Đạo thầy trò

Xã hội nào nghề giáo cũng luôn được đánh giá là nghề cao quý nhất và người thầy giáo luôn có vị thế quan trọng. Câu ca dao có từ ngàn xưa: Mồng một tết cha, mồng Hai tết mẹ, mồng Ba tết thầy là nét văn hóa về cách sống, cư xử mà ông cha ta muốn nhắc nhở con cháu.
Công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ hai gia đình nội ngoại làm sao con cái có thể nào quên, vì chữ Hiếu được xem là cái gốc của đạo đức gia đình. Một điều quan trọng hơn nữa là phải tôn kính, biết ơn đối với thầy giáo, người đã giáo dục tư cách đạo đức, mở mang trí tuệ cho ta. Vì thế Công cha, nghĩa mẹ, ơn thầy bao giờ cũng được Nhân dân ta coi trọng.

Nền giáo dục xưa cũng như ngày nay đều thống nhất một phương châm: Tiên học lễ, hậu học văn, nhà trường luôn gắn với gia đình và xã hội, trong đó vai trò của người thầy hết sức quan trọng. Trong xã hội phong kiến, nghĩa quân - thần (vua - tôi) có khi cũng phải đứng sau nghĩa thầy - trò. Không ít bậc quân vương khi gặp lại thầy dạy học vẫn cung kính xuống ngựa từ xa để chắp tay vái chào.

Nhiều thầy giáo đạo cao đức trọng được các thế hệ môn sinh nể kính hơn cha, có vị trở thành quân sư với những lời chỉ giáo đúng đắn giúp cho các bậc vua chúa trị vì đất nước. Đất nước ta có nhiều người thầy cao quý, được Nhân dân kính trọng như: Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Thiếp, Hồ Chí Minh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Dương Quảng Hàm, Đặng Thai Mai, Nguyễn Lân, Nguyễn Lương Ngọc, Phạm Huy Thông, Lê Trí Viễn, Nguyễn Cảnh Toàn, Tạ Quang Bửu, Lê Văn Thiêm… Những bậc thầy đã đào tạo được nhiều thế hệ học trò giỏi và đã làm rạng danh đất nước ta, dân tộc ta trên trường quốc tế.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Rất nhiều câu chuyện cảm động về đạo thầy trò đã đi vào lịch sử và mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Chu Văn An (1292-1370) được người đời tôn vinh là “Vạn thế sư biểu” (người thầy của muôn đời). Ông nổi tiếng là một nhà nho mẫu mực với học vấn sâu rộng, đạo đức sáng ngời, thầy giáo tận tụy với nghề. Thầy Chu Văn An có tới 3.000 học trò, trong đó nhiều người đỗ đạt cao, giữ nhiều chức tước trong triều đình như: Phạm Sư Mạnh người Hải Dương, Lê Quát người Thanh Hóa. Hai học trò này của Chu Văn An nổi tiếng đức độ, tài giỏi, mỗi khi về thăm thầy cũ trong dịp lễ Tết vẫn một mực cung kính theo đạo làm trò.

Câu chuyện về vua Lê Hiển Tông (1461 - 1504) về thăm thầy dạy học cũng là một bài học quý về tình nghĩa thầy trò. Một lần, vua Lê Hiển Tông về giỗ bà nội ở An Lão (nay là xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình) và đến thăm thầy giáo cũ của mình là cụ Châu Khê. Khi kiệu rồng đến đầu làng, nhà vua ra lệnh dừng kiệu, chọn một số cận thần cùng viên quan sở tại đi bộ đến nhà thầy. Thầy giáo già cùng gia đình bày hương án nghênh tiếp. Đến nơi, nhà vua bước nhanh tới chỗ cụ Châu Khê. Theo nghĩa vua tôi, cụ sụp lạy, nhà vua hai tay vội đỡ lấy vai thầy giáo già nói: “Xin lão sư bình thân để đệ tử này khỏi thất lễ”. Nhà vua cầm tay cụ, ân cần thăm hỏi rồi cùng bước vào nhà thầy. Vua nói với mọi người đang quỳ rạp bên đường: “Các ngươi hãy đứng lên để cùng ta vào nhà tôn sư. Hôm nay ta đến đây là học sinh về thăm thầy chứ không phải là Thiên tử đi kinh lí, nghi lễ ở chốn triều đình dùng vào lúc khác”.

Ngày nay, chúng ta không thể quên câu chuyện về Tổng Bí thư Trường Chinh về thăm thầy cũ. Sau ngày Thủ đô Hà Nội giải phóng, vào dịp Tết Dương lịch 1/1/1955. Tổng Bí thư Trường Chinh với bộ quần áo ka-ki giản dị đã đến số nhà 44 phố Hàng Bún thăm cô giáo cũ, cụ giáo Mai Phương mà ông từng được học ở bậc thành chung khi còn là học sinh Trường Quốc học Nam Định. Trải qua bao nhiêu năm xa cách và bận việc dân, việc nước, Tổng Bí thư vẫn nhớ cô giáo cũ với lòng kính trọng, ngưỡng mộ và ông đã đến tận nhà thăm. Cô trò chuyện trò thân mật, cởi mở, thân tình. Tổng Bí thư xúc động nói với cụ: “Hôm nay với tư cách cá nhân một học trò cũ, tôi đến thăm và chúc mừng năm mới cô giáo. Nhân dịp này, cô giáo cho phép tôi thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước cảm ơn thầy và gia đình đã hết lòng vì kháng chiến”. Cuộc gặp diễn ra không dài nhưng là cả tình nghĩa thầy trò cao đẹp giữa vị lãnh tụ cao cấp của Đảng và một nhà giáo yêu nước, suốt đời sống thanh bạch, tận tụy vì sự nghiệp giáo dục.

Nhà giáo, đạo làm thầy, được vinh danh là “Kĩ sư tâm hồn”; nghề dạy học được coi là “nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”. Rất nhiều Nhà giáo Nhân dân. Nhà giáo Ưu tú và hàng triệu thầy cô giáo từ bậc mẫu giáo đến đại học đang đem hết công sức, trí tuệ, tâm huyết và vượt qua mọi gian khổ khó khăn để làm tốt sự nghiệp “Trồng người” như lời dạy của Bác Hồ kính yêu. Những người thầy ấy luôn được các thế hệ học trò, được toàn xã hội tôn vinh, biết ơn. Vì thế, những ngày lễ Tết, Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) hằng năm là dịp để các bậc phụ huynh cùng học sinh và những ai từng ngồi trên ghế nhà trường, hướng về các thầy cô đã dẫn dắt chúng ta vững vàng bước vào cuộc đời với những tình cảm trân trọng, biết ơn, những bó hoa tươi thắm.

Trương Thọ

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Những “bánh xe” động lực phát triển của đất nước

Những “bánh xe” động lực phát triển của đất nước

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử và toàn diện. Hiện nay, nước ta đang chuẩn bị tiến vào kỉ nguyên mới, kỉ nguyên vươn mình của dân tộc. Mục tiêu kỉ nguyên mới là xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu.
Xây dựng gia đình văn hóa để tạo môi trường sống hạnh phúc

Xây dựng gia đình văn hóa để tạo môi trường sống hạnh phúc

Bất kì ở thời đại nào, đất nước nào…, thì gia đình phát triển bền vững, văn hóa không chỉ tạo môi trường sống an toàn và hạnh phúc cho mỗi người, mỗi nhà, mà còn là nhân tố quan trọng để xây dựng nguồn lực con người, góp phần giữ gìn sự phát triển lành mạnh, an toàn của xã hội. Vì vậy, công tác xây dựng gia đình văn hóa (GĐVH) có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong chiến lược xây dựng xã hội văn minh, hiện đại, giàu bản sắc văn hóa dân tộc.
Quân đội ta trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân

Quân đội ta trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân

Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với Nhân dân là vấn đề có tính nguyên tắc của Quân đội Nhân dân (QĐND) Việt Nam và cũng là sự kế thừa, phát huy truyền thống nhân văn của dân tộc.
Đôi điều về dạy thêm, học thêm

Đôi điều về dạy thêm, học thêm

Bài viết dưới đây là nội dung từ lâu đã được các bậc phụ huynh tâm tư, nhưng ít người dám nói ra. Nhân Tạp chí Người cao tuổi, số 204, ra ngày 11/10/2024, đăng bài “Khó gỡ”, người viết bài này mạnh dạn trao đổi vấn nạn dạy thêm, học thêm tồn tại nhiều năm nay...
Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số

Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số

Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới, với mục tiêu: “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững” đã chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, "đầu tư cho dân số là đầu tư cho phát triển".

Tin khác

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên

Nhớ người thảo kế hoạch nghi binh cho chiến dịch giải phóng Tây Nguyên
Mấy năm trước, dù đã trên 90 tuổi nhưng ông vẫn còn khỏe, thi thoảng đi thăm đồng đội hay dự kỉ niệm các sự kiện của Quân đội tổ chức, nên mọi người rất mừng, chúc ông sống lâu trăm tuổi.

Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn

Quốc Tử Giám với việc đào tạo nhân tài cả nước dưới triều Nguyễn
Quốc Tử Giám là nơi các Nho sinh, sĩ phu nước ta từ đầu thế kỉ thứ XIX đến nửa đầu thế kỉ XX làm giàu học vấn. Đây chính là cơ quan quản lí giáo dục triều Nguyễn và là học phủ tối cao của triều đại phong kiến cuối cùng này…

Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc

Tri ân những nhà giáo hi sinh vì Tổ quốc
Liệt sĩ nhà giáo có ở hầu hết các vùng, miền của Tổ quốc. Theo thống kê vào năm 2012, trong ngành Giáo dục có 2.219 liệt sĩ nhà giáo. Riêng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã có hơn 4.000 nhà giáo trên khắp mọi miền đất nước đã lên đường vào miền Nam vừa dạy học, vừa cầm súng chiến đấu và đã có 621 nhà giáo đã anh dũng hi sinh.

Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Đại đoàn kết - Sức mạnh vĩ đại của dân tộc Việt Nam
Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là yếu tố quan trọng bậc nhất, là cội nguồn sức mạnh để đất nước vượt qua mọi khó khăn, chiến thắng mọi kẻ thù, vượt qua thiên tai dịch bệnh để vững bước tiến lên...

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ

Ba người thầy góp phần hun đúc hoài bão vĩ đại của Bác Hồ
Ngày 5/6/1911, anh Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã rời bến cảng Nhà Rồng (Sài Gòn) ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. Để có được hoài bão vĩ đại này, vai trò của thầy Nguyễn Sinh Sắc (1862-1929), thầy Vương Thúc Qúy (1862-1907), thầy Lê Văn Miến (1874-1943) đối với Người rất quan trọng.

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam

Cách mạng Tháng Mười soi sáng con đường cách mạng Việt Nam
Trong bài “Cách mạng Tháng Mười vĩ đại mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc” viết cho báo Sự thật (Pravda) của Liên Xô số ra ngày 1/11/1967, nhân kỉ niệm lần thứ 50 Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định: “Đi theo con đường do Lênin vĩ đại vạch ra, con đường của Cách mạng Tháng Mười, Nhân dân Việt Nam đã giành được những thắng lợi rất to lớn. Chính vì vậy mà mối tình gắn bó và lòng biết ơn của Nhân dân Việt Nam đối với Cách mạng Tháng Mười vẻ vang, đối với Lênin vĩ đại… là vô cùng sâu sắc”...

Bác Hồ trên quê hương Lê-nin, tìm đường cứu nước

Bác Hồ trên quê hương Lê-nin, tìm đường cứu nước
Tháng Giêng năm 1924, từ Pa ris đến Mátxcơva, Bác Hồ vào viếng linh cữu Lênin, người bạn vĩ đại của Nhân dân các nước thuộc địa.

Tư tưởng đoàn kết quân dân - một di sản quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tư tưởng đoàn kết quân dân - một di sản quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Từ ngày thành lập đến nay, Quân đội ta ngày càng trưởng thành, đội ngũ ngày càng vững mạnh, là đội quân tiên phong luôn giương cao ngọn cờ “Bách chiến bách thắng”. Một trong những yếu tố tạo nên điều kì diệu đó chính là thực hiện tốt mối quan hệ cá nước, máu thịt đoàn kết quân-dân.

Tự hào con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển

Tự hào con đường huyền thoại Hồ Chí Minh trên biển
Ngược dòng thời gian, 63 năm đã đi qua, kể từ ngày “Đường Hồ Chí Minh trên biển” chính thức đi vào hoạt động và lập nên nhiều kì tích của một con đường huyền thoại, khẳng định bước phát triển mới của nghệ thuật chiến tranh Nhân dân Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Trong đó, quê hương Bến Tre tự hào là nơi “khai sơn, phá thạch” với những con người đầu tiên rẽ sóng, mở ra con đường huyền thoại đó…

Tính thời sự của tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” trong công tác xây dựng Đảng hiện nay

Tính thời sự của tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” trong công tác xây dựng Đảng hiện nay
Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời vào tháng 10/1947, với bút danh X.Y.Z. Đây là tác phẩm đầu tiên đặt vấn đề đổi mới trong điều kiện Đảng cầm quyền, là “cẩm nang” cần tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, vận dụng vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Tầm nhìn tương lai của trẻ em gái - Nhận thức từ gia đình và cộng đồng

Tầm nhìn tương lai của trẻ em gái - Nhận thức từ gia đình và cộng đồng
Cùng với Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3) dành để tôn vinh người phụ nữ, Ngày Quốc tế trẻ em gái (11/10) được kỉ niệm để nêu bật vai trò quan trọng của một nửa thế giới, kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng nỗ lực để bảo đảm tương lai của các em, phát huy sức mạnh của các trẻ em gái trong quá trình xây dựng một thế giới bền vững…

Phát triển đội ngũ doanh nhân đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước

Phát triển đội ngũ doanh nhân đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh về số lượng và chất lượng, có tinh thần cống hiến cho dân tộc, có chuẩn mực văn hóa, đạo đức tiến bộ và trình độ quản trị, kinh doanh giỏi”.

Thiêng liêng hai tiếng “Đảng ta”

Thiêng liêng hai tiếng “Đảng ta”
Đó là tiếng nói của Nhân dân ta dành cho Đảng Cộng sản Việt Nam. Hai tiếng mộc mạc, ngắn gọn mà hàm chứa cả nhận thức sâu sắc qua thực tiễn và tình cảm sâu đậm của trái tim hàng chục triệu người Việt Nam…

Phải luôn học tập và làm theo đạo đức tiết kiệm của Bác Hồ

Phải luôn học tập và làm theo đạo đức tiết kiệm của Bác Hồ
Trong suốt cuộc đời mưu sống và hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở các hoàn cảnh, điều kiện khác nhau như làm phụ bếp trên tầu buôn, làm thợ sửa ảnh, sống bất hợp pháp ở một nước tư bản, hoạt động cách mạng bí mật trong nước cho đến khi làm chủ tịch nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nếp sống như khi còn khó khăn, thiếu thốn...

Vai trò của phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng đời sống mới

Vai trò của phụ nữ Việt Nam trong công cuộc xây dựng đời sống mới
Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh” (1927), Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn lời Các Mác: “Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, thì chắc không làm nổi” và lời V.I.Lênin: “Đảng cách mệnh phải làm sao dạy cho đàn bà nấu ăn cũng biết làm việc nước, như thế cách mệnh mới gọi là thành công”. Kết quả phụ nữ là lực lượng hùng hậu, đóng góp lớn vào thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Xem thêm
Phiên bản di động