Quốc tế 30/05/2025 10:21
Tâm điểm của các diễn biến kinh tế tháng 5/2025 là thỏa thuận tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc nhằm giảm mức thuế quan áp đặt lẫn nhau. Sau cuộc đàm phán tại Geneva trong hai ngày 10 - 11/5, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã thống nhất giảm thuế xuống còn 30% đối với hàng hóa Trung Quốc xuất sang Mỹ và 10% đối với hàng hóa Mỹ xuất sang Trung Quốc, có hiệu lực trong 90 ngày. Động thái này được các thị trường đánh giá là bước đi hạ nhiệt căng thẳng, dù vẫn còn hạn chế và mang tính tạm thời.
Ngoài ra, Mỹ cũng tạm hoãn áp dụng các mức thuế mới đối với nhiều đối tác thương mại khác, tạo ra làn sóng tích cực trên thị trường tài chính. Các chỉ số chứng khoán toàn cầu khởi sắc, trong khi chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) sản xuất ghi nhận sự cải thiện nhẹ. Tuy nhiên, theo các tổ chức quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), những biện pháp này chỉ mang tính kĩ thuật, chưa giải quyết được gốc rễ các bất đồng về cấu trúc thương mại và chiến lược kinh tế giữa các cường quốc. Do đó, triển vọng kinh tế toàn cầu vẫn được các tổ chức này đánh giá một cách thận trọng.
 |
| Tàu chở hàng hóa neo tại cảng Long Beach ở California, Mỹ |
Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới mới nhất của IMF dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2025 chỉ đạt 2,8%, giảm đáng kể so với mức 3,3% được đưa ra trước đó. Các dự báo từ Ngân hàng Citi và Wood Mackenzie thậm chí còn thận trọng hơn, lần lượt ước tính tăng trưởng toàn cầu chỉ đạt 2,3% và 2,4% trong năm nay. Sự sụt giảm này phản ánh nhu cầu toàn cầu yếu đi và hoạt động thương mại xuyên biên giới chững lại do tác động từ các bất ổn thương mại.
Theo IMF, các nền kinh tế phát triển - vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu và đầu tư - chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ bị điều chỉnh giảm từ 2,7% xuống 1,8%, trong khi tăng trưởng của Trung Quốc giảm từ 4,6% xuống 4%.
Mặc dù các chỉ số tài chính tại Mỹ gần đây cho thấy dấu hiệu phục hồi, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự khởi sắc này phần lớn bắt nguồn từ tâm lí “mua trước” để tránh tác động của thuế quan. Khi các hiệu ứng “mua trước” suy giảm, sức mua thực tế bị ảnh hưởng bởi giá cả tăng cao có thể khiến nhu cầu sụt giảm mạnh trong nửa cuối năm 2025.
Một điểm sáng đáng chú ý trong tháng 5/2025 là sự thay đổi trong cách tiếp cận chính sách thương mại của Mỹ. Việc chuyển từ đối đầu sang đàm phán thể hiện sự thực dụng hơn của Nhà Trắng trong bối cảnh áp lực kinh tế trong nước gia tăng. Theo Citi Research, trong vài tuần tới, Mỹ có thể hoàn tất các thỏa thuận thương mại song phương với các đối tác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Saudi Arabia, Australia và Việt Nam. Nếu các thỏa thuận này thành công, chúng có thể góp phần giảm bớt bất ổn chính sách trong ngắn hạn.
Mặc dù những diễn biến tích cực gần đây mang lại cảm giác ổn định tạm thời, nhưng nền kinh tế toàn cầu vẫn đứng trước nhiều rủi ro. Các thỏa thuận thương mại chỉ mang tính thử nghiệm, chuỗi cung ứng đang tái cơ cấu và chính sách tiền tệ toàn cầu ngày càng phân hóa. Theo Wood Mackenzie, xu hướng giảm tỉ trọng xuất khẩu trong GDP toàn cầu sẽ tiếp tục, trong khi Ấn Độ có thể hưởng lợi từ việc tái định hướng chuỗi cung ứng từ Trung Quốc. Tuy nhiên, nếu căng thẳng thương mại leo thang trở lại, nguy cơ suy thoái toàn cầu vẫn hiện hữu.
Trong bối cảnh này, các nền kinh tế - đặc biệt là các quốc gia đang phát triển - cần chủ động theo dõi các biến động về chính sách thương mại và xu hướng tiền tệ. Việc xây dựng khả năng chống chịu và thích ứng hiệu quả sẽ là yếu tố then chốt để vượt qua giai đoạn bất định phía trước…
