Người cao tuổi mong được Hội đồng xét xử phúc thẩm xem xét toàn diện nội dung vụ án

Bị cáo Nguyễn Đình Kim ôm cây bạch đàn do ông tổ chức trồng cách đây 20 năm

Nội dung vụ án

Tại Bản án số: 18/2025/HS-ST ngày 7/3/2025 của TAND tỉnh Bình Định, HĐXX nhận định:

Bị cáo Nguyễn Đình Kim được bổ nhiệm làm Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định vào tháng 7/2002. Đến tháng 10/2005, được bầu làm Bí thư Huyện ủy Vĩnh Thạnh cho đến tháng 11/2014 nghỉ hưu. Trong thời gian giữ các chức vụ này và sau khi nghỉ hưu, bị cáo Nguyễn Đình Kim biết rõ các quy định của pháp luật về bảo vệ, phát triển rừng; Luật Đất đai năm 1993 và năm 2003; các văn bản của Nhà nước quy định về chế độ bảo vệ rừng phòng hộ xung yếu; Quyết định số 3081/QĐ-UB ngày 14/9/2001 của UBND tỉnh Bình Định, thì tiểu khu 169 xã Vĩnh Hảo và tiểu khu 176a xã Vĩnh Hòa (nay là Vĩnh Hiệp) được phân cấp là rừng phòng hộ xung yếu và không có chủ trương giao đất rừng phòng hộ cho cá nhân, tổ chức nào quản lý, bảo vệ và tại địa phương huyện Vĩnh Thạnh cũng chưa có kế hoạch, phương án giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình. Nhưng với động cơ tư lợi, bị cáo Kim đã có hành vi viết đơn, lập hồ sơ đứng tên các hộ Nguyễn Thị Thử, Bùi Văn Sum, Bùi Thị Ngọc Vân và Nguyễn Đình Sơn là những người có quan hệ bà con thân thích với bị cáo, tự ký thay đơn xin giao đất lâm nghiệp, sau đó lợi dụng chức vụ mình đang giữ đã tác động, gây ảnh hưởng đến người khác là các cán bộ xã nơi có đất, cán bộ, lãnh đạo các phòng ban chuyên môn trên địa bàn Vĩnh Thạnh thực hiện hành vi trái pháp luật; xác nhận và quyết định giao 115 ha đất rừng phòng hộ không đúng thẩm quyền cho người thân của bị cáo nhưng trên thực tế bị cáo là người quản lý, sử dụng.

Ngoài ra, ngày 4/10/2006, UBND huyện Vĩnh Thạnh ra quyết định thu hồi 18ha đất đã cho bị cáo thuê trước đó. Nhưng với động cơ cá nhân và mục đích tư lợi muốn được giao nhà nước giao lại 18 ha đã bị thu hồi và muốn giao thêm 5,4 ha đất rừng tại khu vực liền kề, nên tháng 12/2006 (sau khi bị thu hồi đất 2 tháng) bị cáo tiếp tục làm đơn, nhờ cháu là ông Nguyễn Văn Dũng đứng tên để xin được giao 18 ha đất rừng tại khu vực mới bị thu hồi và xin thêm 5,4ha đất liền kề. Sau đó mang đơn đến cấp có thẩm quyền để xin giao đất cho ông Dũng. Các cấp chính quyền, người có chức vụ, quyền hạn trên địa bàn huyện Vĩnh Thạnh đều nhận thức được việc giao đất cho ông Nguyễn Văn Dũng là không đúng đối tượng, nhưng trước sự ảnh hưởng với chức vụ là Bí thư Huyện ủy Vĩnh Thạnh của Nguyễn Đình Kim, nên đã quyết định giao trái pháp luật 18ha đất rừng đã thu hồi trước đó của ông Kim và giao thêm 5,4ha đất rừng tại khu vực liền kề cho ông Dũng, nhưng thực tế bị cáo là người quản lý, sử dụng phần diện tích đất này đến khi thu hồi. Theo Kết luận định giá tài sản của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Bình Định thì hành vi giao đất trái pháp luật cho Nguyễn Đình Kim đã gây thiệt hại giá trị về đất tại thời điểm được giao đất với số tiền 2.641.800.000 đồng.

Bị cáo Nguyễn Đình Kim thừa nhận hành vi của mình đối chiếu với quy định của pháp luật là sai nhưng không gây hậu quả mà còn đem lại sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương, nên đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt. Bị cáo đã trả lại cho UBND huyện Vĩnh Thạnh toàn bộ diện tích rừng được giao. Ủy ban nhân dân huyện Vĩnh Thanh không yêu cầu bồi thường gì thêm nên đề nghị HĐXX không xem xét.

Tại phiên tòa bị cáo cho rằng bị cáo không có hành tác động đến người có thẩm quyền để trục lợi nhưng thừa nhận hành vi của bị cáo đối chiếu với quy định là sai, vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử có đủ cơ sở để xác định:

Tính đến ngày xét xử bị cáo đã trên 70 tuổi nên được hưởng tình tiết giảm nhẹ người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên; quá trình công tác bị cáo được tặng thưởng nhiều danh hiệu thi đua có thành tích xuất sắc trong sản xuất, công tác, bản thân bị cáo từng tham gia kháng chiến chống Mỹ và được tặng thưởng Huân chương Chiến sỹ giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba; Huy chương Kháng chiến hạng Nhất. Hiện tại gia đình bị cáo khó khăn, vợ bị bệnh nên bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nên Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo.

Về tội danh: Tuyên bố bị cáo Nguyễn Đình Kim phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”. Xử phạt bị cáo Nguyễn Đình Kim 3 năm tù.

Bi cáo Nguyễn Đình Kim giới thiệu cho phóng viên thành quả từ việc đầu tư tiền của và công sức trồng rừng phòng hộ đặc biệt là cây tre luồng.

Quan điểm của luật sư

Luật sư Nguyễn Công Tín, thuộc Công ty Luật AMI, Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng, tham gia tố tụng trong vụ án này với tư cách là người bào chữa cho bị cáo Nguyễn Đình Kim bị đưa ra xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi” theo Điều 358 Bộ luật Hình sự, nêu quam điểm về vụ án:

1. Về định tội danh.

Khoản 1 Điều 358 Bộ luật Hình sự (BLHS) quy định về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi”, có 2 yếu tố:

1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian đòi, nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây dưới mọi hình thức để dùng ảnh hưởng của mình thúc đẩy người có chức vụ, quyền hạn làm hoặc không làm một việc thuộc trách nhiệm hoặc liên quan trực tiếp đến công việc của họ hoặc làm một việc không được phép làm thì bị phạt tù từ 01 năm đến 06 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 6 năm đến 13 năm: a) Có tổ chức; b) Phạm tội 2 lần trở lên; c) Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; d) Gây thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng.

Như vậy, có 2 yếu tố bắt buộc là: hành vi khách quan của tội phạm là lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình, gây ảnh hưởng đến người có chức vụ, quyền hạn để buộc họ làm trái với công vụ; và mục đích gây ảnh hưởng đến người có chức vụ là để đòi, nhận hoặc sẽ nhận lợi ích từ người thứ ba (vật chất và tinh thần).

Về yếu tố thứ nhất, nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án thì thấy, không có bất kỳ tài liệu, chứng cứ nào chứng minh ông Kim đã có hành vi, cử chỉ, lời nói, ban hành văn bản để tác động đến người có chức vụ. Ông Kim chỉ là người trực tiếp đi làm hồ sơ giao đất (vì người nhà không rành thủ tục này), việc quyết định có giao đất hay không thuộc thẩm quyền hoàn toàn của cơ quan nhà nước, trên cơ sở xem xét các quy định của pháp luật về giao đất cho cá nhân, hộ gia đình. Ông Kim không ban hành văn bản, hay gọi điện, hay có hành động, cử chỉ, lời nói nào khác để tác động có có chức vụ. Do đó, không có cơ sở để kết luận rằng ông Kim đã dùng chức vụ, quyền hạn của mình gây ảnh hưởng đến người khác.

Về yếu tố thứ hai, mục đích gây ảnh hưởng đến người có chức vụ là để đòi, nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào đó từ các cá nhân, tổ chức, tức nhận lợi ích từ người thứ ba. Nhưng hồ sơ vụ án không thể hiện ông Kim đòi, nhận, sẽ nhận được lợi ích từ người thứ ba.

Do đó, việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Kim về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi” là có dấu hiệu oan sai.

Thứ hai, về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự

Bị cáo Kim bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Khoản 3 Điều 358 BLHS, khung hình phạt từ 6 đến 13 năm. Theo phân loại tội phạm nêu tại Điều 9 BLHS thì thuộc tội phạm rất nghiêm trọng.

Theo điểm c khoản 2 Điều 27 BLHS, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm rất nghiêm trọng là 15 năm. Xét 02 hành vi được cho là phạm tội của bị cáo Kim thì thấy:

- Về hành vi liên quan đến giao 115ha đất rừng tiểu khu 176a xã Vĩnh Thạnh: Hộ ông Bùi Văn Sum (25ha), Nguyễn Thị Thử (30ha), Bùi Thị Ngọc Vân (30ha), Nguyễn Đình Sơn (30ha) được giao đất theo 4 Quyết định giao đất số 59, 60, 61, 62 ký cùng ngày 12/7/2004. Cơ quan điều tra đã truy cứu trách nhiệm hình sự trên cơ sở xác định thiệt hại của vụ án tại thời điểm ban hành quyết định giao đất là tháng 7/2004. Như vậy, hành vi được cho là phạm tội của ông Kim đã hoàn thành thời điểm ban hành quyết định giao đất (ngày 12/7/2004). Từ năm 2004 đến khi có Quyết định khởi tố vụ án (ngày 27/2/2024) là hơn 19 năm, là đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến giao 115ha đất rừng tiểu khu 176a xã Vĩnh Thạnh.

Thứ ba, về xác định thiệt hại của vụ án

Cơ quan điều tra trưng cầu định giá Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự về giá trị các khu đất theo bảng giá nhà nước.

Hội đồng định giá ban hành Công văn số 46 ngày 24/6/2024, yêu cầu cơ quan điều tra “Xác định rõ hạng đất, nhóm đất, vị trí các thửa đất” để làm cơ sở định giá. Trong Công văn, Hội đồng định giá nêu rõ: “Trường hợp Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh không xác định hoặc không làm rõ hạng đất, nhóm đất, vị trí đất của 2 thửa đất nêu trên thì Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự của tỉnh sẽ căn cứ hạng đất cao nhất trong bảng giá đất do UBND tỉnh quy định để xác định giá theo quy định hiện hành”.

Cơ quan Điều tra và Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vĩnh Thạch có công văn gửi Hội đồng thẩm định (BL 511; BL 512), trong đó nêu rõ không xác định được hạng đất, nhóm đất, vị trí đất.

Như vậy, Hội đồng định giá đã căn cứ hạng đất cao nhất trong bảng giá đất do UBND tỉnh quy định để xác định giá các thửa đất tại thời điểm giao đất, là thể hiện vi phạm nguyên tắc có lợi cho người phạm tội.

Điều đáng nói, theo quy định tại Khoản 2 Điều 222 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì “Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được kết luận định giá tài sản thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải thông báo kết luận định giá tài sản cho bị can, bị cáo, bị hại, người tham gia tố tụng khác có liên quan”. Nhưng Cơ quan CSĐT đã không thông báo kết luận định giá tài sản cho ông Kim, làm ông Kim bị mất quyền khiếu nại, quyền nêu ý kiến đối với kết luận định giá.

4. Kiến nghị

Từ những căn cứ trên, thể hiện bị cáo Nguyễn Đình Kim không phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi” hoặc nếu có phạm tội thì cũng đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Do đó, kính đề nghị HĐXX tuyên bị cáo không phạm tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đến người khác để trục lợi.”

Nguyện vọng của người cao tuổi

Bị cáo Nguyễn Đình Kim cho biết: “Tôi nhận “Giấy triệu tập bị cáo tại ngoại” số: 1708/GTT-PT ngày 5/6/2025 của TAND Cấp cao tại Đà Nẵng: Đúng 7 giờ 30 phút ngày 20/6/2025, có mặt tại Hội trường xét xử Trụ sở TAND tỉnh Bình Định, để tham gia phiên tòa phúc thẩm.

Tôi có nguyện vọng kính mong được HĐXX phiên tòa phúc thẩm sẽ xem xét toàn diện nội dung vụ án. Tôi có thiếu sót trong quá trình tôi thực hiện trồng rừng phòng hộ là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước; xem xét những ý kiến của luật sư nêu trên; xem xét việc tôi vận động người thân và gia đình nhận đất trống đồi núi trọc trồng rừng phòng hộ (cây tre luồng), nhưng các cơ quan chức năng huyện không hề có một ý kiến gì đúng hay sai mà vẫn tham mưu cho UBND huyện Vĩnh Thạnh ra Quyết định cấp đất cho gia đình người thân tôi.

Và, tôi có đầu tư tiền của và công sức trồng rừng phòng hộ đặc biệt là cây tre luồng có tác dụng bảo vệ môi trường sinh thái, chống xói lở lưu vực hồ Định Bình, chống biến đổi khí hậu toàn cầu theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhưng người thân và gia đình tôi cũng chưa nhận bất cứ đồng tiền nào hỗ trợ kể cả tiền phí bảo vệ môi trường rừng từ năm 2014 đến nay.

Tôi thực hiện Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ chính trị về chủ trương: “khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung; …”. Nhưng, Quyết định thu hồi đất không đề cập gì tới công sức, tiền của tôi đã đầu tư trong 20 năm qua? Hiện nay rừng phòng hộ đã trở thành rừng giàu xanh tốt chống biến đổi khí hậu, chống sói lở trong lưu vực hồ Định Bình của huyện Vĩnh Thạnh nói riêng, tỉnh Bình Định nói chung; hiệu quả từ việc làm này của tôi cả lãnh đạo tỉnh và huyện mấy nhiệm kỳ đều biết đến, mà chưa chỉ thẳng khuyết điểm để tôi sửa chữa.”.

Thực hiện Điều 5 Luật Người cao tuổi năm 2009, Tạp chí Người cao tuổi trân trọng kính đề nghị HĐXX phiên tòa phúc thẩm của Toà án nhân dân Cấp cao tại Đà Nẵng, xem xét, giải quyết nguyện vọng trên đây của người cao tuổi - bị cáo Nguyễn Đình Kim.