Đâu rồi tiếng gậy khua của bà?

Bà nội tôi mất đã 50 năm, nhưng tôi vẫn nhớ tiếng gậy khua của bà. Nhiều lúc anh em tôi gọi điện cho nhau, rồi tự hỏi: “Đâu rồi tiếng gậy khua của bà?”

Những năm 70 thế kỉ trước, tuổi thọ của người Việt Nam thấp nên vào tuổi 70 trở lên thường hay lẫn. Bà tôi cũng vậy, lúc cụ 80 tuổi cứ nửa đêm lại dậy chống gậy khua lộp cộp, rồi vừa đi vừa nói làm cả nhà phải dậy, vì sợ bà ngã hay mở cửa đi ra ngoài đường. Mỗi lần như thế, sáng ra cả người lớn lẫn trẻ con đều bơ phờ vì mất ngủ. Thấy dáng vẻ uể oải của mọi người, tôi nửa đùa nửa thật bảo: “Rồi có lúc cầu mong được nghe tiếng gậy khua của bà, ước ao được nghe bà la rầy, trách móc… cũng không được”.

Một ngày cách đây 50 năm, qua người bưu tá, tôi nhận được tin nhắn: “Chị ơi! Bà vừa ăn hết bát cháo đang chơi với cu Bom thì tự nhiên nói ngọng, đi lảo đảo!”. Tôi hối hả về nhà đưa bà đi bệnh viện tỉnh. Phòng cấp cứu điện vẫn sáng đèn. Xe ra xe vào khẩn trương, hối hả. Lòng tôi nôn nao, xúc động. Bà tôi vào phòng có 8 giường bệnh, đa số là bà con nông dân. Tiếng rên đau đớn, hơi thở khò khè. Tiếng ngáy mệt nhọc và những câu nói mơ phát ra từ các giường xung quanh làm tôi càng lo lắng bởi thân hình nhỏ bé của bà trong màu áo sọc của bệnh viện. Tôi bị rời khỏi hồi ức về bà khi bác sĩ trưởng khoa cấp cứu bảo: “Cụ khó qua được!”. Chị em tôi bàn rồi quyết định “Còn nước còn tát”, mong bệnh viện cứu chữa.

Bà nội tôi người Đồng Hoàng, huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây (cũ), lên Hà Nội làm ở nhà máy sản xuất gạch hoa của một nhà tư bản, hai ông bà gặp nhau, phải lòng nhau rồi thành vợ thành chồng. Năm 1911, sinh ra bố tôi và sau đó là 3 người con (các em của bố tôi). Năm 1946, Pháp tái chiếm Hà Nội, ông tôi đưa bà về quê (làng Giáp Ba, xã Nam Giang, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định). Không nhà cửa, không ruộng đất, gia đình ông bà nội tôi phải ở nhờ nhà ông bác. Ông mưu sinh bằng việc gánh lợn thuê lên chợ Cà, còn bà cứ nửa đêm lại dậy hầm một nồi hạt bắp với vôi ăn trầu rồi hì hục đãi vỏ đem nấu lại chia thành bữa ăn sáng, bữa trưa cho cả nhà rồi lại tất tưởi đi làm thuê làm mướn cho các nhà địa chủ, đến lọ mọ mặt người mới về.

Bà chân đất lội qua cánh đồng nhà địa chủ, tối về chỉ chà hai bàn chân cho sạch rồi lên giường. Biết… rồi cũng quen. Vậy mà còn bị tên địa chủ giở trò bờm xơm. Bà không đi làm thuê nữa mà đòn gánh trên vai lên thành phố buôn mớ rau con cá. Có lần do mải mê buôn buôn, bán bán đến tổi mịt chưa về. Bố tôi phải đi đón, vừa đi vừa đập gậy vào các lùm cây ven đường để xua rắn rết. Đang loay hoay thì bố phát hiện ra bóng dáng mẹ, bố tôi chạy đến đỡ gánh trên vai bà. Bà tôi đưa tay áo vá víu nhiều mảnh lau mồ hôi trán rồi hỏi: “Cái Hĩm (tên tôi lúc còn nhỏ) có khóc nhè không?”. Bố tôi ứa nước mắt nói không nên lời: “Cháu bà ngoan… lắm”. Vất vả là vậy mà chỉ kiếm được dăm xu, một hào.

Thời gian sau bà tôi không lên thành phố buôn bán nữa mà chuyển sang gánh hai thúng gạo qua đò Kĩa sang chợ Gạo huyện Vụ Bản bán. Đầu những năm 50 thế kỉ trước, quê tôi là vùng tạm chiếm, huyện Vụ Bản là vùng tự do. Mỗi khi qua đò, bọn lính bảo hoàng kiểm tra rất gay gắt. Nhưng được cán bộ Việt Minh giác ngộ hướng dẫn tỉ mỉ nên bà nhận nhiệm vụ mang thư của vùng tạm chiếm sang vùng tự do để liên lạc. Một lần vừa xuống đò, một tên lính bảo hoàng nhăn nhở ra thọc tay vào thúng gạo lục tìm xem có cất giấu gì không. Rất cảnh giác, bà tôi hôm đó lại giấu thư vào vằn khăn nên an toàn. Khi về chợ, bọn chúng lại lục tìm. May mà bà giấu thư trong một chiếc bánh nếp nên chúng không phát hiện ra. Sau lần ấy, biết bà tôi đã bị chúng nghi ngờ, nên cán bộ Việt Minh đưa thư cho một người bán rau chuyển đi. Bà cũng thôi không buôn gạo nữa mà chuyển sang làm nghề nấu bánh đúc bán tại chợ Chùa.

Ngót 90 năm làm người, chỉ được mươi năm cuối đời thanh thản đôi chút, còn lại là bà phải tất tả ngược xuôi, vất vả trăm bề để nuôi dạy các con. Rồi hôm ấy là ngày mùng 9/5/1974, bà nằm yên trên tay tôi. Kể từ đó, chúng tôi không bao giờ được nghe bà nói, không được thấy bà cười hay trách mắng con cháu. Bà ra đi thanh thản như suốt cuộc đời dài dằng dặc vất vả nhưng vẫn vui và hạnh phúc.

Năm nay đã bước sang tuổi 75, có cháu, chắt; nhưng tôi không thể nào quên được ngày bà về với tổ tiên. Mỗi lần giỗ, Tết, chị em chúng tôi không ai bảo ai đều hỏi lòng mình: “Đâu rồi tiếng gậy khua?” và ai ai cũng ứa nước mắt.

Trần Thị Cúc

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Ông Tò khuất núi

Ông Tò khuất núi

Một buổi chiều, Linh thong thả điều khiển chiếc xe máy điện từ cơ quan về nhà. Đầu hạ nên trời vừa có nắng vàng, vừa có chút gió mát, làm Linh thấy lòng thư thái ! Bất chợt, một chiếc xe tang chạy qua, Linh giật thót khi nhìn thấy di ảnh của người đã khuất: “Ông Tò !” - Linh thốt lên thành tiếng - Chắc chắn là ông Tò đồng hương rồi ! Ông Tò mất rồi sao?...
Nhớ hoa hành

Nhớ hoa hành

“Đố em biết hoa gì ?” - Người đồng nghiệp nơi xa gửi vào Zalo cho tôi hình ảnh một bông hoa trong vườn nhà và nhắn hỏi với vẻ đắc ý, ngờ rằng một đứa sống ở phố xá như tôi sẽ chẳng bao giờ trả lời đúng. “Ơ ! Hoa hành” - câu trả lời của tôi đã làm bạn ấy… thất vọng. Vì bạn không biết rằng đây chính là loài hoa đã gắn bó với tuổi thơ tôi, với những năm tháng tôi theo chân bố ra đồng, trồng, chăm sóc và thu hoạch những củ hành tây tròn trịa, nhẵn bóng mà mùi hăng của nó thì không thể nhầm lẫn với bất kỳ thứ mùi nào khác.
Dư âm từ buổi gặp mặt nhân kỉ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024)

Dư âm từ buổi gặp mặt nhân kỉ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024)

"K.XI ơi, mình yêu các bạn, tôi yêu các ông bà!" Đó lời nói từ gan, ruột, không riêng gì của Phó giáo sư,Tiến sỹ Dương Hồng Thái, giảng viên cao cấp, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, Trưởng ban Liên lạc Khóa XI (1978-1984) Trường Đại học Y Bắc Thái (nay là Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên) mà của tất cả 66 cựu sinh viên (SV) khóa K.XI có mặt trong cuộc gặp mặt nhân kỷ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024) tại cao nguyên Mộc Châu, tỉnh Sơn La, trong những ngày trung tuần tháng 11/2024
Bà nội của các con tôi

Bà nội của các con tôi

Những câu thơ trong bài thơ “Mẹ của anh” của thi sĩ Xuân Quỳnh viết tặng mẹ chồng, mà đến nay tôi vẫn còn yêu thích.
Đôi dép cao su huyền thoại của ông tôi

Đôi dép cao su huyền thoại của ông tôi

Ông tôi là người đã trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bởi vậy, kí ức đậm sâu nhất trong ông là những năm tháng kháng chiến gian khổ mà hào hùng, và những kỉ vật vô giá với ông vẫn là những kỉ vật thời chiến. Trong đó, ấn tượng nhất là đôi dép cao su cùng ông đi qua hai cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc!

Tin khác

Niềm vui của ông tôi

Niềm vui của ông tôi
Bà mất, con cháu ở xa về đầy đủ lo việc hiếu cho bà xong thì lại “mỗi người mỗi ngả”, còn nhà cửa, công việc, bỏ sao được. Vườn, nhà chỉ còn ông, một mình lủi thủi vào ra.

Bà ngoại tôi

Bà ngoại tôi
Bà ngoại tôi mất năm bà 103 tuổi. Cả một năm sau ngày bà mất, gần như nhà ngoại lúc nào cũng có người đến thắp hương. Nhiều người đến, kể những kỉ niệm về ông bà ngoại, rồi mọi người lại cùng nhau nức nở.

Tình yêu bình dị của ông bà tôi

Tình yêu bình dị của ông bà tôi
Ông Lê Đình Bạ và vợ là bà Hoàng Thị Châu, năm nay đều đã ngoài 90 tuổi. Ông từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Chút quà của ngoại mãi còn vấn vương

Chút quà của ngoại mãi còn vấn vương
Sinh ra và lớn lên tại một miền quê nghèo của dải đất miền Trung đầy nắng gió. Tuổi thơ tôi gắn với bao kỉ niệm đẹp về bà ngoại. Đến tận bây giờ, hình ảnh của ngoại vẫn luôn in hằn trong kí ức tôi với nhiều cảm xúc khó tả.

Bà ngoại tôi là người dũng cảm

Bà ngoại tôi là người dũng cảm
Những năm 1949-1953, quê tôi bị giặc Pháp chiếm đóng; giặc Pháp và bọn tay sai ra sức đàn áp cách mạng. Cán bộ của ta phải hoạt động bí mật. Nhiều cán bộ cách mạng của ta vô cùng gian khổ mà anh dũng.

Hình bóng bà mãi trong tim...

Hình bóng bà mãi trong tim...
Bà nội tôi tên là Hoàng Thị Liễu, người làng Tiên Hòa, xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Cả cuộc đời bà sống thầm lặng và dành trọn yêu thương, sự hi sinh cho gia đình, cho con cháu. Tôi cảm thấy mình may mắn và tự hào vì được là cháu của bà. Những kỉ niệm về bà, với tôi, chính là món quà quý giá, chẳng gì sánh bằng.

Ông tôi - tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước

Ông tôi - tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước
Ông tôi mất gần 10 năm nay nhưng về miền quê Đức Chánh, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi, hỏi về cụ Nguyễn Thăng Văn, ai cũng nhớ và tự hào về một người lính yêu nước thiết tha, một người con ưu tú của quê hương Đức Chánh.

Ông ngoại trong lòng tôi

Ông ngoại trong lòng tôi
Ông ngoại mất khi tôi còn rất nhỏ nhưng trong số con cháu trong nhà, tôi may mắn hơn cả, vì thường xuyên được ở cạnh và gần gũi với ông.

Những cuốn sách quý của ông tôi

Những cuốn sách quý của ông tôi
Có lẽ, niềm đam mê đọc sách trong tôi có được là từ ông. Với tôi, ông không chỉ là người yêu sách mà còn là người biết khơi dậy niềm yêu thích việc đọc cho những người xung quanh.

Chuyện về ông nội tôi

Chuyện về ông nội tôi
Ông nội tôi, cụ Hoàng Thanh Liêm, sinh ra ở làng quê nghèo thuộc xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội. Thuở thiếu thời, ông được cha mẹ cho theo thầy học chữ quốc ngữ, khi trưởng thành, ông theo nghiệp “gõ đầu trẻ”.

Lòng ngoại mênh mông tựa biển trời

Lòng ngoại mênh mông tựa biển trời
Bà ngoại tôi dù đã đi về miền mây trắng từ nhiều năm trước, nhưng tấm lòng nhân hậu, vị tha của bà luôn là tấm gương sáng để con cháu chúng tôi noi theo.

Lời khuyên và điều ước của ông nội tôi

Lời khuyên và điều ước của ông nội tôi
Ông nội tôi tên Hồ Chí Trọng, người dân tộc Bru Vân Kiều mang họ Hồ ở bản miền núi Cửa Mẹc, xã Ngân Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình.

Từ lời chỉ dạy, khuyên bảo của ông bà ngoại

Từ lời chỉ dạy, khuyên bảo của ông bà ngoại
Cứ đến ngày húy nhật ông bà ngoại, mẹ tôi cùng các dì, các cậu lại đến nhà cậu (em trai mẹ tôi nhưng là trưởng nam của ông bà) đông đủ cùng các cháu, chắt làm giỗ, thắp nén tâm hương tưởng nhớ bậc sinh thành. Khi công việc xong xuôi, mẹ tôi cùng các dì, các cậu lại ôn những kỉ niệm về ông bà.

Thúng khoai của bà

Thúng khoai của bà
Đang hưởng thú điền viên yên lành, ngày chăm sóc cây cảnh, tối nghe cải lương, đột nhiên bà đề nghị với ba mẹ:

Bà giữ lửa hồng trong căn bếp ấm

Bà giữ lửa hồng trong căn bếp ấm
Hình ảnh bà nội ngồi bên bếp lửa hồng luôn in đậm trong tâm trí tôi. Tôi đã quen với hình ảnh đó suốt cả tuổi thơ của mình và bây giờ nó trở thành một miền kí ức đặc biệt trong tôi.
Xem thêm
Ông Trần Văn Thái và chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh, bắt sống phi công William Andrew Robinson

Ông Trần Văn Thái và chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh, bắt sống phi công William Andrew Robinson

Trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), chúng ta cùng nhau hướng lòng về một con người đặc biệt – một người con ưu tú của quê hương Hà Tĩnh – ông Trần Văn Thái, sinh năm 1947, ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Chuyện trong ngõ nhỏ

Chuyện trong ngõ nhỏ

Hôm nay, trong một chuyến đi công tác, lúc tránh nắng bên đường, tôi tình cờ chứng kiến hình ảnh rất cảm động nhưng dung dị vô cùng. Một bà cụ cầm chiếc khăn tang buộc lên lá cờ với vẻ trang trọng và tôn kính.
Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Đến nay đã ngoài 80 tuổi, nhưng cụ Tín vẫn còn khỏe mạnh, minh mẫn. Tủ sách của gia đình cụ có hàng ngàn quyển. Nhìn thấy sách nhiều không còn chỗ để, cụ phải buộc lại để trên nóc tủ, cô con dâu của cụ một lần về chơi nói:
Bình Thuận: Giúp thêm bệnh nhân nghèo có bữa ăn no

Bình Thuận: Giúp thêm bệnh nhân nghèo có bữa ăn no

Không ít lần chúng tôi cùng các Mạnh Thường Quân đến Bếp ăn từ thiện tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Thuận mới thấy những hoàn cảnh cầm được hỗ trợ của những bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn nơi đây. Và việc thiết thực nhất là chăm lo những bữa ăn miễn phí để giúp họ yên tâm hơn lo điều trị bệnh, không phải lo cái ăn hàng ngày…
Nữ doanh nhân hơn 10 năm đồng hành cùng công tác nhân đạo

Nữ doanh nhân hơn 10 năm đồng hành cùng công tác nhân đạo

quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ nhiều người có hoàn cảnh khó khăn, những mảnh đời bất hạnh tại địa phương.
Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Ngày 28/5/2025, tại xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An, Công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong đã tổ chức Lễ khánh thành cầu nối yêu thương số 117 – Cầu Chà Lắn.
Điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu

Điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu

Với sự quyết tâm cao cùng sự đồng thuận trong cách nghĩ, cách làm, Chương trình MTQG xây dựng NTM ở Thanh Hóa đã đạt được nhiều thành quả nổi bật.
Người làm báo phải có tâm và nhiệt huyết với nghề

Người làm báo phải có tâm và nhiệt huyết với nghề

Đó là chia sẻ của nhà báo Phạm Xuân Yên, hiện ở số nhà 64, đường Lê Thị Hồng Gấm, phường Vĩnh Thanh, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang; nguyên Phó Giám đốc Đài Truyền hình tỉnh Kiên Giang, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Kiên Giang, Tổng Biên tập báo Kiên Giang.
Vương vấn những mùa sen

Vương vấn những mùa sen

Quê tôi thuộc vùng chiêm trũng có nhiều đồi núi và đan sen vào đó là những đầm lầy. Hằng năm chỉ cấy được một vụ lúa, thời gian còn lại là nước ngập cục bộ trên những cánh đồng. Thay vì để nước ngập tự phát bỏ không, khoảng hai chục năm trở lại đây, người dân quê tôi đã biết chuyển đổi mục đích cây trồng.
Phiên bản di động