Huy động nguồn lực để thực hiện pháp luật và chính sách về người cao tuổi

Các chuyên gia nhận định, để thích ứng với già hóa dân số ở Việt Nam, việc cần làm là phải chuyển trọng tâm từ việc đơn thuần giúp tiếp cận với tuổi già sang giúp tiếp cận với tuổi già chủ động, vui vẻ, hạnh phúc và tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Năm 2011, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số và được đánh giá là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa thuộc hàng nhanh nhất thế giới. Già hóa nhanh đã tạo áp lực rất lớn đối với hệ thống an sinh xã hội cũng như công tác chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi (NCT).

Mở rộng hệ thống trợ cấp xã hội, chú trọng đến nhóm NCT thuộc các gia đình nghèo và cận nghèo

Theo nghiên cứu của Bệnh viện Lão khoa Trung ương, trung bình 1 NCT ở Việt Nam mắc từ 3-5 bệnh, chủ yếu là bệnh mãn tính phải điều trị kéo dài, thậm chí suốt đời. Trong khi đó, hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT dù bước đầu được hình thành từ Trung ương đến địa phương nhưng vẫn chưa đáp ứng những nhu cầu ngày càng tăng của NCT.

Hiện nay, hơn 70% NCT Việt Nam sống ở nông thôn, trong số đó chỉ dưới 20% NCT có lương hưu và trợ cấp xã hội. Do đó, đa phần NCT ở nông thôn phải sống bằng lao động của mình hoặc bằng nguồn hỗ trợ của con cháu. NCT ở Việt Nam thực tế chưa giàu đã già…

Mặt khác, xu hướng quy mô gia đình Việt Nam đang chuyển dần từ gia đình truyền thống sang gia đình hạt nhân. Tình trạng NCT sống không có vợ/chồng chiếm tỷ lệ cao. Với sức khỏe của NCT còn nhiều hạn chế thì việc phải sống một mình là một điều rất bất lợi, bởi gia đình luôn là chỗ dựa cơ bản cho mỗi thành viên khi về già.

Huy động nguồn lực để thực hiện pháp luật và chính sách về người cao tuổi
Cần xây dựng các mô hình chăm sóc sức khỏe phù hợp với NCT

Xuất phát từ thực tế trên, các chuyên gia nhận định, để thích ứng với già hóa dân số ở Việt Nam, cần xây dựng các mô hình chăm sóc sức khỏe phù hợp với NCT, đồng thời cần chuyển trọng tâm từ việc đơn thuần giúp tiếp cận với tuổi già sang giúp tiếp cận với một tuổi già vui vẻ, hạnh phúc, tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Từ nhiều năm nay, Đảng, Chính Phủ đã có nhiều chính sách về an sinh xã hội dành cho NCT như: chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và trợ cấp xã hội,…

Thực hiện Chương trình quốc gia về dân số, kế hoạch hóa gia đình, duy trì mức sinh thấp hợp lý để có cơ cấu dân số hợp lý nhằm đảm bảo nguồn lao động phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hạn chế được tốc độ "già hóa dân số" quá nhanh; đồng thời đảm bảo quy mô dân số phù hợp với mục tiêu chính sách dân số của Đảng và Nhà nước.

Xây dựng, hoàn thiện các chính sách nhằm tận dụng tốt giai đoạn "cơ cấu dân số vàng", tạo cơ hội để nước ta chủ động bước vào giai đoạn "dân số già" có thu nhập cao và sức khỏe tốt trong tương lai.

Cải cách hệ thống hưu trí; đa dạng hóa các loại hình bảo hiểm, chú trọng đến các loại hình bảo hiểm tự nguyện, đặc biệt là dành cho NCT, phù hợp với khả năng đóng góp và chi trả của người tham gia, có khả năng liên thông với các loại hình bảo hiểm khác.

Bộ Y tế tổ chức thực hiện Chương trình Chăm sóc sức khỏe cho NCT đến năm 2030 được phê duyệt tại quyết định số 1579/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan, Hội người cao tuổi nghiên cứu cung cấp gói sức khỏe khám sức khỏe định kì, chuyên sâu để kịp thời phát hiện, điều trị một số bệnh phố biến ở NCT.

Tổng cụ Dân số tham mưu Bộ Y tế trình Thủ tướng Chính phủ ban hành bộ tiêu chí môi trường thân thiện với NCT nhằm cụ thể hóa các mục tiêu, chỉ tiêu đã nêu trong Chiến lược dân số, Chương trình Chăm sóc sức khỏe NCT đến năm 2030; và đây cũng là một trong những chính sách thúc đẩy an sinh xã hội, góp phần chăm sóc và nâng cao sức khỏe NCT.

Những khó khăn, thách thức trong công tác chăm sóc sức khỏe và phát huy vai trò của NCT

Tuổi thọ bình quân của người Việt Nam tăng 73,6 tuổi vào năm 2019 nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp so với nhiều nước, số năm phụ nữ cao tuổi sống có bệnh tật trung bình khoảng 11 năm và nam giới cao tuổi khoảng 8 năm. NCT đối diện với gánh nặng "bệnh tật kép" và thường mắc các bệnh mạn tính, bình quân mỗi NCT có 3 bệnh, đối diện với nguy cơ tàn phế do quá trình lão hóa, chi phí điều trị lớn.

Huy động nguồn lực để thực hiện pháp luật và chính sách về người cao tuổi
NCT đối diện với gánh nặng "bệnh tật kép" và thường mắc các bệnh mạn tính, bình quân mỗi NCT có 3 bệnh, chi phí điều trị lớn. Ảnh: VTV

NCT Việt Nam sống chủ yếu ở nông thôn, sống cùng con cháu; đời sống vật chất còn gặp nhiều khó khăn.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe nói chung, chăm sóc sức khỏe ban đầu nói riêng chưa thích ứng già hóa dân số nhanh; việc xây dựng môi trường thân thiện với NCT và triển khai các loại hình chăm sóc sức khỏe dài hạn tại cộng đồng chưa được quan tâm đúng mức.

Thách thức trong công tác lập kế hoạch, hoạch định chính sách: Mỗi nhóm tuổi của dân số có những hành vi khác nhau, với những hệ quả kinh tế rõ ràng: Nhóm dân số trẻ đòi hỏi đầu tư chiều sâu cho y tế và giáo dục; nhóm dân số mới bước vào tuổi lao động cung ứng nguồn lao động và tăng tích luỹ và nhóm NCT đòi hỏi chăm sóc sức khỏe và thu nhập từ lương hưu. Khi quy mô của mỗi nhóm dân số thay đổi tương ứng với những biến động dân số, thì những đòi hỏi của những hành vi kinh tế của những nhóm này cũng thay đổi theo.

Chính vì vậy, khi hoạch định chính sách cần xem xét những tác động của thay đổi cơ cấu tuổi hay nói một cách khác, cần đưa các yếu tố dân số như là những biến số quan trọng trong việc xây dựng các quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển của mỗi ngành, địa phương, đơn vị.

Ở nước ta, chăm sóc đời sống NCT để đảm bảo về mặt vật chất và tinh thần luôn là những định hướng chính sách mà Đảng và Chính phủ thực hiện trong mọi giai đoạn phát triển đất nước. Tuy nhiên, do tốc độ "già hóa dân số" tăng nhanh, với số lượng và tỷ lệ NCT tăng cao làm tăng gánh nặng kinh tế, xã hội để duy trì ổn định cuộc sống khoẻ mạnh của nhóm NCT. Ngay cả khi tỷ lệ phụ thuộc trẻ em giảm cũng không thể bù đắp những chi phí xã hội tăng lên, do chi phí đối với NCT lớn hơn nhiều so với chi phí cho trẻ em.

Các nhà khoa học đã chứng minh, chi phí cho việc chăm sóc sức khỏe một người cao tuổi gấp 8 lần so với một trẻ em. Để thích ứng với "già hoá dân số", việc chuẩn bị các điều kiện cần và đủ để đáp ứng nhu cầu của "dân số già" trong 1-2 thập niên tới sẽ là một thách thức rất lớn đối với các nhà lập kế hoạch và hoạch định chính sách ở nước ta.

Việc xã hội hóa công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trước thách thức già hóa dân số là hết sức cần thiết. Vì hiện nay, mặc dù được Đảng và Nhà nước rất quan tâm nhưng điều kiện về tinh thần và vật chất của NCT trên cả nước còn nhiều khó khăn cần sự chung tay, góp sức của toàn xã hội.

Huy động nguồn lực để thực hiện pháp luật và chính sách về người cao tuổi
Số NCT được hưởng lương hưu, trợ cấp xã hội rất thấp nên nhiều người sức khỏe kém vẫn phải tự lao động kiếm sống hàng ngày

NCT chủ yếu sống ở nông thôn, làm nông nghiệp, thu nhập thấp và bấp bênh. Đa số NCT không có lương hưu, sống phụ thuộc vào con cái. Số NCT được hưởng lương hưu, trợ cấp xã hội rất thấp nên nhiều người sức khỏe kém vẫn phải tự lao động kiếm sống hàng ngày.

Ngoài ra, hệ thống an sinh xã hội cũng chưa đáp ứng được nhu cầu của NCT; hệ thống chăm sóc dài hạn và hệ thống cung ứng việc làm, chăm sóc sức khỏe chưa đáp ứng được nhu cầu cho NCT; một bộ phận xã hội còn quan niệm sai lệch về NCT; vai trò của các tổ chức dân sự, đoàn thể, cá nhân chưa thực sự được phát huy... cũng là những khó khăn, thách thức đối với chất lượng sống của NCT.

Do vậy, bên cạnh sự chăm lo của Đảng, Nhà nước vấn đề xã hội hóa công tác chăm sóc NCT đang đặt ra hết sức cần thiết.

Hiện nay, đã có những mô hình chăm sóc NCT thông qua xã hội hóa nhưng chưa nhiều; vẫn còn những rào cản cho việc ra đời và hoạt động của các trung tâm chăm sóc NCT do cá nhân, tổ chức thành lập.

Nhằm góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm xã hội trong chăm sóc NCT, nhà nước cần tạo điều kiện, khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào các mô hình chăm sóc sức khỏe cho NCT.

Cần trao đổi kinh nghiệm từ những mô hình thực tế đã có hiệu quả; nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện xã hội hóa công tác chăm sóc NCT, làm cơ sở đề xuất, sửa đổi cơ chế chính sách cho phù hợp.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân, cơ quan, tổ chức và gia đình về trách nhiệm kính trọng, giúp đỡ, chăm sóc và phát huy vai trò NCT; sắp xếp lại hệ thống các cơ sở bảo trợ xã hội công lập theo hướng đẩy mạnh xã hội hóa, tạo lập môi trường thân thiện, hòa nhập giữa các nhóm đối tượng với các hội. Đồng thời ưu tiên đầu tư nguồn lực nhà nước và huy động nguồn lực xã hội phát triển các cơ sở cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản.

Nhà nước cũng cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư của doanh nghiệp, của xã hội trong đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng cho NCT; khuyến khích tạo việc làm phù hợp cho NCT, để NCT vừa có thu nhập cải thiện đời sống, vừa được chăm sóc y tế khi bệnh tật, ốm đau, bảo đảm chất lượng sống cho NCT.

Hà Lê

Theo dòng sự kiện

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Phản bác luận điệu xuyên tạc nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân của Đảng

Gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp to lớn vào GDP, giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, các thế lực thù địch đã đưa ra những luận điệu xuyên tạc, bóp méo chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam “thừa nhận sự thất bại của kinh tế Nhà nước” và “đang hướng lái theo chủ nghĩa tư bản”.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là “tài sản” vô giá của dân tộc ta

Ngày 15/6/2016, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chỉ thị nêu rõ: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.
Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Những chủ bút đầu tiên của các tờ báo cách mạng Việt Nam

Trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, Đảng ta đã sử dụng báo chí như một thứ vũ khí sắc bén và lợi hại để đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Những tờ báo cách mạng đã góp phần đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi hết thắng lợi nầy đến thắng lợi khác. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển các tờ báo tiền thân của Đảng...
Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Duyên nợ với nghề báo bắt đầu từ... thơ

Nhà thơ Tố Hữu đã dịch bài thơ “Đợi anh về” của nhà thơ Konstantin Simonov vào năm 1947 và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Nhưng không chỉ là nhà thơ nổi tiếng, Simonov còn là một phóng viên mặt trận ưu tú của đất nước Xô viết.
Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương sau khi sắp xếp

Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Tin khác

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh
Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số
Xem thêm
Phiên bản di động