Nghe và nói

Trong cuộc sống điều quan trọng nhất là biết cách lắng nghe người khác nói sao cho đúng và đủ. Như người xưa khuyên “học nói”, để “lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

Học nghe và học nói cũng chính là để chúng ta thấu hiểu được người khác.

Rất nhiều người có thói quen khi người khác đang nói thì nói chen vào, cướp lời. Từ thuở xưa, cổ nhân đã chỉ ra rằng, đằng sau mỗi lời nói đều ẩn giấu ý đồ và mục đích nhất định. Chính vì thế, trong quá trình trao đổi với nhau, nếu ta nghiêm túc lắng nghe từng câu, từng lời của đối phương thì ta có thể hiểu được một phần tâm lí của họ, lĩnh hội được nội dung câu chuyện của họ, cũng như hiểu được mục đích của cuộc trao đổi. Từ đó để ta bày tỏ quan điểm của mình.

Người xưa có câu: “Bệnh từ miệng vào, họa từ miệng ra”. Nói nhiều thì càng dễ sai nhiều, nên trong một số trường hợp, càng ít nói càng tốt. Thay vì “nói như rồng leo,…”, thì hãy học cách quan sát nhiều hơn, suy nghĩ nhiều hơn và hành động nhiều hơn. Thông qua việc im lặng quan sát, chúng ta có thể nhận được rất nhiều thông tin khác nhau, trải qua quá trình sàng lọc để tiếp thu, cô đọng, biến chúng trở thành kiến thức cho chính mình. Nói mười lời một ý, không bằng nói một lời nhưng ẩn mười ý bên trong. Khi muốn nói ra điều gì quan trọng, nhất định phải dành ra mấy phút để suy nghĩ thật thấu đáo, cẩn trọng, rồi mới biến suy nghĩ đó thành lời nói bộc lộ ra ngoài. Người xưa có câu: “Cẩn tắc vô áy náy”, nghĩa là cẩn thận trước khi nói sẽ không ân hận, Vậy nên mới có câu: “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, để tránh nói năng lung tung sinh ra những sai lầm không đáng có. Không nói thì thôi, đã nói, phải dứt khoát, chính xác, không quanh co, úp mở, không ba phải, đường nào cũng được. Qua cách nói chuyện phần nào thể hiện tính cách của họ.

Người xưa có câu: “Châm ngôn sống quan trọng nhất của người già đó là “hòa khí sinh tài”. Hòa khí, là một loại trí tuệ của con người. Ở chợ làng tôi có một bà lão bán rau rất đắt hàng, gánh rau của bà lúc nào cũng bán hết trước người khác. Vì vậy mà một người đố kị với bà. Mỗi sáng họ thường đến sớm cố tình quét, hay vứt rác sang chỗ ngồi của bà, nhưng bà lão không hề tức giận, cũng chẳng chửi mắng ai. Thấy vậy người bán hàng ngồi bên cạnh bà bất bình nói: “Họ vứt rác sang chỗ của bà, sao bà không phản ứng gì?”. Bà lão cười đáp: “Cô thấy đấy mỗi sáng mùng một Tết, ta đều quét rác vào phía trong nhà, ngụ ý càng nhiều rác càng nhiều tài lộc, vậy thì sao tôi lại phải tức giận với họ kia chứ. Cô xem, rau của tôi không phải càng ngày càng đắt hàng đó sao?”. Những người vứt rác sau khi nghe bà nói vậy họ cảm thấy xấu hổ, không làm việc xấu đó nữa.

Thế đấy sống ở đời, đôi khi lùi một bước sẽ thấy đất rộng, trời cao. Giống như bà lão trong câu chuyện. Bà không tranh cãi với người khác, với vẻ cam chịu, nhưng thực ra là bà đang âm thầm dạy cho những người xấu chơi bài học làm người. “Thượng thiên nhược thủy, dĩ nhu khắc cương” (sự cao thượng, thiện lương giống như dòng nước trong vắt, lấy nhu khắc cương). Hòa khí thường có thể hóa giải mâu thuẫn và bất hòa một cách vô hình. Vậy nên biết lắng nghe và nói để “dĩ hòa vi quý, vạn sự ắt hưng”.

Hoàng Bích Hà
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Tuổi già đừng làm khổ mình

Tuổi già đừng làm khổ mình

Bước sang tuổi xế chiều, ta nhận ra rằng, đời người không phải mọi chuyện, mọi việc đều như ý muốn của mình, vậy thì hà cớ chi phải cưỡng cầu, buồn phiền khi mà ta đã cố gắng hết mình rồi.
Nhớ sông quê

Nhớ sông quê

Người làng tôi quen gọi dòng sông chảy qua quê nhà là sông Cái, với nghĩa là sông lớn. Sông có từ khi nào chẳng ai biết rõ, chỉ biết từ dòng nước chảy tự nhiên nơi thượng nguồn núi rừng phía Tây của tỉnh đổ về biển lớn, qua bao lần tôn tạo, đôi bờ sông đã sừng sững, vững chãi ôm lấy lòng sông bốn mùa nước ăm ắp đầy.
Bài học từ bát mì tôm

Bài học từ bát mì tôm

Một buổi sáng, người cha làm 2 bát mì. Một bát có trứng ở trên, một bát không có. Ông hỏi con trai muốn ăn bát nào? Cậu con trai chỉ vào bát có trứng nói: “Con muốn ăn bát này ạ”. Ông giả bộ nài nỉ: Con nhường cho bố đi”. Cậu bé nói: “Không, bát mì này là của con”; “Không nhường thật à?”- ông bố hỏi lại. “Vâng! Con không nhường!” - cậu bé trả lời rồi đắc ý với quyết định của mình.
Khi về già, bạn dựa vào ai?

Khi về già, bạn dựa vào ai?

Bản thân, bản thân, câu trả lời vẫn chỉ có thể là bản thân. Để bàn về chuyện này cần phân ra vài giai đoạn.
Thực hiện càng sớm việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm tổn thất kinh tế, xã hội

Thực hiện càng sớm việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm tổn thất kinh tế, xã hội

Mỗi năm Việt Nam có hơn 84.500 ca tử vong do hút thuốc chủ động và 18.800 ca tử vong do các bệnh gây ra bởi phơi nhiễm với khói thuốc thụ động. Phần lớn những người chết vì bệnh liên quan đến thuốc lá là những người trong độ tuổi lao động, nghĩa là tử vong sớm.

Tin khác

Hạnh phúc từ cách sống chậm

Hạnh phúc từ cách sống chậm
Bạn tôi bảo, xã hội càng phát triển nhanh thì con người phải biết cách sống chậm. Câu nói mới nghe tưởng như nghịch lí nhưng càng ngẫm càng thấy có lí.

Chống bệnh keo kiệt

Chống bệnh keo kiệt
Xin kể một chuyện dân gian. Vị trọc phú nọ nằm mơ gặp thần chết. Ông ta hoảng loạn khi thấy thần chết kề lưỡi hái sát cổ mình, liền thưa: “Xin ngài đừng bắt tôi, vì của cải của tôi dành dụm nhiều lắm mà chưa kịp tiêu”.

Tăng thuế thuốc lá góp phần tăng ngân sách quốc gia, giảm tỉ lệ hộ nghèo và bình đẳng

Tăng thuế thuốc lá góp phần tăng ngân sách quốc gia, giảm tỉ lệ hộ nghèo và bình đẳng
Sáng 25/2, tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) tổ chức Tập huấn Vai trò của thuế thuốc lá trong chính sách tài khoá và sức khoẻ cộng đồng.

Có người mẹ đứng chờ con

Có người mẹ đứng chờ con
“Con à! Ngày mấy con về?”. Bà bấm gọi điện thoại cho đứa con trai đang mưu sinh tận phương Nam. Nghe điện thoại xong, khuôn mặt bà thoáng buồn. Con bà bảo năm nay làm ăn kinh tế rất khó khăn nên có thể Tết này không về được.

Giá trị từ những lời chúc Tết

Giá trị từ những lời chúc Tết
Lời chúc là một hành động nhỏ nhưng lại là một nét đẹp truyền thống, nét đẹp trong văn hóa ứng xử của dân tộc Việt Nam.

Những nỗi sợ của cha mẹ khi về già

Những nỗi sợ của cha mẹ khi về già
Những người cha, người mẹ ở độ tuổi 70, 80 vẫn luôn ấp ủ về cuộc sống hòa hợp của con cháu. Tuy nhiên, khi các con của họ đã vào trung niên, với cuộc sống bận rộn và áp lực mưu sinh, dẫn đến việc không thể dành nhiều thời gian cho cha mẹ.

Ý chí và nghị lực

Ý chí và nghị lực
Thầy chủ nhiệm lớp 8D, niên khóa 1960-1961, Trường cấp III Đô Lương, Nghệ An - Lê Phan Di của chúng tôi năm 2024 này đã 90 tuổi, còn chúng tôi cũng đã trên dưới 80. Lần về thăm quê dịp “Nhà giáo Việt Nam (20/11/2024), chúng tôi đều đến thăm thầy. Thầy còn khỏe và minh mẫn, thích nghe học trò kể về quá trình phấn đấu của bản thân.

Đôi mắt người mẹ

Đôi mắt người mẹ
Từ xa xưa, người đời đã ví “đôi mắt là cửa sổ tâm hồn”. Bởi đôi mắt giúp ta thấy được thế giới bên ngoài nhưng cũng chính là nơi ẩn chứa những tâm tư, thầm kín bên trong. Dù có cố che giấu thế nào thì mọi trạng thái tình cảm như hạnh phúc, an lạc hay phiền não, đau khổ đều hé lộ ở đôi mắt.

Phải luôn trân trọng, biết ơn NCT

Phải luôn trân trọng, biết ơn NCT
Ông bà ta xưa có câu: “Trọng già, già để tuổi cho”, “Kính lão đắc thọ”,… nhắc nhở mọi người phải luôn tôn kính, chăm lo cho NCT. NCT đã trải qua bao gian lao vất vả, bao cay đắng, ngọt bùi, để làm nên những công trình cho con cháu và xã hội, là những người xứng đang được trân trọng và tôn vinh.

Thương mẹ tuổi già

Thương mẹ tuổi già
Mẹ tôi đã 74 tuổi. Dù bây giờ mẹ không còn phải làm lụng nặng nhọc, bươn chải như xưa, nhưng bao vất vả một thời như đã khảm vào dáng hình của mẹ.

Nuôi con và dạy con

Nuôi con và dạy con
Sau khi bắt đứa trẻ khoảng 7-8 tuổi úp mặt vào tường, người mẹ bảo:

Heo hút bản nghèo

Heo hút bản nghèo
Nằm cách xa trung tâm, bản Muỗng, xã Giao Thiện, huyện miền núi Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa heo hút giữa núi rừng. Người dân nơi đây vẫn mong chờ tái định cư để ổn định cuộc sống.

Phép lịch sự trong cuộc sống

Phép lịch sự trong cuộc sống
Phép lịch sự là tiêu chí đầu tiên và quan trọng để đánh giá nhân cách mỗi người. Có câu “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Lịch sự khi giao tiếp, khi tương tác xã hội giúp mỗi người trở nên thanh lịch, khiêm nhường, để lại ấn tượng đẹp trong mắt mọi người. Chúng ta được yêu mến, trân trọng. Phẩm chất, nhân cách của ta vì thế cũng trở nên rực rỡ.

Của cho và cách cho

Của cho và cách cho
“Một miếng khi đói bằng một gói khi no”, câu thành ngữ chứa đạo lí ở đời. Theo nghĩa đen, khi đói, được giúp "một miếng" ăn sẽ quý giá hơn so với việc khi no được cho cả "một gói".

Phải đối xử công bằng với các con

Phải đối xử công bằng với các con
Ngay sát bên nhà tôi là vợ chồng trẻ cùng 2 đứa con nhỏ. Họ mua nhà và chuyển về đây sinh sống chưa lâu, nhưng do sống hoà đồng, tình cảm nên giữa vợ chồng họ với các gia đình hàng xóm luôn hoà thuận, vui vẻ. Cả hai vợ chồng đều giỏi giang, khi anh chồng là kiến trúc sư hiện làm việc ở Sở Xây dựng của thành phố, còn chị vợ làm kế toán phó một công ty liên doanh với nước ngoài.
Xem thêm
Tháng 7, xúc động hành trình về nguồn

Tháng 7, xúc động hành trình về nguồn

Ngày 10/7, hướng tới kỷ niệm 75 năm ngày Truyền thống lực lượng TNXP ( 15/7), 78 năm Ngày Thương binh liệt sĩ (27/7), Hội Cựu Thanh niên xung phong phường Phú Thủy, tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức chuyến hành trình về nguồn tại Bia ghi danh liệt sĩ Đa Kai, thuộc
Thư cảm ơn

Thư cảm ơn

Kính gửi: Quý độc giả thân mến!
Đồng bằng sông Cửu Long đón hơn 2 triệu lượt khách quốc tế trong 6 tháng đầu năm 2025

Đồng bằng sông Cửu Long đón hơn 2 triệu lượt khách quốc tế trong 6 tháng đầu năm 2025

Chiều 9/7, tại TP. Cần Thơ, Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tổ chức Họp mặt kỷ niệm 65 năm ngày Du lịch Việt Nam (9/7/1960-9/7/2025).
Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh trên toàn quốc chính thức có hiệu lực

Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh trên toàn quốc chính thức có hiệu lực

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, với 440/441 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
VinUni vinh danh thế hệ trưởng thành từ đại dịch

VinUni vinh danh thế hệ trưởng thành từ đại dịch

Ngày 28/6/2025, Trường Đại học VinUniversity (VinUni) đã tổ chức Lễ tốt nghiệp khóa 2 (2021–2025) cho gần 150 sinh viên. Với thành tích xuất sắc: chưa tốt nghiệp nhưng 55% sinh viên năm cuối đã được tuyển vào các tập đoàn đa quốc gia; 26% đã trúng tuyển T
Nghệ An: Hơn 40.000 thí sinh bước vào ngày thi đầu tiên kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.

Nghệ An: Hơn 40.000 thí sinh bước vào ngày thi đầu tiên kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.

Sáng nay (26/6), cùng với hơn 1,1 triệu thí sinh trên cả nước, hơn 40.000 thí sinh Nghệ An chính thức bước vào Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân rửa tay nhưng không gác kiếm: 36 đầu sách, 5 lần nằm Bệnh viện, 0 lần đầu hàng…

Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân rửa tay nhưng không gác kiếm: 36 đầu sách, 5 lần nằm Bệnh viện, 0 lần đầu hàng…

Từ một phóng viên báo Tuổi Trẻ, phóng viên báo Lao Động…đến giảng viên thỉnh giảng khoa báo chí trường đại học KHXH&NV. Từ tranh vẽ đời thường trên giường bệnh đến tranh vẽ in lên áo dài thời trang, được các báo đặt hàng, 4 năm tập vẽ được triển lãm 3 lần
Nơi hội tụ tinh hoa báo chí cách mạng Việt Nam

Nơi hội tụ tinh hoa báo chí cách mạng Việt Nam

Hội Báo toàn quốc 2025:
Diện mạo mới trên quê hương Cẩm Khê

Diện mạo mới trên quê hương Cẩm Khê

Trong làn gió xuân ấm áp, khi đất trời giao mùa, trở về vùng đất Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ hôm nay, ai cũng có thể dễ dàng cảm nhận được một sức sống mới đang trỗi dậy mạnh mẽ.
Phiên bản di động