Nghe và nói

Học nghe và học nói cũng chính là để chúng ta thấu hiểu được người khác.

Rất nhiều người có thói quen khi người khác đang nói thì nói chen vào, cướp lời. Từ thuở xưa, cổ nhân đã chỉ ra rằng, đằng sau mỗi lời nói đều ẩn giấu ý đồ và mục đích nhất định. Chính vì thế, trong quá trình trao đổi với nhau, nếu ta nghiêm túc lắng nghe từng câu, từng lời của đối phương thì ta có thể hiểu được một phần tâm lí của họ, lĩnh hội được nội dung câu chuyện của họ, cũng như hiểu được mục đích của cuộc trao đổi. Từ đó để ta bày tỏ quan điểm của mình.

Người xưa có câu: “Bệnh từ miệng vào, họa từ miệng ra”. Nói nhiều thì càng dễ sai nhiều, nên trong một số trường hợp, càng ít nói càng tốt. Thay vì “nói như rồng leo,…”, thì hãy học cách quan sát nhiều hơn, suy nghĩ nhiều hơn và hành động nhiều hơn. Thông qua việc im lặng quan sát, chúng ta có thể nhận được rất nhiều thông tin khác nhau, trải qua quá trình sàng lọc để tiếp thu, cô đọng, biến chúng trở thành kiến thức cho chính mình. Nói mười lời một ý, không bằng nói một lời nhưng ẩn mười ý bên trong. Khi muốn nói ra điều gì quan trọng, nhất định phải dành ra mấy phút để suy nghĩ thật thấu đáo, cẩn trọng, rồi mới biến suy nghĩ đó thành lời nói bộc lộ ra ngoài. Người xưa có câu: “Cẩn tắc vô áy náy”, nghĩa là cẩn thận trước khi nói sẽ không ân hận, Vậy nên mới có câu: “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, để tránh nói năng lung tung sinh ra những sai lầm không đáng có. Không nói thì thôi, đã nói, phải dứt khoát, chính xác, không quanh co, úp mở, không ba phải, đường nào cũng được. Qua cách nói chuyện phần nào thể hiện tính cách của họ.  

Người xưa có câu: “Châm ngôn sống quan trọng nhất của người già đó là “hòa khí sinh tài”. Hòa khí, là một loại trí tuệ của con người. Ở chợ làng tôi có một bà lão bán rau rất đắt hàng, gánh rau của bà lúc nào cũng bán hết trước người khác. Vì vậy mà một người đố kị với bà. Mỗi sáng họ thường đến sớm cố tình quét, hay vứt rác sang chỗ ngồi của bà, nhưng bà lão không hề tức giận, cũng chẳng chửi mắng ai. Thấy vậy người bán hàng ngồi bên cạnh bà bất bình nói: “Họ vứt rác sang chỗ của bà, sao bà không phản ứng gì?”. Bà lão cười đáp: “Cô thấy đấy mỗi sáng mùng một Tết, ta đều quét rác vào phía trong nhà, ngụ ý càng nhiều rác càng nhiều tài lộc, vậy thì sao tôi lại phải tức giận với họ kia chứ. Cô xem, rau của tôi không phải càng ngày càng đắt hàng đó sao?”. Những người vứt rác sau khi nghe bà nói vậy họ cảm thấy xấu hổ, không làm việc xấu đó nữa.

Thế đấy sống ở đời, đôi khi lùi một bước sẽ thấy đất rộng, trời cao. Giống như bà lão trong câu chuyện. Bà không tranh cãi với người khác, với vẻ cam chịu, nhưng thực ra là bà đang âm thầm dạy cho những người xấu chơi bài học làm người. “Thượng thiên nhược thủy, dĩ nhu khắc cương” (sự cao thượng, thiện lương giống như dòng nước trong vắt, lấy nhu khắc cương). Hòa khí thường có thể hóa giải mâu thuẫn và bất hòa một cách vô hình. Vậy nên biết lắng nghe và nói để “dĩ hòa vi quý, vạn sự ắt hưng”.