Theo bà Lê Thị Hường: Gia đình bà là chủ sử dụng hợp pháp diện tích 25.707m2 đất, thuộc thửa 741 tại xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Mảnh đất này là do gia đình bà tự khai hoang phục hóa từ năm 1981, theo chính sách của Đảng và Nhà nước. Đến năm 1986, gia đình bà Hường khai phá được 27.514m2, không có ai khiếu nại, hay tranh chấp về diện tích đất đang khai hoang phục hóa.
Năm 1992, ông Nguyễn Khắc Thiện, người cùng xã Đức Hòa Đông, có đơn khiếu nại với chính quyền địa phương, với lí do gia đình bà Hường lấn chiếm một phần đất. Ông Thiện cho rằng, bà Hường đã chiếm một phần đất của cụ Niệm (cụ Niệm là bố ông Thiện, đã chết) trong diện tích 5ha. Sau khi Nhà nước đào Kênh T1, cắt diện tích này thành 2 phần: Phần phía trong kênh, gia đình ông Thiện trực tiếp sản xuất lúa, phần phía ngoài tiếp giáp lộ 10 có diện tích 25.707m2 (chính là đất tranh chấp với bà Hường, do trũng nên gia đình ông Thiện bỏ hoang, không sử dụng).
 |
| Trụ sở TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh |
Ngày 24/8/1993, UBND xã Đức Hòa Đông có Quyết định số 03/QĐ-UB-93, với nội dung: bà Lê Thị Hường phải giao lại 8.569m2/25.707m2 đất cho ông Thiện. Không đồng tình với Quyết định số 03/QĐ-UB-93 của UBND xã Đức Hòa Đông, gia đình bà Hường có đơn gửi UBND huyện Đức Hòa. Ngày 15/7/1994, UBND huyện Đức Hòa ra Quyết định số 319/QĐ-UB, với nội dung giữ nguyên quyền sử dụng 25.707m2 đất cho bà Lê Thị Hường. Ngày 28/7/1995, UBND tỉnh Long An có Quyết định số 4345/QĐ-UB, về việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất giữa ông Nguyễn Khắc Thiện và bà Lê Thị Hường. Theo đó, UBND tỉnh giữ nguyên Quyết định số 319/QĐ-UB, vì lí do bà Lê Thị Hường là người trực tiếp khai hoang, sử dụng từ năm 1981 cho đến nay (năm 1995).
Tuy nhiên, ngày 23/10/1996, UBND tỉnh Long An có Quyết định số 1767/QĐ-UB, với nội dung: Thu hồi Quyết định số 4345/QĐ-UB ngày 28/7/1995 và công nhận quyền sử dụng 27.707m2 đất cho ông Nguyễn Khắc Thiện. Ngày 6/5/1997, UBND tỉnh Long An có Quyết định 982/QĐ-UB, về việc tạm đình chỉ thi hành Quyết định số 1767/QĐ-UB ngày 23/10/1996, giao cho Thanh tra tỉnh Long An thẩm tra, xác minh lại nội dung vụ việc, báo cáo UBND tỉnh Long An. Ngày 31/12/1998, UBND tỉnh Long An có Quyết định số 4227/1998/QĐ-UB, thu hồi Quyết định số 982/QĐ-UB ngày 6/5/1997, xác định Quyết định số 1767/QĐ-UB ngày 23/10/1996 là đúng và có hiệu lực.
Mặc dù mảnh đất đang tranh chấp, nhưng ngày 4/8/1999, ông Nguyễn Khắc Thiện vẫn được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 25.707m2. Năm 2001, ông Nguyễn Khắc Thiện chuyển nhượng cho bà Lê Thị Xuân (TP Hồ Chí Minh).
Ngày 23/4/2002, Đoàn kiểm tra liên ngành của UBND tỉnh Long An có Báo cáo số 29/BC-ĐKT, kiến nghị UBND tỉnh giữ nguyên 22.256m2 cho bà Lê Thị Hường sử dụng, là diện tích đất thực tế bà Lê Thị Hường khai hoang sản xuất trên thửa 741. Ngày 12/10/2007, UBND tỉnh Long An có Quyết định số 2603/QĐ-UBND, thu hồi Quyết định số 1767/QĐ-UB ngày 23/10/1996 của UBND tỉnh, có nội dung: thu hồi Quyết định số 1767/QĐ-UB; thu hồi 27.514m3 đất và giao cho UBND huyện Đức Hòa sử dụng vào mục đích chung; giao UBND huyện Đức Hòa thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 146548 ngày 4/8/1999 của ông Nguyễn Khắc Thiện. Bác đơn của bà Lê Thị Hường, vì lí do bà Lê Thị Hường yêu cầu được sử dụng đất là không có cơ sở xem xét giải quyết.
Không đồng tình với cách giải quyết của UBND tỉnh Long An, gia đình bà Hường có đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Năm 2003, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 2545/BTNMT-TTr, báo cáo vụ việc lên Thủ tướng, khẳng định gia đình ông Thiện từ trước năm 1975 đến 1983 không sử dụng đất, đất bị bỏ hoang. Từ năm 1983 đến năm 1996, bà Hường đã khoai hoang và sử dụng ổn định suốt 13 năm trên đất. Căn cứ Hiến pháp năm 1980, Luật Đất đai năm 1988, Luật Đất đai năm 1993 và Nghị định số 64/CP ngày 27/7/1993 của Chính phủ, việc khiếu nại của bà Hường có cơ sở xem xét. Cũng tại Công văn số 2545/BTNMT-TTr nêu rõ: “Ngày 18/6/2003, lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng UBND tỉnh Long An làm việc và thống nhất… theo hướng: Công nhận cho bà Hường được tiếp tục sử dụng 22.256m2 đất...”. Đồng thời, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 2546/BTNMT-TTr gửi UBND tỉnh Long An, đề nghị sớm giải quyết vụ việc như đã thống nhất và báo cáo Thủ tướng.
Tuy nhiên, ngày 12/10/2007, UBND tỉnh Long An ra Quyết định số 2603/QĐ-UBND, bác đơn khiếu nại, đồng thời thu hồi toàn bộ diện tích bà Hường đã khai phá, trái ngược với những gì đã thống nhất với Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Bà Hường tiếp tục có đơn gửi các cơ quan chức năng, nhưng không được xem xét giải quyết dứt điểm. Tháng 6/2018, bà Hường có đơn khởi kiện UBND tỉnh Long An, yêu cầu TAND tỉnh Long An tuyên hủy quyết định số 2603/QĐ-UBND, cùng một số văn bản, quyết định liên quan do UBND tỉnh ban hành không đúng quy định của pháp luật.
Ngày 14/8/2019, TAND tỉnh Long An có Bản án sơ thẩm số 18/2019/HC-ST, không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Lê Thị Hường, về việc yêu cầu hủy quyết định hành chính của UBND tỉnh Long An. Quyết định 2603/QĐ-UB ngày 12/10/2007 của UBND tỉnh Long An ban hành là đúng quy định của pháp luật. Công văn số 2194/UBND-TCD ngày 24/5/2017 của UBND tỉnh Long An, ban hành là đúng quy định của pháp luật.
Nhận thấy có sự bao che của TAND tỉnh Long An, bà Hường đã kháng cáo toàn bộ bản án hành chính sơ thẩm. Hiện vụ án đang được TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, đề nghị xem xét giải quyết theo trình tự phúc thẩm.
Mới đây, ngày 29/7/2020, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh mở phiên tòa phúc thẩm, về việc bà Lê Thị Hường khởi kiện UBND tỉnh Long An trong vụ án “Khiếu kiện Quyết định hành chính”. Tuy nhiên, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh quyết định hoãn phiên tòa. Ngày 26/8/2020 tới đây, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tiếp tục xét xử vụ án theo đúng quy định của pháp luật.
Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội nhận định: Trong vụ tranh chấp đất giữa bà Hường và ông Thiện, năm 2007, UBND tỉnh Long An có Quyết định giải quyết khiếu nại số 2603/QĐ-UBND. Quyết định này có tới 4 nội dung: thu hồi quyết định giải quyết khiếu nại năm 1996, thu hồi đất tranh chấp, giao huyện Đức Hòa quản lí, giao huyện Đức Hòa thu hồi Giấy chứng nhận QSDĐ của ông Thiện và giải quyết khiếu nại của bà Hường. Văn bản này hoàn toàn không phù hợp với quy định của pháp luật tại thời điểm ban hành, về căn cứ, hình thức, thẩm quyền ban hành, đặc biệt là nội dung. Chẳng hạn như không nêu rõ thông tin của người khiếu nại và người bị khiếu nại, không có nội dung khiếu nại, không nêu rõ kết quả xác minh, căn cứ giải quyết khiếu nại và không nêu quyền khởi kiện tại Tòa án cho người khiếu nại biết, ảnh hưởng đến quyền khởi kiện của bà Hường tại Tòa án.
Quyết định số 2603 quyết định nội dung “thu hồi đất” và “giao đất”, hoàn toàn không đúng với quy định của pháp luật về đất đai, cụ thể là Luật Đất đai năm 1987; Luật Đất đai năm 1993, Luật Đất đai năm 2003. Việc thu hồi đất cũng là trái thẩm quyền, sai trình tự thủ tục. Quyết định số 2603 bác yêu cầu được sử dụng đất của bà Hường, chỉ với lí do “không có cơ sở xem xét giải quyết”, mà cũng không nêu ra được căn cứ cụ thể nào. Trong khi đó, trong hai năm 2002 - 2003, đoàn kiểm tra liên ngành của UBND tỉnh Long An và Bộ Tài nguyên và Môi trường đều đề nghị công nhận cho bà Hường 22.256m2 đất.
