Như thấy bóng ông thuở nào

Ông nội tôi đã là người thiên cổ cách đây hơn 60 năm. Nhưng mỗi năm đến ngày giỗ ông, tôi lại thấy đâu đây bóng hình của ông trong căn nhà, trên mảnh đất nơi tôi đã từng được sinh sống bên ông nội.

Ông bà nội tôi có 4 người con (2 trai, 2 gái), bố tôi là con lớn của ông bà. Quê tôi vùng đất bãi ở huyện Thanh Trì, TP Hà Nội, trước đây một năm có vài lần nước lũ sông Hồng “vào, ra” ngập trắng đồng bãi. Những tháng nước lũ ngập tràn đồng ruộng, ông nội ngồi cả ngày trên con thuyền thúng-thả lưới bắt cá sông Hồng “mừng nước mới” phởn phơ đi kiếm ăn. Bố tôi đi kéo vó tay-quê tôi gọi là kéo chũm - rồi mang cơm trưa cho ông và lấy cá về để bà nội mang đi bán.

Cạn nước lũ, đồng bãi vào mùa vụ mới, ông nội lại cùng những ông “thợ cày” trong đội sản xuất ra đồng cày vỡ ruộng để ải mấy ngày cho dễ đập đất trồng cây, gieo hạt. Bố tôi kể, ông không chỉ được các ông bà trong đội gọi là “lão nông tri điền” mà còn là “thợ cày” rất kinh nghiệm trên những đường cày có độ sâu phù hợp với từng loại cây trồng. Có kinh nghiệm nhưng ông không giữ làm “vốn” riêng cho mình mà chỉ bảo tường tận cho những ông “thợ cày” khác và quan tâm hướng dẫn cho lớp “thợ cày” trẻ như bố tôi để tất cả các thửa ruộng của đội sản xuất đều được cày xới bảo đảm theo yêu cầu, thuận lợi cho cây trồng, hạt gieo dễ sinh trưởng phát triển. Bố tôi bảo: Đó là điều mà bố và lớp “thợ cày” của bố đã học được ở ông nội để rồi tiếp tục làm xanh những đồng bãi.

Như thấy bóng ông thuở nào

Gần 10 năm được sống với ông nội trước khi ông về với tiên tổ, từ năm học vỡ lòng là ông nội đã hay hỏi về chữ này, chữ kia, khi thì ông bảo viết chữ ra bảng cho ông xem, lúc ông lại bảo đọc cho ông nghe. Những lúc rỗi việc, ông bảo mang bảng, mang phấn ra để hai ông cháu cùng tập viết; rồi ông “khoe”: Ông cũng đã được “đi học” từ các lớp “bình dân học vụ” ở thôn nhưng viết chưa đẹp nên hai ông cháu hì hục tập viết rồi cùng cười vui vẻ... Cô tôi thấy thế nên thường nói vui với tôi: Cháu đích tôn của ông nội là được ông chăm, ông chiều lắm đấy nhá!

Còn nhớ, mỗi khi thấy ông nội đi cày ruộng về đến nhà là tôi lại bưng rá khoai lang luộc, xách ấm nước vối, cái điếu bát để ra chõng tre trước hiên nhà để ông ăn khoai, uống nước vối, hút thuốc lào. Nước vối được nấu từ lá vối khô hoặc hạt vối khô thu hái trên cây vối của nhà. Ông nội bảo: Cây vối này do cụ tổ trồng đã lâu nhưng vẫn còn rất sai nụ sai hoa. Còn nhớ, trước mỗi vụ thu hoạch ngô hằng năm là bố tôi lại bắc thang trèo lên cây bẻ các cành nụ vối, lá vối cho vào sọt dòng dây thừng thả xuống. Tôi và ông nội với mấy đứa em xúm vào tách các nhánh nụ ra cái nong phơi ngô để mẹ tôi quấn lá vối chung quanh sọt tre, xếp nụ vối vào theo lớp, mỗi lớp nụ vối lại rải một lớp lá vối mỏng lên trên. Đầy sọt, xếp một lớp lá vối phủ lên trên cùng rồi lấy mấy thanh nan tre cật cài chặt miệng sọt xếp gọn vào góc nhà. Sau vụ ngô, cả nhà lại xúm xít dỡ mấy sọt lá vối, nụ vối ra phơi riêng từng loại, cất giữ trong vại, trong chĩnh sành dùng để uống quanh năm. Trước khi cất đi, ông nội bảo mẹ tôi pha thử một ấm lá vối khô, một ấm nụ vối khô. Ông nội nhấm nháp rồi khen “được đấy” làm cả nhà ai cũng vui…

Ông nội về với tiên tổ năm tôi học lớp 4. Lúc đó tôi chưa thấm hết, chưa thấm thật sâu nỗi buồn vắng ông mà chỉ thấy một khoảng trống nơi hai ông cháu nằm mỗi tối đi ngủ trên tấm giường ghế khuôn vững chãi kê ở gian giữa bóng líu rất mát vào mùa Hè hoặc không thấy có ông ngồi trên chõng tre trước hiên nhà ăn khoai lang luộc, uống nước vối, hút thuốc lào mỗi buổi sáng…

Những năm sau, cả nhà tíu tít thu hoạch nụ vối đem ủ rồi dỡ ra phơi mà không có ông nội. Nhìn lá vối khô lại nhớ ông mà không ai nói được ra lời. Ngày giỗ ông nội hằng năm, tôi lại kể nhiều chuyện về ông cho các em và không quên chuyện ông đã cùng tôi tập viết, tập đọc từ khi tôi mới học lớp vỡ lòng làm các em cũng mong ước được tập đọc, tập viết cùng ông nội nhưng điều đó chẳng bao giờ có nữa. Mấy anh em tôi được bố mẹ lo cho học hành đến nơi đến chốn và cứ thế trưởng thành, đi làm công chức ở cơ quan, doanh nghiệp.

Năm 1975, đất nước thống nhất, tôi về học tiếp ở trường đại học cũng mới có dịp về thăm nhà sau hơn 4 năm quân ngũ. Bố tôi cho biết: Sau năm 1972, bà nội tôi mất thì cây vối cũng lụi dần rồi chết. Bố tôi đã hạ xuống, mang ngâm mấy năm ở ao bèo gần ngõ và thuê thợ xẻ và thợ mộc đóng giường cưới cho tôi, rồi giục tôi cưới vợ. Tôi bảo: Bố cứ ngâm cho thật “chín”, con còn mấy năm nữa thì phải tập trung để học cho xong đã bố ạ!.

Thời bao cấp, khi cưới vợ mang “Giấy đăng kí kết hôn” ra cửa hàng mậu dịch là được mua một cái giường cưới bằng gỗ, khổ rộng 1,4 mét, một đôi chiếu cói, hai tút thuốc lá Trường Sơn, hai gói chè vụn Hương Sơn, cùng ít bánh kẹo,…. Vì đã có giường cưới bố đóng từ gỗ cây vối do ông nội tôi để lại cho nên tôi không phải mua giường, tiết kiệm được một khoản kha khá trong thời điểm còn nhiều khó khăn thiếu thốn. Tiếc là sau mấy chục năm sử dụng, cái giường - kỉ vật từ gỗ cây vối ông nội cho đã hỏng không còn dùng được nữa.

Cứ mỗi năm trước khi Tết đến, Xuân về, vợ chồng tôi lại ra dọn cỏ, trồng hoa trên mộ ông bà nội, thắp nén hương thơm thành kính mời ông bà nội về vui Tết đón Xuân mới cùng các con, các cháu và các chắt. Trong làn khói hương thoang thoảng khắp không gian như chợt thấp thoáng bóng dáng ông bà thuở nào…

Khúc Văn Quý

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Ông Tò khuất núi

Ông Tò khuất núi

Một buổi chiều, Linh thong thả điều khiển chiếc xe máy điện từ cơ quan về nhà. Đầu hạ nên trời vừa có nắng vàng, vừa có chút gió mát, làm Linh thấy lòng thư thái ! Bất chợt, một chiếc xe tang chạy qua, Linh giật thót khi nhìn thấy di ảnh của người đã khuất: “Ông Tò !” - Linh thốt lên thành tiếng - Chắc chắn là ông Tò đồng hương rồi ! Ông Tò mất rồi sao?...
Nhớ hoa hành

Nhớ hoa hành

“Đố em biết hoa gì ?” - Người đồng nghiệp nơi xa gửi vào Zalo cho tôi hình ảnh một bông hoa trong vườn nhà và nhắn hỏi với vẻ đắc ý, ngờ rằng một đứa sống ở phố xá như tôi sẽ chẳng bao giờ trả lời đúng. “Ơ ! Hoa hành” - câu trả lời của tôi đã làm bạn ấy… thất vọng. Vì bạn không biết rằng đây chính là loài hoa đã gắn bó với tuổi thơ tôi, với những năm tháng tôi theo chân bố ra đồng, trồng, chăm sóc và thu hoạch những củ hành tây tròn trịa, nhẵn bóng mà mùi hăng của nó thì không thể nhầm lẫn với bất kỳ thứ mùi nào khác.
Dư âm từ buổi gặp mặt nhân kỉ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024)

Dư âm từ buổi gặp mặt nhân kỉ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024)

"K.XI ơi, mình yêu các bạn, tôi yêu các ông bà!" Đó lời nói từ gan, ruột, không riêng gì của Phó giáo sư,Tiến sỹ Dương Hồng Thái, giảng viên cao cấp, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, Trưởng ban Liên lạc Khóa XI (1978-1984) Trường Đại học Y Bắc Thái (nay là Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên) mà của tất cả 66 cựu sinh viên (SV) khóa K.XI có mặt trong cuộc gặp mặt nhân kỷ niệm 40 năm ngày ra trường (1984-2024) tại cao nguyên Mộc Châu, tỉnh Sơn La, trong những ngày trung tuần tháng 11/2024
Bà nội của các con tôi

Bà nội của các con tôi

Những câu thơ trong bài thơ “Mẹ của anh” của thi sĩ Xuân Quỳnh viết tặng mẹ chồng, mà đến nay tôi vẫn còn yêu thích.
Đôi dép cao su huyền thoại của ông tôi

Đôi dép cao su huyền thoại của ông tôi

Ông tôi là người đã trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bởi vậy, kí ức đậm sâu nhất trong ông là những năm tháng kháng chiến gian khổ mà hào hùng, và những kỉ vật vô giá với ông vẫn là những kỉ vật thời chiến. Trong đó, ấn tượng nhất là đôi dép cao su cùng ông đi qua hai cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc!

Tin khác

Niềm vui của ông tôi

Niềm vui của ông tôi
Bà mất, con cháu ở xa về đầy đủ lo việc hiếu cho bà xong thì lại “mỗi người mỗi ngả”, còn nhà cửa, công việc, bỏ sao được. Vườn, nhà chỉ còn ông, một mình lủi thủi vào ra.

Bà ngoại tôi

Bà ngoại tôi
Bà ngoại tôi mất năm bà 103 tuổi. Cả một năm sau ngày bà mất, gần như nhà ngoại lúc nào cũng có người đến thắp hương. Nhiều người đến, kể những kỉ niệm về ông bà ngoại, rồi mọi người lại cùng nhau nức nở.

Tình yêu bình dị của ông bà tôi

Tình yêu bình dị của ông bà tôi
Ông Lê Đình Bạ và vợ là bà Hoàng Thị Châu, năm nay đều đã ngoài 90 tuổi. Ông từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Chút quà của ngoại mãi còn vấn vương

Chút quà của ngoại mãi còn vấn vương
Sinh ra và lớn lên tại một miền quê nghèo của dải đất miền Trung đầy nắng gió. Tuổi thơ tôi gắn với bao kỉ niệm đẹp về bà ngoại. Đến tận bây giờ, hình ảnh của ngoại vẫn luôn in hằn trong kí ức tôi với nhiều cảm xúc khó tả.

Bà ngoại tôi là người dũng cảm

Bà ngoại tôi là người dũng cảm
Những năm 1949-1953, quê tôi bị giặc Pháp chiếm đóng; giặc Pháp và bọn tay sai ra sức đàn áp cách mạng. Cán bộ của ta phải hoạt động bí mật. Nhiều cán bộ cách mạng của ta vô cùng gian khổ mà anh dũng.

Hình bóng bà mãi trong tim...

Hình bóng bà mãi trong tim...
Bà nội tôi tên là Hoàng Thị Liễu, người làng Tiên Hòa, xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Cả cuộc đời bà sống thầm lặng và dành trọn yêu thương, sự hi sinh cho gia đình, cho con cháu. Tôi cảm thấy mình may mắn và tự hào vì được là cháu của bà. Những kỉ niệm về bà, với tôi, chính là món quà quý giá, chẳng gì sánh bằng.

Ông tôi - tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước

Ông tôi - tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước
Ông tôi mất gần 10 năm nay nhưng về miền quê Đức Chánh, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi, hỏi về cụ Nguyễn Thăng Văn, ai cũng nhớ và tự hào về một người lính yêu nước thiết tha, một người con ưu tú của quê hương Đức Chánh.

Ông ngoại trong lòng tôi

Ông ngoại trong lòng tôi
Ông ngoại mất khi tôi còn rất nhỏ nhưng trong số con cháu trong nhà, tôi may mắn hơn cả, vì thường xuyên được ở cạnh và gần gũi với ông.

Những cuốn sách quý của ông tôi

Những cuốn sách quý của ông tôi
Có lẽ, niềm đam mê đọc sách trong tôi có được là từ ông. Với tôi, ông không chỉ là người yêu sách mà còn là người biết khơi dậy niềm yêu thích việc đọc cho những người xung quanh.

Chuyện về ông nội tôi

Chuyện về ông nội tôi
Ông nội tôi, cụ Hoàng Thanh Liêm, sinh ra ở làng quê nghèo thuộc xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội. Thuở thiếu thời, ông được cha mẹ cho theo thầy học chữ quốc ngữ, khi trưởng thành, ông theo nghiệp “gõ đầu trẻ”.

Lòng ngoại mênh mông tựa biển trời

Lòng ngoại mênh mông tựa biển trời
Bà ngoại tôi dù đã đi về miền mây trắng từ nhiều năm trước, nhưng tấm lòng nhân hậu, vị tha của bà luôn là tấm gương sáng để con cháu chúng tôi noi theo.

Lời khuyên và điều ước của ông nội tôi

Lời khuyên và điều ước của ông nội tôi
Ông nội tôi tên Hồ Chí Trọng, người dân tộc Bru Vân Kiều mang họ Hồ ở bản miền núi Cửa Mẹc, xã Ngân Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình.

Từ lời chỉ dạy, khuyên bảo của ông bà ngoại

Từ lời chỉ dạy, khuyên bảo của ông bà ngoại
Cứ đến ngày húy nhật ông bà ngoại, mẹ tôi cùng các dì, các cậu lại đến nhà cậu (em trai mẹ tôi nhưng là trưởng nam của ông bà) đông đủ cùng các cháu, chắt làm giỗ, thắp nén tâm hương tưởng nhớ bậc sinh thành. Khi công việc xong xuôi, mẹ tôi cùng các dì, các cậu lại ôn những kỉ niệm về ông bà.

Thúng khoai của bà

Thúng khoai của bà
Đang hưởng thú điền viên yên lành, ngày chăm sóc cây cảnh, tối nghe cải lương, đột nhiên bà đề nghị với ba mẹ:

Đâu rồi tiếng gậy khua của bà?

Đâu rồi tiếng gậy khua của bà?
Bà nội tôi mất đã 50 năm, nhưng tôi vẫn nhớ tiếng gậy khua của bà. Nhiều lúc anh em tôi gọi điện cho nhau, rồi tự hỏi: “Đâu rồi tiếng gậy khua của bà?”
Xem thêm
Ông Trần Văn Thái và chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh, bắt sống phi công William Andrew Robinson

Ông Trần Văn Thái và chiến công bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh, bắt sống phi công William Andrew Robinson

Trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), chúng ta cùng nhau hướng lòng về một con người đặc biệt – một người con ưu tú của quê hương Hà Tĩnh – ông Trần Văn Thái, sinh năm 1947, ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Chuyện trong ngõ nhỏ

Chuyện trong ngõ nhỏ

Hôm nay, trong một chuyến đi công tác, lúc tránh nắng bên đường, tôi tình cờ chứng kiến hình ảnh rất cảm động nhưng dung dị vô cùng. Một bà cụ cầm chiếc khăn tang buộc lên lá cờ với vẻ trang trọng và tôn kính.
Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Sách là vàng chứ không phải là đá sỏi

Đến nay đã ngoài 80 tuổi, nhưng cụ Tín vẫn còn khỏe mạnh, minh mẫn. Tủ sách của gia đình cụ có hàng ngàn quyển. Nhìn thấy sách nhiều không còn chỗ để, cụ phải buộc lại để trên nóc tủ, cô con dâu của cụ một lần về chơi nói:
Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Ngày 28/5/2025, tại xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An, Công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong đã tổ chức Lễ khánh thành cầu nối yêu thương số 117 – Cầu Chà Lắn.
Bình Thuận: Trao tặng 300 suất quà cho hội viên người mù

Bình Thuận: Trao tặng 300 suất quà cho hội viên người mù

Trong 2 ngày 13-14/5, Hội Người mù tỉnh Bình Thuận đã tổ chức trao quà cho hội viên người mù và gia đình hội viên khó khăn trên địa bàn tỉnh.
Nỗi đau của gia đình có mẹ già bệnh tật và 2 con tật nguyền

Nỗi đau của gia đình có mẹ già bệnh tật và 2 con tật nguyền

Đó là gia đình bà Đỗ Thị Bảy, 79 tuổi, ở ấp Đông Trung, xã Tân Chánh, huyện Cần Đước, tỉnh Long An, một hộ cận nghèo.
Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Nhựa Tiền Phong khánh thành cầu nối yêu thương số 117 tại Nghệ An

Ngày 28/5/2025, tại xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An, Công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong đã tổ chức Lễ khánh thành cầu nối yêu thương số 117 – Cầu Chà Lắn.
Mùa lộc trời xứ biển

Mùa lộc trời xứ biển

Kiên trì nơi mép sóng bạc từ đầu hôm tới cuối chiều, những ngư dân lão luyện và cả tay ngang đang vào mùa “ăn lộc trời” nơi xứ biển. Những con ốc lễ không chỉ là kế sinh nhai kiếm tiền triệu mỗi ngày, mà cũng đượm những nét ẩm thực nhuần nhị vị quê hương…
Hợp nhất tỉnh Lâm Đồng, tỉnh Đắk Nông và tỉnh Bình Thuận: Phát huy tiềm năng và lợi thế vốn có của cả ba địa phương

Hợp nhất tỉnh Lâm Đồng, tỉnh Đắk Nông và tỉnh Bình Thuận: Phát huy tiềm năng và lợi thế vốn có của cả ba địa phương

Trong quá trình thống nhất đất nước và tiến hành đổi mới, các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh, trong đó có các tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận, Đắk Nông (thành lập ngày 1/1/2004) nhiều lần được điều chỉnh, sắp xếp phù hợp với từng giai đoạn lịch sử và đã đạt được một số kết quả tích cực, góp phần phát huy nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế -xã hội, bảo đảm giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Phiên bản di động