Sai lầm thường gặp dễ cướp đi mạng sống khi bị đột qụy não
Bác sĩ Phạm Văn Cường, Khoa Can thiệp mạch thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, hiện nay số lượng người bị đột qụy ngày càng gia tăng, đáng nói là số người trẻ tuổi mắc bệnh chiếm tỉ lệ không nhỏ. “Nhiều người vẫn nghĩ đột qụy là căn bệnh ở người già trên 60 tuổi, nhưng thực tế thời gian gần đây, số người trẻ nhập viện vì đột qụy ngày càng tăng. Tại Khoa Can thiệp mạch thần kinh, số bệnh nhân trẻ chiếm khoảng 20-30% (bệnh nhân dưới 50 tuổi), có những bệnh nhân 12 tuổi đã nhập viện vì đột qụy do dị dạng mạch máu não”, bác sĩ Cường cho hay.
Điều bác sĩ Cường hết sức cảnh báo đó là việc hiện có rất nhiều những quan điểm chưa đúng về đột qụy, từ đó dẫn đến người bệnh mất cơ hội vàng điều trị và hệ lụy để lại là vô cùng nặng nề, thậm chí là tử vong.
Một số sai lầm thường gặp khi bị đột qụy não:
Cạo gió khi bị đột qụy: Khi bệnh nhân bị đột qụy thường có những biểu hiện như tê bì chân tay, liệt chân tay hoặc nửa người, mặt lệch, nói khó, chóng mặt, đau đầu… Nhiều người cho rằng người bệnh bị cảm và tiến hành đánh gió, cạo gió bằng nhiều cách. Tuy nhiên, việc cạo gió không có tác dụng khi bị đột qụy, mà nó chỉ làm mất thời gian vàng điều trị.
 |
| Mệt mỏi, căng thẳng trong công việc dễ khiến người trẻ đột quỵ. |
Châm kim vào đầu tay: Đây cũng là “mẹo” được truyền tai rất nhiều khi ai đó bị đột qụy, tuy nhiên việc châm vào đầu ngón tay cho chảy máu không thể cứu được người bệnh, ngược lại còn khiến bệnh tình nặng hơn, vì cơn đau khi châm sẽ làm tăng huyết áp của bệnh nhân.
Tự ý sử dụng các loại thuốc đông y: Với những người có tiền sử cao huyết áp hoặc bị đột qụy, thường gia đình luôn chuẩn bị sẵn một vài viên thuốc đông y đắt tiền để phòng và sử dụng khi cần. Tuy nhiên, với đột qụy não, việc uống loại thuốc này không đúng sẽ không có tác dụng thậm chí có hại cho người bệnh. Chính việc cho uống thuốc và nghĩ uống thuốc tốt là sẽ khỏi bệnh dẫn đến tâm lí chủ quan không đưa đi viện sớm, làm mất cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh
Chờ bệnh nhân ổn định mới đưa đi viện: Với những trường hợp bị đột qụy não nặng, rơi vào tình trạng hôn mê ngay lập tức thì người nhà càng phải đưa đi viện sớm. Tuy nhiên, đa số mọi người lại sợ đưa đi như vậy máu chảy nhiều hơn và tử vong nhanh hơn và chờ bệnh nhân ổn định mới đưa tới viện. Đây là sai lầm nghiêm trọng và khiến bệnh nhân mất đi cơ hội điều trị kịp thời.
Truyền bá tư tưởng sai về điều trị đột qụy: Hai vấn đề hay gặp nhất đó là thực dưỡng đánh bay đột qụy và tập luyện theo môn phái để điều trị đột qụy. “Tôi đã từng có bệnh nhân vào viện điều trị và được chỉ định dùng thuốc thường xuyên, tuy nhiên khi về nhà nghe lời đồn tập môn thể dục theo môn phái mới được nhiều người rỉ tai nhau. Tuần đầu tiên tập sức khỏe ổn hơn nên bệnh nhân bỏ luôn dùng thuốc. Sau khi ngừng thuốc chưa đến 1 tuần thì bị đột qụy, may mắn nhà ở Hà Nội nên được đưa vào viện sớm và giữ lại được tính mạng. Sau đó bệnh nhân sợ không dám tập luyện môn phái ấy nữa”, bác sĩ Cường kể lại.
Nhầm lẫn so với bệnh khác: Đột qụy não nhẹ có những triệu chứng giống với liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (phong hàn) nên nhiều người đi tìm phương pháp điều trị chưa đúng. Do vậy, khi có các triệu chứng như méo mặt, khó nói, ăn rơi vãi cần đến viện gấp để bác sĩ thăm khám và tìm nguyên nhân chính xác.
Chủ quan đợi xem tự hồi phục không: Đây là sai lầm thường gặp ở những người bị đột qụy nhẹ như có cơn chóng mặt, đau đầu hoặc bị tê bì chân tay, mệt mỏi nhưng chủ quan vào giường nằm ngủ một giấc xem có khỏe lại không. Đáng tiếc, đa số các trường hợp khi tỉnh dậy đã ở trong tình trạng nặng hoặc rất nặng, đến viện mất đi cơ hội điều trị trong giờ vàng. “Cách đây một thời gian, có một trường hợp nam bệnh nhân tối hôm trước cảm thấy chóng mặt nhưng chủ quan vào giường nằm nghỉ, đợi sáng hôm sau xem có đỡ không. Sáng hôm sau người nhà phát hiện đã ở trong tình trạng hôn mê nên vội đưa vào viện. Đáng tiếc, trường hợp này vào viện quá muộn, dù được các bác sĩ nỗ lực cứu chữa nhưng bệnh nhân đã tử vong sau 3 ngày do đột qụy não quá nặng”.
Theo bác sĩ Cường, giờ vàng điều trị đột qụy tùy phương pháp sẽ ở trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tiếng. Với người bệnh đưa đến sớm trong khoảng từ 3 cho đến 4,5 tiếng khi bị đột qụy các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc tiêu sợi huyết để làm tan cục máu đông. Ngoài ra có một phương pháp khác là đưa dụng cụ chuyện dụng vào vùng tổn thương để lấy cục máu đông ra và chỉ định này chỉ có thời gian trong vòng 6 tiếng từ khi bị đột qụy. “Nếu quá thời gian này thì não tổn thương rất nhiều và không có chỉ định can thiệp như đã nói trên, khi đó não cũng không có khả năng phục hồi vì khi bị tắc mạch máu não, mỗi phút trôi qua sẽ có 2 triệu tế bào não bị chết đi”, bác sĩ Cường thông tin.
Hãy thay đổi lối sống để phòng đột qụy
Theo bác sĩ Cường, với đột qụy não, nhất là với người trẻ thì nguyên nhân thường do những nguyên nhân sau:
Nguyên nhân đầu tiên là do các bất thường về mạch máu não, các dị dạng mạch có thể bị vỡ ra gây xuất huyết não, hoặc tắc mạch não gây nhồi máu ở những bệnh nhân bị bệnh lí hẹp mạch não tiến triển (Moyamoya).
Nguyên nhân thứ hai là do có vấn đề về tim mạch. Nguyên nhân này trước đây ít gặp nhưng giờ hay gặp hơn, đó là do những rối loạn nhịp, hoặc bệnh lí van tim… sẽ tạo thành những huyết khối trong tim và di chuyển lên trên não gây tắc mạch và đột qụy.
Nguyên nhân thứ ba rất đáng báo động hiện nay, đó là do những thói quen xấu trong sinh hoạt hằng ngày như những người có thói quen hút thuốc, uống rượu, thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh… từ đó gây rối loạn chuyển hóa mỡ máu sớm, cao huyết áp, béo phì…
“Tôi đã gặp một trường hợp là nam bệnh nhân mới 40 tuổi, là chủ một chuỗi hàng ăn nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, do tổn thương mạch máu nhỏ. Khai thác tiền sử mỗi ngày bệnh nhân hút 2 bao thuốc, uống gần 1 lít rượu vì tiếp khách nhiều. Khi vào viện đã ở trong tình trạng muộn (bị từ tối hôm trước, hôm sau mới vào viện) nên chỉ điều trị nội khoa. May mắn sau đó, bệnh nhân này còn trẻ nên tập phục hồi chức năng đáp ứng tốt, không phải ngồi xe lăn cả đời”, bác sĩ Cường chia sẻ.
Nguyên nhân thứ tư hiếm gặp hơn, có thể gặp ở những phụ nữ dùng thuốc tránh thai kéo dài, nạo hút thai, phụ nữ sau sinh... dẫn tới nguy cơ tăng đông máu và gây tắc tĩnh mạch não.
“Tóm lại, với đột qụy não có 2 nhóm nguyên nhân chính, thứ nhất là những yếu tố nguy cơ không thay đổi được đó là bệnh lí tim mạch, tiểu đường, huyết áp, rối loạn chuyển hóa. Thứ hai là nhóm có thể thay đổi được đó là liên quan đến lối sống, cách sinh hoạt như hút thuốc, uống rượu, ăn quá nhiều chất béo, đồ ăn nhanh, thức khuya, lười vận động. Nhóm này các bạn trẻ mắc rất nhiều, do vậy cần phải thay đổi để phòng tránh đột qụy não nói riêng và các bệnh lí khác nói chung”, bác sĩ Cường chia sẻ.
