Pháp luật - Bạn đọc 06/10/2022 15:18
Chiếm dụng đất của bố mẹ, từ chối nhận anh chị em nuôi
Vợ chồng cụ Trần Đình Chỉ -Trần Thị Luận, ở thôn Kim Xa, xã Vĩnh Ninh lấy nhau năm 1957, nhưng không có con. Năm 1960, cụ Chỉ chuộc lại 1.087m2 (3 sào) đất ở do anh trai cụ Luận là cụ Trần Văn Quách bán cho cụ Phan Văn Phú là hàng xóm liền kề, để làm nhà và đất ở cho vợ con. Cùng năm đó, cụ Chỉ nhận Nghiêm Thị Hằng (sinh năm 1955, con chị gái cụ Chỉ) về làm con nuôi. Năm 1963, vợ chồng cụ Chỉ nhận Trần Văn Thắng (lúc đó mới 6 tháng tuổi) ở Hải Phòng về làm con nuôi và nhập hộ khẩu hộ tịch cho 2 con nuôi theo quy định của pháp luật. Nghiêm Thị Hằng và Trần Văn Thắng ăn ở sinh sống cùng bố mẹ nuôi, học cấp 1, cấp 2 tại xã Vĩnh Ninh và cấp 3 tại trường Lê Xoay huyện Vĩnh Tường. Năm 1973, Nghiêm Thị Hằng tham gia quân đội theo hộ khẩu và quân số của xã Vĩnh Ninh, từ đây cắt hộ khẩu tại địa phương. Lí lịch quân nhân, lí lịch cán bộ và lí lịch đảng viên của bà Hằng đều ghi rõ cụ Trần Đình Chỉ, cụ Trần Thị Luận là bố mẹ nuôi. Năm 1981, ông Trần Văn Thắng xây dựng gia đình và sinh sống cùng bố mẹ nuôi, sinh được 4 người con, có hộ khẩu, được chia ruộng đất tại thôn Kim Xa. Trong lí lịch đảng viên, cụ Trần Đình Chỉ ghi rõ: Hằng, Thắng và Bình là con.
 |
| Năm 1960, cụ Phan Văn Phú (người trong ảnh) cho cụ Trần Đình Chỉ chuộc 1.087m2 đất ở tại thôn Kim Xa. |
Năm 1968, cụ Luận sinh Trần Thị Bình (con riêng của cụ Luận theo xác nhận của họ hàng và dân làng). Bà Trần Thị Bình lấy ông Trần Văn Quyền người cùng thôn và ở rể tại nhà cụ Chỉ. Từ đây cụ Luận và vợ chồng bà Bình muốn sử dụng toàn bộ đất đai của vợ chồng cụ Chỉ (3 sào đất ở và đất vườn), dẫn đếnmâu thuẫn gia đình nghiêm trọng, buộc vợ chồng ông Thắng phải đi kinh tế mới ở Lâm Đồng năm 1992. Do mâu thuẫn trong gia đình, cụ Chỉ đã mời cụ Trần Đình Mão (là em trai) đến đo đất và viết văn tự cho Trần Thị Bình 360m2 đất để làm nhà ở riêng. 2 sào vườn còn lại cho con gái lớn Nghiêm Thị Hằng 1 sào phần đất giữ nhà thờ; 1 sào để cho con trai là Trần Văn Thắng, nếu đi kinh tế mới khó khăn về làng thì có đất sinh sống. Bà Hằng và ông Thắng chỉ được nhận phần đất trên sau khi bố mẹ đã qua đời.
Năm 1996, cụ Chỉ mất, bà Hằng và ông Thắng đều thực hiện nghĩa vụ của người con. Sau khi cải cát cho cụ Chỉ, năm 2000, bà Hằng đề nghị cụ Luận mở thừa kế chia di sản của cụ Chỉ, nhưng cụ Luận không đồng ý. Cùng năm đó, cụ Luận nhờ bà Hằng đi tìm bố đẻ của Trần Thị Bình là ông Đinh Ngọc Th, bộ đội quê ở Ninh Bình (bà Hằng viết bài “Tìm bố cho em” đăng ngày 12/11/2001 trên báo Nông nghiệp Việt Nam).
Sau khi cụ Chỉ chết, cụ Luận ở quê, vợ chồng bà Bình có chăm sóc và đón cụ lên ở cùng nhà mấy tháng khi bị bệnh nặng. Từ năm 2000-2013, cụ Luận bị mù, bà Hằng là người chi tiền thuê bà Man Thị Nguyên, một người họ hàng cùng thôn đến nấu cơm và buổi tối ngủ trông nom cụ Luận. Năm 2013, cụ Luận mất. Trong tang lễ cụ Chỉ và cụ Luận, bà Hằng, ông Thắng, bà Bình, đều có trách nhiệm, được họ hàng và dân làng công nhận.
Tháng Giêng năm 2019, nhân ngày giỗ cụ Luận, bà Hằng họp gia đình với 2 em là Thắng và Bình để chia thừa kế của bố mẹ. Lúc này bà Bình tuyên bố: “Mẹ đã cho đất, em đã có sổ đỏ rồi, anh chị muốn chia thì đi mà kiện”. Sau đó, bà Hằng đã làm việc với cán bộ địa chính xã Vĩnh Ninh, Trung tâm Quản lí đất đai huyện Vĩnh Tường, để có hồ sơ Hợp đồng số: 26/HĐ-TC ngày 17/6/2010, cụ Luận tặng cho bà Trần Thị Bình và ông Trần Văn Quyền thửa số 146 diện tích 624m2 là di sản mang tên cụ Chỉ để lại, chưa mở và chia thừa kế.
Ngày 27/6/2019, UBND xã Vĩnh Ninh lập biên bản hòa giải phân chia gia sản thừa kế của cụ Trần Đình Chỉ. Ý kiến của bà Bình công nhận “Bố mẹ tôi có 3 người con chị Hằng, anh Thắng là con nuôi, tôi là con đẻ”. Ngày 19/9/2019, UBND xã Vĩnh Ninh hòa giải lần thứ 2, bà Bình thuê luật sư Nguyễn Khánh Hùng là người đại diện. Từ đây thêm 6 lần hòa giải tại UBND xã Vĩnh Ninh và 2 cấp TAND huyện Vĩnh Tường và TAND tỉnh Vĩnh Phúc, người đại diện của bà Bình luôn khẳng định và tuyên bố: “Ông Thắng, bà Hằng không phải là con nuôi cụ Chỉ, không có việc chia thừa kế, 100% di sản của vợ chồng cụ Chỉ là của bà Bình, đã được cấp sổ đỏ”. Hòa giải không xong, bà Hằng khởi kiện bà Bình: “Đề nghị Tòa công nhận bà Hằng và ông Thắng là con nuôi hợp pháp của vợ chồng cụ Trần Đình Chỉ thuộc hàng thừa kế thứ nhất; Đề nghị Tòa tuyên vô hiệu hóa hợp đồng tặng cho đất ngày 17/6/2010 vì trái pháp luật, vi phạm đạo đức xã hội; đề nghị Tòa tuyên hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số: BC301712 mang tên Trần Thị Bình và Trần Văn Quyền diện tích 599m2 và GCNQSDĐ số: B265250, diện tích 360m2 đất do UBND huyện Vĩnh Lạc cấp ngày 10/11/1992 cho ông Trần Văn Quyền; đề nghị mở và chia di sản thừa kế của bố mẹ khi chết không để lại di chúc; đề nghị tòa tuyên bà Bình phải bồi thường ngoài hợp đồng cho bà Hằng các phí tổn của vụ kiện.
Đơn khởi kiện của bà Hằng được TAND tỉnh Vĩnh Phúc thụ lí, xem xét và xét xử. Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 29/9/2022, TAND tỉnh Vĩnh Phúc đã tuyên bà Hằng và ông Thắng là con nuôi của vợ chồng cụ Trần Đình Chỉ, thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo đó, bà Hằng và ông Thắng đã được Tòa tuyên là con nuôi hợp pháp, vợ chồng cụ Chỉ chết không để lại di chúc, di sản để lại sẽ được chia cho hàng thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, theo bà Hằng, việc chia thừa kế như trên của TAND tỉnh Vĩnh Phúc có dấu hiệu vi phạm tố tụng.
 |
| Ngôi nhà trên 3 sào vườn đất là tài sản của vợ chồng cụ Trần Đình Chỉ. |
“Chiếm dụng” đất thừa kế 9 năm, đã được Tòa hủy hợp đồng tặng cho, hủy sổ đỏ
Tài sản nhà đất của vợ chồng cụ Trần Đình Chỉ tạo lập trong hôn nhân là 1.087m2 đất ở. Cụ Chỉ chết năm 1996, khi còn sống cụ Luận không đồng ý mở và chia thừa kế cho bà Hằng và ông Thắng (con nuôi), vì muốn cho bà Bình. Năm 2013, cụ Luận qua đời, di sản của cụ Chỉ vẫn không được mở và chia thừa kế.
Năm 2019, khi bà Nghiêm Thị Hằng (sinh năm 1955) đề nghị họp gia đình mở thừa kế, chia di sản của bố mẹ để lại, mới biết thửa đất số 146 diện tích 624m2 mang tên cụ Trần Văn Chỉ (tức Trần Đình Chỉ) đã được cụ Luận kí Hợp đồng số: 26/HĐ-TC ngày 17/6/2010 tặng cho bà Trần Thị Bình và ông Trần Văn Quyền. Bà Bình, ông Quyền đã được UBND huyện Vĩnh Tường cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số: BC301712 ngày 10/11/2010. Theo cụ Trần Đình Mão (em trai cụ Chỉ), theo ý nguyện của cụ Chỉ, thửa đất 146 diện tích 624m2 đất cho bà Hằng và ông Thắng, và chỉ được nhận sau khi bố mẹ đã chết, bảo đảm công bằng 3 con. Bà Bình đã được cụ Chỉ cho 360m2 đất thuộc thửa đất 145. Việc cụ Luận cho bà Bình thửa đất 146 là trái di nguyện của cụ Chỉ, (Giấy xác ngày 17/12/2019 của cụ Mão có dấu của UBND xã Vĩnh Ninh).
Hòa giải gia đình không thành, bà Hằng làm đơn khởi kiện, đề nghị TAND tỉnh Vĩnh Phúc tuyên vô hiệu Hợp đồng tặng cho đất ngày 17/6/2010 của cụ Luận, vì di sản này mang tên cụ Chỉ chưa mở và chia thừa kế, tặng cho là có dấu hiệu vi phạm Điều 128; 632; 651 Luật Dân sự năm 2005 quy định về hàng thừa kế và trái đạo đức xã hội.
Tại Biên bản làm việc ngày 21 và 22/9/2022 với Tòa án, ông Phan Dương Phấn, nguyên Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ninh và ông Trần Đại Quân, cán bộ địa chính xã, xác định Hợp đồng tặng cho đất ngày 17/6/2010, do cụ Trần Thị Luận là người bị mù xác lập “không kí điểm chỉ tại UBND xã, không có người làm chứng; chưa thực hiện thủ tục mở chia thừa kế đối với tài sản đứng tên cụ Trần Văn Chỉ. Không có văn bản nào ủy quyền hay tặng cho để cụ Luận có quyền cho bà Bình. Hợp đồng này không bảo đảm về giá trị pháp lí, không đúng pháp luật”, có dấu hiệu vi phạm Khoản 1, Điều 8; Điều 11 và Khoản 1, Điều 13 (Nghị định75/2000/NĐ-CP ngày 8/12/2000) và Điều 122 Luật Dân sự năm 2005. Hội đồng xét xử (HĐXX) án sơ thẩm TAND tỉnh Vĩnh Phúc ngày 29/9/2022, tuyên hủy Hợp đồng tặng cho số: 26/HĐ-TC trái pháp luật; tuyên hủy GCNQSDĐ số: BC301712 mang tên Trần Thị Bình và Trần Văn Quyền diện tích 599m2 do UBND huyện Vĩnh Tường cấp ngày 10/112010.
Đất thừa kế chia theo pháp luật, “kẻ 10, người 1”!?
Bản án sơ thẩm ngày 29/9/2022, TAND tỉnh Vĩnh Phúc đã công nhận bà Hằng, ông Thắng, bà Bình là con thuộc hàng thừa kế thứ nhất của vợ chồng cụ Chỉ. Vợ chồng cụ Chỉ chết không để lại di chúc, khối tài sản của hai cụ gồm 1.087m2 đất ở, mở thừa kế chia di sản tại phiên tòa ngày 29/9/2022, sẽ chia cho bà Hằng, ông Thắng và bà Bình là những người thừa kế còn sống tại thời điểm chia di sản theo pháp luật, theo Điều 613 Luật Dân sự năm 2015 quy định: “Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống đến thời điểm mở thừa kế”.
Tại thời điểm chia di sản, bà Hằng đề nghị chia 1. 062m2 đất ở di sản của vợ chồng cụ Chỉ, gồm thửa 146 là 604m2, (đã trừ 25m2 khi mở đường bà Bình nhận tiền đền bù); thửa 145 là 360m2 (đứng tên Trần Văn Quyền) đề nghị hủy sổ đỏ này vì không đúng đối tượng được chia thừa kế và 98m2 đất di sản chưa vào sổ đỏ. Khoản 2, Điều 651 Luật Dân sự năm 2015 quy định: “Những người thừa kế cùng hàng thì được hưởng di sản bằng nhau”, di sản của vợ chồng cụ Chỉđược chia cho 3 con, mỗi người được 354m2 đất (riêng bà Bình được 379m2 đất vì được nhận thêm 25m2 đã nhận tiền đền bù mở đường). Tuy nhiên tại phiên toà, HĐXX tuyên bà Trần Thị Bình được 932m2, còn bà Nghiêm Thị Hằng và ông Trần Văn Thắng mỗi người chỉ được 75,5m2. Có chuyện lạ này, bởi HĐXX dành đất “hợp lí hóa” cho ngôi nhà bà Bình xây dựng năm 2020 trái pháp luật trên đất tranh chấp và đất chưa vào sổ đỏ. Theo bà Hằng, phiên toà có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng tố tụng, khi không thực hiện phần tranh tụng tại Tòa. Dẫn đến hai luật sư bảo vệ nguyên đơn và bà Hằng không được tranh tụng để đưa ra những căn cứ pháp luật, bảo vệ quyền lợi của mình. Ngày 23/9/2022, trước ngày phiên tòa xét xử 1 tuần, bà Hằng có đơn đề nghị Viện trưởng Viện KSND tỉnh Vĩnh Phúc thay Kiểm sát viên Phùng Ngọc Tuấn để ngăn ngừa những tác động xấu có thể xảy ra tại phiên tòa, vì cho rằng ông Tuấn có dấu hiệu quan hệ mật thiết với đại diện của bị đơn. Tuy nhiên, đề nghị của bà Hằng không được HĐXX chấp nhận.
Người đã chết 9 năm vẫn được nhận thừa kế và tặng cho đất(!?)
Ngày 29/9/2022, TAND tỉnh Vĩnh Phúc mở phiên tòa, bà Hằng đề nghị mở thừa kế chia di sản của vợ chồng cụ Chỉ theo pháp luật. Tại thời điểm này cụ Luận đã chết 9 năm. Bà Hằng cho biết: HĐXX đã “dựng” cụ Luận sống lại, để nhận 302m2 phần thừa kế di sản của chồng và 75,5m2 theo hàng thừa kế. Theo đó, Tòa án cũng “thay” người đã chết làm giấy tờ tặng diện tích này cho bà Bình, mà không cần có văn bản mở thừa kế và chia thừa kế của gia đình tại thời điểm cụ Luận còn sống.
“TAND tỉnh Vĩnh Phúc có dấu hiệu bao che sai phạm để ôngTrần Văn Quyền (người không phải hàng thừa kế) là chồng bà Bình, được nhận di sản của cụ Chỉ thửa đất số 145 GCNQSDĐ số: B265250 diện tích 360m2 đất do UBND huyện Vĩnh Lạc cấp ngày 10/11/1992. Tôi đề nghị hủy sổ đỏ này, vì bố nuôi tôi (cụ Chỉ) cho đất bà Bình, nhưng khi cấp GCNQSDĐ lại mang tên Trần Văn Quyền. Theo Khoản 2, Điều 106 Luật Đất đai năm 2003 thì GCNQSDĐ số B265250 cấp cho ông Trần Văn Quyền “là không đúng đối tựợng sử dụng đất, Nhà nước sẽ thu hồi giấy chứng nhận này”. Diện tích 98m2 đất trong khối di sản của vợ chồng cụ Chỉ chưa vào GCNQSDĐ, chưa chia thừa kế, cũng được tòa “hào phóng” tuyên là đường đi của gia đình bà Bình. Chỉ có “bắc thang lên hỏi ông trời” mới rõ được “luật riêng” do HĐXX phán xử?”, bà Hằng đặt vấn đề.
Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, bà Nghiêm Thị Hằng đã có đơn kháng cáo gửi TAND Cấp cao tại Hà Nội để được xem xét theo quy định.
