Pháp luật 14/03/2023 09:45
Theo nội dung vụ án, ngày 15/7/1998, ông Nguyễn Văn Ta kí Bản thỏa thuận với HTX nhà ở Tín Nhiệm, trụ sở đặt tại 43 Trần Quý Cáp, phường 12, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, do ông Khuất Duy Thuận, Chủ nhiệm HTX đứng tên đại diện về dịch vụ lo thủ tục xác lập chủ quyền đất đai đối với khu đất gia tộc của ông Ta để lại. Điều 5 của thỏa thuận này yêu cầu ông Thuận tự bỏ kinh phí để làm dịch vụ và được hưởng tiền công và trả thưởng khi có kết quả sau cùng bằng quyền sử dụng 3.500m2, trong tổng số 15.000m2 đất gia tộc của ông Ta. Khi đó, trong số hơn 15.000m2 đất này đã có 2 người khác (không phải là ông Ta) đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), với tổng diện tích 10.370m2.
 |
| Ông Khuất Duy Thuận, 73 tuổi, Chủ tịch HĐQT Hợp tác xã Nhà ở Tín Nhiệm. |
Văn bản thỏa thuận về dịch vụ lo thủ tục xác lập chủ quyền đất đai được ông Thuận tiến hành ròng rã nhiều năm, bỏ ra rất nhiều chi phí để làm mọi thủ tục, với 8 văn bản gia hạn ủy quyền, gia hạn thực hiện thỏa thuận và cam kết trả công và hứa thưởng, với hàng loạt văn bản trả lời và xử lí của nhiều cơ quan Nhà nước hữu quan, từ UBND các cấp đến Tổng cục Địa chính, Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường…
Cuối cùng, ngày 3/9/2014, UBND TP Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số: 4381/QĐ-UBND về việc thu hồi, hủy bỏ Quyết định giải quyết khiếu nại số: 5917/QĐ-UBND ngày 29/11/2004 của Chủ tịch UBND thành phố. Phần trung tâm của Quyết định số: 4381/QĐ-UBND nêu rõ: “Trên cơ sở hòa giải thành giữa các bên liên quan: ông Nguyễn Văn Ta và ông Lê Văn Tươi thống nhất giao lại 5.138,5m2 đất cho ông Nguyễn Văn Hoàng và ông Nguyễn Văn Lộc sử dụng, phần còn lại 10.265,5m2/15.405m2 đất do ông Ta và ông Tươi sử dụng. Ông Hoàng và ông Lộc đồng ý nhận 5.138,5m2 đất nêu trên và cam kết chấm dứt khiếu kiện”.
Cùng với các lời cam kết của bên ủy quyền - gia hạn hợp đồng dịch vụ này “cho đến khi hoàn tất công việc” đến 2014, đã có kết quả cuối cùng là quyền sử dụng đất của ông Nguyễn Văn Ta được xác lập nhờ vào sự nỗ lực không mệt mỏi gần hai chục năm của ông Thuận (bên nhận ủy quyền).
Song, bên ủy quyền đã không thực hiện nghĩa vụ, dẫn đến vụ án “Tranh chấp hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền và hợp đồng hứa thưởng” giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Văn Ta (chết năm 2013), do những người thừa kế quyền, nghĩa vụ tố tụng gồm: Bà Trần Thị Đẹp, bà Nguyễn Thị Thanh Hoa, ông Nguyễn Như Sang, bà Nguyễn Thị Thanh Loan với bị đơn là HTX nhà ở Tín Nhiệm và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Khuất Duy Thuận.
Đây là vụ án tranh chấp giữa nguyên đơn (ông Ta) là người thuê làm dịch vụ với bị đơn (ông Thuận) là người được ủy quyền đã bỏ công sức và tiền bạc ra làm dịch vụ theo hợp đồng hứa thưởng quy định tại Bộ luật Dân sự.
Tại cấp sơ thẩm, ngày 22/8/2018, TAND quận Bình Thạnh đã ra Bản án số: 1577/2018/DS-ST tuyên hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền, hứa thưởng giữa ông Nguyễn Văn Ta và HTX Tín Nhiệm, ông Khuất Duy Thuận là vô hiệu.
Ngày 17/4/2019, TAND TP Hồ Chí Minh ra Bản án phúc thẩm số: 317/2019/DS-PT cũng tuyên hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền, hứa thưởng giữa ông Nguyễn Văn Ta và HTX Tín Nhiệm, ông Khuất Duy Thuận là vô hiệu.
Thực tế trong vụ án này, hai bên đã tự nguyện kí hợp đồng dịch vụ với nội dung ủy quyền và hứa thưởng theo quy định của Bộ luật Dân sự. Theo hợp đồng, bên nhận ủy quyền tự bỏ công sức, tiền bạc làm dịch vụ lo thủ tục xác định quyển sử dụng đất cho bên ủy quyền để được hưởng tiền công và trả thưởng khi có kết quả sau cùng bằng quyền sử dụng 3.500m2 đất. Sau 20 năm, khi có kết quả cuối cùng xác lập được quyền sử dụng đất thì cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm đều tuyên hợp đồng này là vô hiệu.
Bởi sự bất ổn này, ngày 24/7/2019, Viện KSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số: 105/QĐKNGĐT-VKS-DS, với nội dung đề nghị hủy cả Bản án phúc thẩm số: 317/2019/DS-PT ngày 17/4/2019 và Bản án dân sự sơ thẩm số: 1577/2018/DS-ST ngày 22/8/2018 đã tuyên hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền, hứa thưởng giữa ông Nguyễn Văn Ta và HTX Tín Nhiệm, ông Khuất Duy Thuận là vô hiệu.
Ngày 7/10/2019, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh lại ra Quyết định giám đốc thẩm số: 204/2019/DS-GĐT khi bàn về Bản án phúc thẩm số: 317/2019/DS-PT lại lập luận rằng, ngày 31/3/2008 ông Khuất Duy Thuận có đơn yêu cầu trả tiền công ủy quyền nhưng ông Nguyễn Văn Ta không đồng ý và không có thỏa thuận mới nên xem như hai bên đã chấm dứt hợp đồng. Điều lạ là vì lời tuyên này còn căn cứ vào ngày 30/5/2008, ông Nguyễn Văn Ta gửi đơn yêu cầu tuyên bố thỏa thuận giữa hai bên hết hiệu lực từ ngày có Quyết định số: 5917/QĐ-UB ngày 29/11/2004 của UBND TP Hồ Chí Minh.
Ngày 22/9/2020, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao ban hành Quyết định giám đốc thẩm số: 58/2020/DS-GĐT với nội dung: Chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số: 20/20/KN-DS ngày 29/4/2020 của Chánh án TAND Tối cao. Tuy nhiên, trong phần nhận định của Quyết định giám đốc thẩm số 58/2020/DS-GĐT lại có nội dung: “Trong quá trình xét xử đại diện của HTX nhà ở Tín Nhiệm phải có nghĩa vụ xuất trình các chứng cứ chứng minh cho các chi phí đã thực hiện”.
Từ những nhận định, phán quyết trên, luật gia Phan Văn Tân cho rằng: “Với yêu cầu này, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao chẳng khác nào đã gián tiếp bác cái cốt lõi của hợp đồng hứa thưởng là HTX nhà ở Tín Nhiệm đương nhiên được hưởng 30% kết quả đạt được mà không có nghĩa vụ chứng minh chi phí. Nói một cách khác, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao chỉ chấp nhận về hình thức Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 20/20/KN-DS ngày 29/4/2020 của Chánh án TAND Tối cao, nhưng lại thực chất là bác Quyết định này về nội dung. Nội dung của Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 20/KN-DS ngày 29/4/2020 ghi rõ tại trang 8: “Căn cứ hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền và hợp đồng hứa thưởng thì ông Thuận, HTX Tín Nhiệm phải được trả mức thưởng là 30% diện tích đất đòi được thì mới hợp tình, hợp lí”.
