Vấn đề hôm nay 27/11/2025 12:31
Sáng 27/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).
Góp ý kiến kiến vào dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi), đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đánh giá cao tinh thần cải cách trong dự thảo, đặc biệt là việc bổ sung ưu đãi đặc biệt, trao quyền nhiều hơn cho cơ chế đầu tư trong các khu công nghiệp, khu kinh tế, và ghi nhận những tiến bộ về thủ tục hành chính giảm tầng nấc trung gian.
 |
| Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu vào dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) sáng ngày 27/11. |
Tuy nhiên, qua nghiên cứu toàn văn luật, đại biểu Hà Sỹ Đồng chỉ ra những điểm cần rà soát kỹ để bảo đảm tính thông suốt, minh bạch hơn:
Thứ nhất, tại Điều 12 về quyền chuyển tài sản ra nước ngoài. Luật đã xác lập quyền hợp pháp của nhà đầu tư, nhưng chưa có yêu cầu kiểm toán, minh bạch báo cáo giao dịch liên kết trước khi chuyển lợi nhuận. Trong bối cảnh chuyển giá ngày càng tinh vi, nếu không bổ sung cơ chế kiểm toán bắt buộc, cơ quan quản lý sẽ khó kiểm soát dòng tiền, thất thu ngân sách. Do đó, cần bổ sung quy định: chỉ cho phép chuyển lợi nhuận sau khi đã kiểm toán vốn đầu tư, công khai chi phí liên kết.
Tại Điều 13 về ổn định ưu đãi đầu tư cũng cần rà soát, đại biểu đồng ý với nguyên tắc bảo đảm ổn định chính sách, nhưng không thể duy trì ưu đãi với những dự án gây ô nhiễm hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường mới. Nên bổ sung điều khoản cho phép thu hồi ưu đãi nếu dự án phát thải vượt chuẩn trong 6 tháng liên tục.
Đối với nhóm Điều từ 15 đến Điều 18, về ưu đãi và ưu đãi đặc biệt là xương sống của chính sách thu hút đầu tư, nhưng nếu ưu đãi lớn mà không kèm điều kiện chuyển giao công nghệ thì chúng ta mãi làm công xưởng. Dự thảo quy định ưu đãi đặc biệt đối với dự án có tổng vốn từ 3.000–6.000 tỷ đồng, đây là bước tiến nhưng chưa ràng buộc cam kết chuyển giao công nghệ.
“Cần bổ sung điều kiện tối thiểu: dự án được hưởng ưu đãi đặc biệt phải chuyển giao công nghệ đạt cấp độ 2 trở lên và đào tạo ít nhất 200 kỹ sư Việt Nam mỗi năm; nếu không hoàn thành cam kết, thu hồi ưu đãi và xử lý gấp đôi phần ưu đãi đã hưởng”, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị.
Điều 25 về dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư là nội dung cần cân nhắc kỹ. Dự thảo mở rộng nhiều nhóm dự án phải xin chủ trương, trong đó có dự án nhà ở thương mại và khu đô thị không phân biệt quy mô. Nếu quy định như vậy, nhiều dự án sẽ phải chờ quyết định kéo dài. Do đó, chỉ yêu cầu chấp thuận chủ trương đối với dự án nhà ở, khu đô thị có quy mô sử dụng đất trên 50 ha hoặc quy mô dân số trên 3.000 người; dự án mở rộng dưới 20% không phải xin lại chủ trương.
Tại Điều 29 là đột phá thực sự khi dự án trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế có thể được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trong 15 ngày, không phải xin chủ trương, không xin phép xây dựng, không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ban đầu. Tuy nhiên, cơ chế đặc biệt phải có tiêu chí đặc biệt. Nếu không quy định tiêu chí lựa chọn dự án, điều khoản này dễ bị lạm dụng.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng đề xuất bổ sung điều kiện, chỉ áp dụng cho dự án công nghệ ưu tiên quốc gia như bán dẫn, trung tâm dữ liệu, AI, năng lượng tái tạo; quy mô đầu tư tối thiểu 100 triệu USD. Đồng thời quy định trách nhiệm người đứng đầu nếu chậm xử lý.
Vấn đề ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tại Điều 7 của dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp. Dự thảo đã nỗ lực loại bỏ 25 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Tuy nhiên, nhiều đại biểu cho rằng cần rà soát thêm để đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả.
Theo đại biểu Đào Chí Nghĩa (đoàn TP Cần Thơ) đề nghị bổ sung ba nội dung cụ thể để hoàn thiện dự thảo luật. Đối với việc bãi bỏ 25 ngành nghề kinh doanh có điều kiện, đại biểu đề nghị cần bổ sung cơ chế kiểm soát tối thiểu về chất lượng và chuyên môn. Việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm chuyên môn là phù hợp với Điều 33 của Hiến pháp về quyền tự do kinh doanh và nguyên tắc quản lý về tiêu chuẩn.
 |
| Các đại biểu tham dự phiên thảo luận tại hội trường sáng ngày 27/11 về dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi). |
Tuy nhiên, tại Khoản 6, Điều 7 quy định các hình thức áp dụng điều kiện, đại biểu nhận định dự thảo thiếu hình thức quản lý bằng chứng chỉ hành nghề bắt buộc đối với các nghề có tính chuyên môn cao đã bị bãi bỏ thuộc Phụ lục số 4. Các dịch vụ này liên quan trực tiếp đến việc tuân thủ nghĩa vụ tài chính và minh bạch thị trường. Việc bãi bỏ mà không có cơ chế hậu kiểm và chuyên môn rõ ràng có thể dẫn đến rủi ro về chất lượng dịch vụ kém, gây phương hại đến lợi ích công cộng và tạo gánh nặng cho cơ quan thuế.
Từ thực tế nêu trên, đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị điều chỉnh Khoản 6, Điều 7, cụ thể là sửa đổi điểm d theo hướng: Các yêu cầu khác mà cá nhân, tổ chức kinh tế phải đáp ứng để thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh mà không cần có xác nhận bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền, bao gồm các quy định về chứng chỉ hành nghề bắt buộc đối với cá nhân tham gia vào các ngành nghề có tính chuyên môn cao được Chính phủ quy định chi tiết.
Đại biểu Lê Hoàng Anh (đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) đồng tình với việc mạnh dạn bỏ các ngành nghề không còn phù hợp. Tuy nhiên, qua rà soát, đại biểu cho rằng vẫn còn một số ngành nghề chủ yếu mang tính quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật chưa thật sự phù hợp với dự thảo Điều 7 và không cần thiết duy trì ở cấp Luật.
Bên cạnh đề nghị rà soát và thu hẹp phạm vi các nhóm ngành nghề như: Nhóm kinh doanh thực phẩm; Nhóm Thương mại điện tử; Nhóm thức ăn chăn nuôi, thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, dịch vụ khảo nghiệm, thử nghiệm; Nhóm dịch vụ xây dựng, thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp.
Đại biểu Lê Hoàng Anh đề nghị bổ sung cơ chế rà soát định kỳ 3 năm, ngành nghề không còn phù hợp thì tự động hết hiệu lực theo thông lệ OECD. Đặc biệt, đề nghị bỏ cụm từ "các yêu cầu khác" tại Khoản 6 Điều 7 để tránh phát sinh "giấy phép con" ẩn.
Đồng tình quan điểm này, đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) đề nghị rà soát thêm trong 227 điều kiện kinh doanh có điều kiện.
“Chúng ta mới loại ra có 25 điều kiện, các điều kiện khác có liên quan đến các lĩnh vực chuyên ngành thì nên để các Bộ chuyên ngành quản lý và chịu trách nhiệm. Điều này giúp Bộ Tài chính cũng như Sở Tài chính ở địa phương không phải chịu trách nhiệm về vấn đề kinh doanh có điều kiện”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.
