Hẹp động mạch cảnh: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị

Hẹp động mạch cảnh thường là hậu quả của xơ vữa mạch máu, hay gặp ở lứa tuổi trung niên trở đi. Ước tính có khoảng 15% đột qụy thiếu máu não là thứ phát trên nền hẹp động mạch cảnh. Tuy nhiên hẹp động mạch cảnh thường không gây triệu chứng trước khi tình trạng hẹp trở nên trầm trọng...

1. Nguyên nhân gây hẹp động mạch cảnh

Động mạch cảnh đưa máu giàu oxy đến các cơ quan và mô ở đầu và cổ, bao gồm cả não. Khi động mạch cảnh bị tắc nghẽn hoặc hình thành cục máu đông, sẽ cản trở quá trình lưu thông máu và gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Hẹp động mạch cảnh là tình trạng các động mạch cảnh, đóng vai trò cung cấp máu giàu oxy đến não, bị thu hẹp do sự tích tụ mảng bám (cholesterol, mô xơ và canxi). Điều này khiến cho lưu lượng máu lưu thông đến não giảm, huyết khối có cơ hội hình thành và gây tắc mạch tại chỗ hoặc di chuyển đến não gây tắc mạch máu não.

Bệnh hẹp động mạch cảnh chủ yếu hình thành do:

Xơ vữa động mạch với sự xuất hiện của mảng bám ở thành mạch khiến dòng chảy của máu bị cản trở.

Huyết áp cao không kiểm soát khiến thành mạch máu tổn thương, mảng bám có điều kiện hình thành.

Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ biến chứng tổn thương mạch máu gây hẹp động mạch cảnh.

Các yếu tố khác: Hút thuốc lá, tăng cholesterol, tuổi trên 50...

Hẹp động mạch cảnh
Hẹp động mạch cảnh

2. Triệu chứng của hẹp động mạch cảnh

Động mạch cảnh là động mạch lớn nhất có nhiệm vụ đưa máu từ tim lên não. Vì thế, khi động mạch cảnh bị hẹp, tắc, sẽ dẫn đến lưu lượng máu nuôi não bị giảm nặng hoặc gián đoạn, gây ra các cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột qụy nhồi máu não.

Vùng não bị thiếu máu nuôi sẽ bị thiếu oxy và dinh dưỡng, tế bào não sẽ chết chỉ trong vòng vài phút. Nếu không được xử trí kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong hoặc phải chịu những di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác... sau khi sống sót.

Ghi nhận thực tế thì hẹp động mạch cảnh thường ít khi gây nên triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đến khi bệnh tiến triển, người bệnh rất dễ có triệu chứng:

Triệu chứng nhẹ: Hoa mắt, chóng mặt, một bên cơ thể có cảm giác yếu.

Triệu chứng nặng: Mất ý thức đột ngột, nói khó, nói lắp, giảm thị lực hoặc mờ một bên mắt.

Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua là triệu chứng chính, nếu không có triệu chứng thần kinh. Triệu chứng chính của đột quỵ nguồn gốc từ động mạch não giữa do hẹp động mạch cảnh trong: Tê bì, liệt nửa người đối bên, mù thoáng qua, thất ngôn…

3. Hẹp động mạch cảnh có lây không?

Hẹp động mạch cảnh do xơ vữa là tình trạng các mảng xơ vữa dày lên làm hẹp hoặc tắc động mạch cảnh, vì vậy không phải là bệnh lây nhiễm nên không lây.

4. Phòng ngừa hẹp động mạch cảnh

Hẹp động mạch cảnh là căn bệnh nguy hiểm nhưng rất khó nhận biết do bệnh không biểu hiện triệu chứng hoặc các triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Do đó, các đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao cần thường xuyên thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để sớm phát hiện và điều trị.

Những triệu chứng nhẹ như chóng mặt, xây xẩm, khiến người bệnh lơ là, nhưng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh nhân bị nhồi máu não. Rất nhiều trường hợp tai biến mạch máu não khi đến bệnh viện đã muộn.

Cần thay đổi lối sống để hạn chế xơ vữa động mạch, giảm nguy cơ hẹp động mạch cảnh cụ thể. Chế độ ăn uống lành mạnh sẽ tốt cho sức khỏe, giúp bảo vệ tim mạch tốt hơn. Bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, chế biến sạch sẽ phù hợp, ăn ít chất béo, dầu mỡ chiên rán nhiều, nên ăn cá, thịt nạc, các loại rau củ và các loại dầu thực vật tốt cho tim.

Không hút thuốc vì có thể làm hỏng các động mạch. Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ chính đối với bệnh động mạch vành. Nicotine thắt chặt các mạch máu và khiến tim phải làm việc nhiều hơn. Không hút thuốc là một trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ biến chứng xơ vữa động mạch, chẳng hạn như đau tim.

Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện lưu lượng máu, giảm huyết áp và giảm nguy cơ mắc các bệnh làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim. Tập ít nhất 150 phút hoạt động aerobic vừa phải hoặc 75 phút hoạt động aerobic mạnh mỗi tuần hoặc kết hợp cả hai.

Nếu mắc các bệnh lí mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu nhiều năm hoặc những người mang yếu tố nguy cơ khác gồm: Người hút thuốc lá, béo phì, mỡ máu cao, ít vận động, chế độ ăn nhiều đường, nhiều chất béo… nên đi kiểm tra động mạch cảnh.

5. Điều trị hẹp động mạch cảnh

Sau khi có kết quả chẩn đoán, tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị như:

Thay đổi lối sống

Bệnh nhân hẹp động mạch cảnh cần có một chế độ ăn lành mạnh với sự tăng cường rau xanh và giảm thiểu các thực phẩm giàu chất béo bão hòa, kết hợp vận động thường xuyên để cải thiện tuần hoàn máu. Ngoài ra, người bệnh cũng cần giảm tiêu thụ đồ uống có cồn và cai hút thuốc lá.

Điều trị bằng thuốc làm giảm tai biến mạch máu não 20% và nhồi máu cơ tim 30%. Thuốc hay được sử dụng là Aspirin, Clopidogrel (Plavix).

Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp hẹp động mạch cảnh trên 70%, khuyến cáo bóc nội mạc động mạch cảnh trong. Lợi ích của phẫu thuật là rõ ràng, được khẳng định bởi những nghiên cứu lớn ở Châu Âu và Mỹ, nó làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não 80% với những trường hợp hẹp có triệu chứng và 50% với những trường hợp không có triệu chứng.

Can thiệp đặt stent động mạch cảnh chỉ định trong những trường hợp có chống chỉ định phẫu thuật hoặc toàn trạng bệnh nhân có nhiều nguy cơ trong phẫu thuật hay bệnh lí phức tạp (như hẹp động mạch cảnh sau xạ trị vùng cổ, tái hẹp sau phẫu thuật).

Việc quyết định can thiệp nội mạch cần phải được hội chẩn đa chuyên khoa: Phẫu thuật mạch máu, tim mạch, gây mê, thần kinh...

Minh Hùng (st)
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Bệnh viện Quân y 175 cứu sống bệnh nhân 67 tuổi bị nhiễm dộc toàn thân

Bệnh viện Quân y 175 cứu sống bệnh nhân 67 tuổi bị nhiễm dộc toàn thân

Mới đây, Bệnh viện Quân y 175, TP. Hồ Chí Minh tiếp nhận và điều trị thành công bệnh nhân nữ 67 tuổi mắc hội chứng Lyell (hoại tử thượng bì nhiễm độc toàn thân – TEN), một bệnh lý hiếm gặp với tỷ lệ tử vong rất cao, đặc biệt khi diện tích tổn thương da lên đến 92% cơ thể.
Lạm dụng điện thoại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe

Lạm dụng điện thoại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe

Dùng điện thoại giúp người cao tuổi kết nối và giải trí, nhưng nếu lạm dụng có thể gây hại mắt, xương khớp, trí nhớ và sức khỏe tinh thần một cách âm thầm, nguy hiểm...
Thuốc giả len lỏi vào nhà thuốc lớn: cần trả lại niềm tin cho người tiêu dùng!

Thuốc giả len lỏi vào nhà thuốc lớn: cần trả lại niềm tin cho người tiêu dùng!

Sau vụ việc sản xuất thuốc giả của Công ty TNHH Herbitech bị Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) khởi tố ngày 28/4, dư luận bàng hoàng không chỉ bởi sự liều lĩnh và thể hiện sự vô đạo đức của doanh nghiệp sản xuất, mà còn bởi sự im lặng kéo dài đáng ngờ của hệ thống nhà thuốc Pharmacity nơi trực tiếp phân phối các sản phẩm của Herbitech ra thị trường, có nhóm người dùng dễ bị tổn thương nhất: trẻ em và người cao tuổi …
Những lưu ý khi uống nước dừa xiêm

Những lưu ý khi uống nước dừa xiêm

Nước dừa xiêm có tác dụng thanh nhiệt, giải khát rất thích hợp với thời tiết nắng nóng mùa Hè. Tuy nhiên, để đạt được những lợi ích sức khỏe, khi uống nước dừa xiêm cần phải chú ý gì?...
Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài không chỉ gây cảm giác mệt mỏi, mất nước mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, đặc biệt ở NCT, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền. Ngành Y tế khuyến cáo người dân tránh ra ngoài từ 10-16h, uống đủ nước, nghỉ ngơi hợp lý để phòng say nắng, đột quỵ trong đợt nóng có ngày trên 40 độ C.

Tin khác

Những trường hợp thận trọng khi uống nước lá tía tô

Những trường hợp thận trọng khi uống nước lá tía tô
Uống nước lá tía tô đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ thành phần giàu tinh dầu, flavonoid, vitamin (A, C), khoáng chất như sắt, canxi và chất chống oxy hóa...

Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn
Nhằm chào mừng 84 năm ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025), Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh phối hợp Trung tâm an sinh xã hội TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh tổ chức chương trình khám bệnh “Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi khó khăn”.

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp
Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết
Hiện nay, bắt đầu vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết, bệnh có nguy cơ bùng phát và diễn biến phức tạp nếu chúng ta không chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống.

Một số vị thuốc thanh nhiệt, giải độc cơ thể

Một số vị thuốc thanh nhiệt, giải độc cơ thể
Thanh nhiệt, giải độc cơ thể rất quan trọng, nhất là với những người hay bị nổi mụn nhọt, nóng gan, ăn uống kém...

Sử dụng đồ ăn nhanh thế nào để không hại sức khoẻ?

Sử dụng đồ ăn nhanh thế nào để không hại sức khoẻ?
Thức ăn nào cũng vậy, có mặt lợi cũng có mặt hại. Vì vậy nguyên tắc ăn uống hợp lí nhất là phải đa dạng thực phẩm để bổ sung dinh dưỡng và cơ thể nhận được đủ dưỡng chất với tỉ lệ cân đối. Ăn vừa đủ và chừng mực là một nguyên tắc giúp sống lâu và sống khoẻ.

Bộ Y tế: Theo dõi chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp

Bộ Y tế: Theo dõi chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp
Tính đến ngày 25/5/2025, trên thế giới có hơn 777 triệu ca nhiễm COVID-19 và hơn 7 triệu ca tử vong. Tại khu vực châu Á ghi nhận sự gia tăng số mắc, nhất là số nhập viện (Trung Quốc, Hồng Kông, Singapore, Thái Lan…), tuy nhiên tình hình chung ở những quốc gia này vẫn trong tầm kiểm soát, năng lực bệnh viện vẫn ổn định.

Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 (PCV20) công nghệ mới đầu tiên tại Việt Nam

Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 (PCV20) công nghệ mới đầu tiên tại Việt Nam
Lần đầu tiên tại Việt Nam, Hệ thống tiêm chủng VNVC triển khai tiêm vắc xin phế cầu 20 công nghệ mới, phòng 20 chủng vi khuẩn phế cầu, chống cả những chủng độc lực cao gây bệnh nặng.VNVC hoàn thiện danh mục vắc xin phòng phế cầu đầy đủ chuẩn quốc tế cho Việt Nam, kịp thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là người cao tuổi, người có bệnh nền trước diễn biến dịch bệnh hô hấp nguy hiểm.

Bệnh viện Quân y 175 chính thức đưa vào hoạt động Tòa nhà Đa khoa 1.000 giường

Bệnh viện Quân y 175 chính thức đưa vào hoạt động Tòa nhà Đa khoa 1.000 giường
Tòa nhà Bệnh viện Quân y 175 và hầm để xe đã hoàn thành và sẵn sàng đi vào hoạt động. Đây là một công trình có kiến trúc hiện đại, thiết kế khoa học, bố trí hợp lý và được kết nối đồng bộ với hệ thống hạ tầng hiện có của Bệnh viện. Công trình tạo nên một tổ hợp khám và điều trị hoàn chỉnh, với cơ sở vật chất tiên tiến, trang thiết bị hiện đại, góp phần hình thành môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả, phù hợp với định hướng phát triển bền vững và hiện đại và hội nhập quốc tế của Bệnh viện trong tương lai.

Tình trạng rụng tóc tuổi già và cách khắc phục

Tình trạng rụng tóc tuổi già và cách khắc phục
Rụng tóc ở người cao tuổi là tình trạng phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả...

Hà Nội: 100% bệnh viện hoàn thành hồ sơ bệnh án điện tử trước 30/9/2025

Hà Nội: 100% bệnh viện hoàn thành hồ sơ bệnh án điện tử trước 30/9/2025
Ngày 20/5, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch số 144/KH-UBND triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại các bệnh viện trên địa bàn Thành phố và giao Sở Y tế là đơn vị chủ trì xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch này trên địa bàn thành phố.

Bà Rịa - Vũng Tàu: Chủ động kiểm soát ổ dịch COVID - 19 mới xuất hiện tại trường học

Bà Rịa - Vũng Tàu: Chủ động kiểm soát ổ dịch COVID - 19 mới xuất hiện tại trường học
Trước tình hình xuất hiện các ca mắc COVID-19 tại một trường trung học phổ thông trên địa bàn TP. Bà Rịa, ngành Y tế tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống dịch nhằm kiểm soát tình hình, ngăn ngừa dịch bệnh.

Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp (Hải Phòng): Bàn tay bị đứt rời được nối liền một cách kỳ diệu

Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp (Hải Phòng): Bàn tay bị đứt rời được nối liền một cách kỳ diệu
Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp vừa phẫu thuật nối thành công cho một ca bệnh bị đứt rời bàn tay do tai nạn lao động.

Lồng ghép chẩn đoán và điều trị dự phòng bằng vắc-xin, giảm gánh nặng y tế cho nhóm NCT

Lồng ghép chẩn đoán và điều trị dự phòng bằng vắc-xin, giảm gánh nặng y tế cho nhóm NCT
Tại Hội thảo Khoa học “Chủng ngừa vắc-xin cho người lớn trong kỷ nguyên dân số già”, nhiều chuyên gia cho rằng: việc đẩy mạnh kế hoạch tiêm chủng cho NCT, đặc biệt là nhóm người có bệnh lý nền cũng có ý nghĩa rất quan trọng.

Bộ Y tế: Tăng cường công tác khám, phát hiện, điều trị ca bệnh COVID-19

Bộ Y tế: Tăng cường công tác khám, phát hiện, điều trị ca bệnh COVID-19
Hiện nay trên thế giới đã ghi nhận số ca mắc COVID-19 gia tăng tại một số quốc gia như Brazil, Anh, Thái Lan, ... Tại Việt Nam, từ đầu năm 2025 đến nay ghi nhận rải rác 148 trường hợp mắc COVID-19 tại 27 tỉnh, thành phố và không có ca tử vong.
Xem thêm
Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt với NCT

Nắng nóng kéo dài không chỉ gây cảm giác mệt mỏi, mất nước mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, đặc biệt ở NCT, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền. Ngành Y tế khuyến cáo người dân tránh ra ngoài từ 10-16h, uống đủ nước, nghỉ ngơi hợp lý để phòng say nắng, đột quỵ trong đợt nóng có ngày trên 40 độ C.
Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.
Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Cộng đồng chung tay để đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết

Hiện nay, bắt đầu vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết, bệnh có nguy cơ bùng phát và diễn biến phức tạp nếu chúng ta không chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống.
Bệnh viện Quân y 175 cứu sống bệnh nhân 67 tuổi bị nhiễm dộc toàn thân

Bệnh viện Quân y 175 cứu sống bệnh nhân 67 tuổi bị nhiễm dộc toàn thân

Mới đây, Bệnh viện Quân y 175, TP. Hồ Chí Minh tiếp nhận và điều trị thành công bệnh nhân nữ 67 tuổi mắc hội chứng Lyell (hoại tử thượng bì nhiễm độc toàn thân – TEN), một bệnh lý hiếm gặp với tỷ lệ tử vong rất cao, đặc biệt khi diện tích tổn thương da lên đến 92% cơ thể.
Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn

Nhằm chào mừng 84 năm ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025), Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh phối hợp Trung tâm an sinh xã hội TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh tổ chức chương trình khám bệnh “Đồng hành vì sức khỏe người cao tuổi khó khăn”.
Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Đơn vị Lão khoa, Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp: Địa chỉ tin cậy chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi

Với phương châm “Tất cả vì sự hài lòng của người bệnh”, đội ngũ nhân viên y tế của Đơn vị Lão khoa – Khoa nội 4 (Bệnh viện Hữu Nghị Việt Tiệp) luôn học hỏi trau dồi kiến thức, nâng cao năng lực, nêu cao tinh thần đoàn kết xây dựng và phát triển đơn vị, cống hiến cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân.
Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Cập nhật hướng dẫn thực hành 5Đ trong điều trị tăng huyết áp

Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba (Hà Nội) vừa tổ chức chương trình sinh hoạt khoa học với chủ đề “5Đ trong điều trị tăng huyết áp (THA) – Bức tranh toàn cảnh từ lý thuyết đến thực hành”.
Bộ Y tế: Tăng cường quản lý thực phẩm chức năng, bảo vệ người tiêu dùng trước vấn nạn hàng giả

Bộ Y tế: Tăng cường quản lý thực phẩm chức năng, bảo vệ người tiêu dùng trước vấn nạn hàng giả

Tình trạng thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng đang là vấn nạn nhức nhối. Đặc biệt, trong thời gian qua, cơ quan Cảnh sát điều tra của Bộ Công an đã triệt phá một số đường dây sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, bao gồm cả sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.
Làm đẹp không xâm lấn – Xu hướng tất yếu của thời đại

Làm đẹp không xâm lấn – Xu hướng tất yếu của thời đại

Trong bối cảnh ngành công nghiệp thẩm mỹ toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, khi khái niệm “làm đẹp” không còn chỉ đơn thuần là cải thiện ngoại hình mà đã trở thành biểu hiện của một lối sống khỏe mạnh, hiện đại và thông minh – thì sự kiện hội thảo khoa họ
Phiên bản di động