Từ xa xưa, trong điều kiện lao động sản xuất còn phụ thuộc phần lớn vào tự nhiên, năng suất cây trồng bấp bênh, khi được khi mất. Gia súc, gia cầm bị dịch bệnh không có thuốc, dẫn đến mất mùa, nghèo đói là điều không tránh khỏi. Người Sán Chỉ (một nhóm của dân tộc Sán Chay) giống như các dân tộc khác, luôn ước vọng khắc phục tình trạng đó. Ngoài việc chăm chỉ làm ăn, có những phương cách để chống đỡ với thiên tai, bệnh dịch, họ còn tìm đến sự cộng cảm của thần linh. Từ đó, hoạt động cầu may trước mỗi vụ mùa được đồng bào rất coi trọng.
Một năm có hai vụ lúa nên người Sán Chỉ cũng tổ chức nghi thức cầu may 2 lần chính trong năm. Lần thứ nhất tổ chức trong tháng Giêng, trước vụ chiêm; lần thứ hai tổ chức vào tháng Bảy (âm lịch), trước vụ mùa. Bên cạnh đó, tùy vào điều kiện của từng bản, họ còn tổ chức thêm vào tháng 3 và tháng 9 âm lịch, sau khi hoàn thành công việc cày cấy.
 |
| Thiếu nữ Sán Chỉ bên sân nhà |
Để tiến hành nghi lễ, mỗi bản sẽ tự tổ chức lễ cầu may riêng, sau khi chọn ngày và thống nhất trong bản. Địa điểm tổ chức là thờ thổ công của mỗi bản - đó là nơi có gốc cây to, xung quanh bằng phẳng, các gia đình có trách nhiệm góp lễ vật để tổ chức. Lễ vật của các nhà không quy định cụ thể, đó có thể là miếng thịt, con cá, con gà, đĩa xôi, rượu, cùng vàng mã, hương.
Thầy mo sẽ là người thực hiện các nghi thức cúng lễ, trong khi mỗi gia đình có một người đại diện. Vào buổi lễ, trước tiên thầy cúng báo cáo các thần linh, thổ địa về việc đã cấy xong mùa vụ, cầu xin phù hộ cho mưa thuận gió hòa, không có sâu bệnh phá hoại mùa màng. Đồng thời, thầy mo cũng cầu sự bình yên và may mắn cho cả bản làng, cho mỗi gia đình và những người tham dự lễ. Lễ cầu may thường làm từ sáng sớm và kết thúc vào buổi trưa. Sau đó, mọi người trong bản cùng nhau ăn uống vui vẻ và hát những khúc Soóng cọ truyền thống đến quá buổi trưa, thậm chí là đến hết ngày.
Những năm gần đây, nghi lễ cầu may của người Sán Chỉ được thực hiện tại nơi thờ thổ địa thôn Thánh Thìn. Đây là một khu vực bên bờ suối Thánh Thìn với những bãi đá cuội sạch sẽ, cây đa cổ thụ soi bóng bên dòng nước trong vắt, mát lành, cũng là nơi rất phù hợp để du khách đến Bình Liêu cùng tham gia với đồng bào.
Nghi lễ cầu may đã được duy trì từ bao đời nay, là nét sinh hoạt vui tươi cho bản làng, đem lại niềm tin cho mỗi người dân vào một tương lai tốt đẹp. Ngày nay, trong điều kiện khoa học kĩ thuật phát triển, niềm tin vào thần linh và thế lực siêu nhiên không còn nguyên vẹn, nhưng nghi lễ cầu may vẫn luôn là một dấu ấn văn hóa cần được trân trọng gìn giữ trong cộng đồng.
