Xã Thanh Thùy, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội: Thu hồi đất nông nghiệp không bồi thường, chỉ hỗ trợ là trái pháp luật

Nguồn gốc sử dụng đất
Theo đơn của hơn 50 hộ dân thôn Dụ Tiền, năm 1992 Ban chỉ huy thôn cho các hộ gắp phiếu ruộng, giao đất sử dụng ổn định vào mục đích nông nghiệp từ đó đến nay. Các hộ dân canh tác trên diện tích đất được giao, hằng năm thực hiện đóng thuế sử dụng đất đầy đủ cho Nhà nước, có biên lai thu thuế kèm theo. Tại sơ đồ giải thửa, đất của các hộ dân được thể hiện rõ ranh giới, diện tích từng thửa. Các hộ dân khẳng định, đất của các hộ dân nhận sử dụng không phải do đấu thầu, cũng không có hợp đồng thuê đất với bất kì cấp chính quyền nào. Do đó, đất của các hộ dân đang sử dụng vào mục đích nông nghiệp, bị thu hồi thực hiện Dự án đường trục phát triển phía Nam, không phải đất công ích do UBND xã quản lí.
Căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ phóng viên thu thập được cho thấy, khiếu nại, kiến nghị của các hộ dân về nguồn gốc đất nêu trên là có căn cứ. Ngay tại Thông báo số 179/TB-UBND ngày 5/10/2016 của UBND huyện Thanh Oai, trả lời đơn kiến nghị của một số hộ dân thôn Dụ Tiền và Quyết định số 315/QĐ-UBND ngày 5/2/2018, trả lời đơn khiếu nại của ông Tào Văn Huê, cũng có các nội dung: Tháng 10/1992, Đại hội đại biểu xã viên HTX nông nghiệp Thanh Thùy thống nhất biểu quyết phương án giao đất canh tác ổn định lâu dài và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến các hộ nông dân (giao ruộng theo khẩu)… mỗi khẩu được giao 1,55 sào… và 0,1 sào đất 5% làm kinh tế phụ…”. “Đối với thôn Dụ Tiền: thực hiện giao ruộng khẩu sử dụng ổn định lâu dài…”.
Như vậy, có đủ căn cứ khẳng định, đất nông nghiệp của các hộ dân được giao sử dụng từ năm 1992 đến nay, là hoàn toàn đúng sự thật. Vì vậy, diện tích đất nông nghiệp của các hộ dân không phải đất công ích, do thời điểm đó, mới có Luật Đất đai năm 1987, sửa đổi bổ sung năm 1988, nhưng không có điều khoản nào quy định về quỹ đất công ích giao cho UBND cấp xã quản lí.
Cho rằng đây là đất công ích do UBND xã quản lí là sai?

Đất nông nghiệp của các hộ dân không nằm trong quỹ đất công ích do UBND xã quản lí (!?)

Thực hiện Dự án đường trục phát triển phía Nam, hơn 50 hộ dân thôn Dụ Tiền bị thu hồi 1,38ha đất nông nghiệp. Thế nhưng, ngày 22/1/2018, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai ra Dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các hộ có diện tích đất bị thu hồi thực hiện Dự án đường trục phía Nam, nội dung cho rằng toàn bộ diện tích đất của các hộ dân bị thu hồi, là đất nông nghiệp do UBND xã quản lí giao cho các hộ canh tác. Do đó, không bồi thường giá trị đất nông nghiệp, từ đó tại mục “Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm” các hộ không được hỗ trợ 5 lần giá đất nông nghiệp theo quy định, mà chỉ hỗ trợ 1 lần giá đất nông nghiệp. Việc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai ra Dự thảo phương án, chỉ hỗ trợ mà không bồi thường giá trị đất nông nghiệp như vậy, là không đúng với nguồn gốc đất và trái quy định của pháp luật về đất đai.
Việc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai lập Dự thảo phương án như vậy, là hệ quả từ việc xác định sai nguồn gốc đất của các cấp chính quyền huyện Thanh Oai. Tại Thông báo trả lời đơn kiến nghị của các hộ dân số 179/TB-UBND, cũng như Quyết định số 315/QĐ-UBND, UBND huyện Thanh Oai trả lời đơn khiếu nại của ông Tào Văn Huê cho rằng: “Phần diện tích đất công ích (đất quỹ II) còn lại (trong đó có xứ đồng II, đồng Chương…) giao khoán cho các lao động… Hằng năm, ngoài các khoản dịch vụ phải nộp cho thôn như ruộng khẩu, diện tích các lao động nhận khoán phải nộp cho thôn để thôn nộp về UBND xã…”. Từ đó kết luận, toàn bộ 1,38ha đất của các hộ dân bị thu hồi là đất công ích do UBND xã Thanh Thùy quản lí.
Nhận định như vậy vừa không đúng sự thật, vừa chưa nhận thức đúng quy định của pháp luật về đất đai. Căn cứ quy định tại Luật Đất đai các thời kì, quy chiếu thời điểm các hộ dân bắt đầu sử dụng đất thấy rất rõ: Thời điểm các hộ dân bắt đầu sử dụng diện tích 1,38ha đất nông nghiệp từ năm 1992, khi đó chưa có Luật Đất đai năm 1993, mà quy định về quỹ đất công ích do UBND xã, phường, thị trấn quản lí chỉ bắt đầu xuất hiện khi Luật Đất đai năm 1993 ra đời, có hiệu lực pháp luật từ 15/10/1993, quy định tại Điều 45: “Căn cứ vào quỹ đất đai, đặc điểm và nhu cầu của địa phương, HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định mỗi xã được để lại một quỹ đất không quá 5% đất nông nghiệp để phục vụ cho các nhu cầu công ích...”. Như vậy, rõ ràng khi chưa có quy định của pháp luật về đất công ích, thì UBND xã Thanh Thùy lấy đâu ra đất công ích để giao khoán cho các hộ dân vào năm 1992?! Mặt khác, trong các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai (Luật, Nghị định...) các thời kì, không có khái niệm nào về “đất quỹ II”, chẳng lẽ UBND xã Thanh Thùy và UBND huyện Thanh Oai lại có quy định riêng?!
Khoản 3, Điều 7 Luật Đất đai năm 1998, sửa đổi bổ sung Điều 22b Luật Đất đai năm 1993, có nêu: “Hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu sử dụng đất thuộc quỹ đất công ích 5% ở xã, phường, thị trấn; thời hạn thuê đất đối với các trường hợp cho thuê trước ngày Luật này có hiệu lực được thực hiện theo hợp đồng cho thuê đất; sau ngày Luật này có hiệu lực thì thời hạn thuê đất không quá 5 năm”. Khoản 2, Điều 72 Luật Đất đai năm 2003 nêu rõ: “Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn được sử dụng… cho hộ gia đình, cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp…”. Khoản 3, Điều 132 Luật Đất đai năm 2013 cũng có quy định: “Đối với diện tích đất chưa sử dụng vào các mục đích… thì UBND cấp xã cho hộ gia đình, cá nhân thuê để sản xuất nông nghiệp… thời hạn sử dụng đối với mỗi lần thuê không quá 5 năm”.
Theo các quy định nêu trên, nếu cho rằng 1,38ha đất của các hộ dân bị thu hồi là đất công ích, thì bắt buộc phải có hợp đồng thuê đất giữa các hộ và UBND xã Thanh Thùy. Thế nhưng, thực tế không có bất cứ hợp đồng thuê đất nào, mà các hộ được gắp ruộng, giao đất sử dụng liên tục, ổn định vào mục đích nông nghiệp từ năm 1992 đến nay. Theo quy định của pháp luật về đất đai, diện tích 1,38ha đất nông nghiệp của các hộ dân thuộc trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mà không phải nộp tiền sử dụng đất và được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi.
Từ những phản ánh và phân tích nêu trên, đề nghị UBND TP Hà Nội chỉ đạo thanh, kiểm tra lại việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ… đối với diện tích đất nông nghiệp của các hộ dân thôn Dụ Tiền bị thu hồi thực hiện Dự án đường trục phát triển phía Nam, giải quyết quyền lợi hợp pháp cho các hộ dân theo đúng quy định của pháp luật.

Hoàng Linh