Sức khỏe não bộ

Kì 6: Trí nhớ và giải pháp tăng cường trí nhớ

Tập luyện trí não thường xuyên

Việc tập luyện trí não thường xuyên là rất quan trọng, việc học thuộc một bài kinh hay học thuộc một bài hát, một điệu múa, sáng tác thơ, truyện … tất cả đều rất tốt cho trí nhớ.

Một điều quan trọng trong luyện tập trí nhớ đó là: Học một kĩ năng mới hoặc bắt đầu một sở thích mới. Đây là cách chúng ta kích hoạt các tế bào nơ ron thần kinh mới, nếu không thì những tế bào này sẽ thoái hóa. Khi chúng ta chỉ luyện tập các kĩ năng cũ thì chỉ làm cho các tế bào nơ ron thần kinh cũ đó phát triển hơn thôi chứ không phát triển thêm các tế bào nơ ron thần kinh mới.

Trong nhiều năm qua khi đi triển khai hoạt động hướng dẫn NCT tập luyện bài tập Dưỡng sinh Kinh lạc, tôi nhận thấy rằng: Cũng bài tập đó, cũng độ tuổi từ 60 - 75, nếu hướng dẫn cho nhóm NCT tích cực tập luyện dưỡng sinh thì chỉ trong 3 - 6 buổi là sẽ thuộc bài tập. Ngược lại, với nhóm NCT chưa từng tập dưỡng sinh thì phải hướng dẫn từ 7 - 10 buổi mới thuộc. Nhiều NCT nói rằng: Không thể nhớ động tác được, có người lại bảo, đầu nhớ nhưng tay thì cứ lóng ngóng. Điều đó đã chứng tỏ rằng, trí nhớ, phản xạ thần kinh của nhóm người tích cực tập luyện sẽ nhanh nhạy hơn.

Sống tích cực

Cười nhiều: Có câu: Cười nhiều mạnh khỏe sống lâu, hay: Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ. Điều này là hoàn toàn đúng, bởi vì khi cơ thể chúng ta ở trạng thái vui vẻ, hạnh phúc nhất là khi cười, thì cơ thể sẽ sản sinh ra những chất có tác dụng giảm đau, giảm viêm hàn gắn các vết thương và tăng cường công năng hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Cũng như kích hoạt tế bào não giải phóng dopamine từ đó sẽ kích thích sự hình thành và lưu giữ trí nhớ.

Tăng cường giao lưu. Các nhà nghiên cứu Australia đã thực hiện một nghiên cứu với 700 người tham gia trong hơn 15 năm, đi đến kết luận rằng duy trì mối quan hệ chặt chẽ giúp cải thiện trí nhớ. Trong một nghiên cứu gần đây của Trường Y tế Công cộng Harvard, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có cuộc sống xã hội năng động nhất có tốc độ suy giảm trí nhớ chậm nhất. Cũng có nghiên cứu cho thấy rằng có những người bạn tri kỉ, tâm giao không chỉ quan trọng đối với sức khỏe cảm xúc mà còn đối với sức khỏe của não. Các mối quan hệ tốt cũng có liên quan đến hạnh phúc và cải thiện một số thông số sức khỏe, đó là lí do tuyệt vời để đầu tư nhiều hơn vào các mối quan hệ hiện tại; tích cực tham gia các cuộc họp mặt đồng niên, họp lớp, họp đồng hương...

Học cách sống buông xả: Khi cơ thể của chúng ta ở trạng thái buồn, tức giận, cáu gắt sẽ sinh ra những chất có hại, làm cho tế bào trong cơ thể nhanh già đi, chức năng hoạt động của các cơ quan giảm sút. Vậy tại sao không lưu giữ trong kho trí nhớ của mình toàn điều tốt đẹp và bỏ đi những điều tiêu cực?

Thực hành hình dung tích cực hoặc thiền định: Cả hai hoạt động này đều làm giảm căng thẳng và giải phóng dopamine (chất có lợi) trong não. Thực hành hình dung tích cực là chúng ta ngồi nhắm mắt lại, nhớ về những kỉ niệm những hình ảnh vui vẻ, hạnh phúc trước đây. Tôi vẫn thường khuyên bệnh nhân mang những hình ảnh chụp lúc mình cười, lúc mình vui, hạnh phúc ra xem và hình dung lại những khoảnh khắc đó.

Thực hành lòng biết ơn cũng làm cho chúng ta hạnh phúc hơn, tích cực tham gia vào các hoạt động làm bản thân hạnh phúc, đơn giản như dành ra 10 phút mỗi ngày để làm sống lại một sở thích như đọc hoặc hát.

Các nghiên cứu cho thấy, thiền giúp cải thiện nhiều loại bệnh khác nhau, bao gồm trầm cảm, lo âu, đau mạn tính, tiểu đường và huyết áp cao. Thiền cũng có thể cải thiện sự tập trung, sáng tạo, trí nhớ, và kĩ năng học tập và lí luận. Hình ảnh chụp não cho thấy những người thiền định thường xuyên có nhiều hoạt động hơn ở vỏ não trước trán bên trái, một khu vực của não liên quan đến cảm giác vui sướng và bình tĩnh. Thiền cũng làm tăng độ dày của vỏ não và khuyến khích nhiều kết nối hơn giữa các tế bào não. Tất cả đều làm tăng khả năng ghi nhớ.

Ngủ đủ giấc: Khi ngủ, não sẽ tự sạc lại. Ngủ để thay đổi những kí ức mới thành những kí ức dài hạn.

Không hút thuốc, hạn chế sử dụng cà phê và rượu (rượu quá mức có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí nhớ ngắn hạn).

Tập trung vào những điều quan trọng: Phải biết phân loại thông tin để ghi nhớ những thông tin thật sự quan trọng. Chẳng hạn như những công việc cần làm hoặc những thứ cần mua… Vì những thứ này tiêu thụ bộ nhớ ngắn hạn, chúng có thể làm giảm khả năng tập trung vào những thứ khác, khiến căng thẳng, khi phải cố gắng để nhớ tất cả những điều phải làm. Hãy viết những điều này vào danh sách việc cần làm, hoặc danh sách các thứ cần mua! Bằng cách này, không cần phải nhớ tất cả mọi thứ, nếu quên, biết nơi để tìm lại thông tin cần.