Pháp luật - Bạn đọc 08/07/2022 08:13
Như Tạp chí Người cao tuổi đã thông tin, ông Đào Giang Thao, người cao tuổi, sinh sống tại phố Kim Hoa, tổ 7, phường Phương Liên, quận Đống Đa phản ánh việc nhà, đất gia đình ông đã nhận chuyển nhượng bằng văn bản và giấy tờ. Tuy nhiên, TAND các cấp chỉ dựa vào bản đồ trích lục thửa đất để tuyên xử gia đình ông phải trả lại đất cho người thân của chủ đất cũ.
Ông Thao cho biết: Diện tích đất tranh chấp thuộc thửa đất số 57, tờ bản đồ 6H-III-04 (bản đồ năm 1966) có diện tích 219,249m2, vốn của cụ Đinh Trọng Trung (cụ Trung mất năm 1958) và cụ Nguyễn Thị Tý (cụ Tý mất năm 1968). Cụ Trung và cụ Tý có 4 người con là bà Đinh Thị Hợp, ông Đinh Trọng Hưng (ông Hưng mất năm 1971), bà Đinh Thị Vượng và bà Đinh Thị Hải. Theo biên bản nghị quyết của Hội đồng gia tộc ngày 18/3/1970, các thành viên gia đình đều thống nhất phần diện tích đất trên thuộc về ông Đinh Trọng Hưng.
 |
| Gia đình ông Đào Giang Thao bức xúc cho rằng thửa đất đã ở gần một đời người, đã trả tiền nhưng nay lại bị cho rằng ở nhờ là không đúng. |
Ngày 1/4/1970, ông Đinh Trọng Hưng lập Giấy ủy quyền giao diện tích đất nêu trên cho ông Nứa và bà Cát (bố mẹ của ông Thao). Sau đó, ông Nứa và bà Cát đã thanh toán đầy đủ tiền mua diện tích đất (2 vòng xuyến và một số nhẫn vàng tương đương với 2 cây vàng). Tiếp đó, ngày 20/12/2973, bà Hợp, bà Vượng và bà Hải lập Giấy ủy quyền tại Lạng Sơn xác nhận diện tích đất tranh chấp trên là của riêng ông Đinh Trọng Hưng.
Gia đình ông Thao sử dụng ổn định từ năm 1970 thì đến năm 2012, bà Hợp, bà Vượng có đơn khởi kiện tới TAND quận Đống Đa, yêu cầu ông Thao và các anh chị em ruột của ông Thao phải trả lại toàn bộ diện tích 219,249m2 cho bà Hợp và bà Vượng.
Ngày 22/8/2014, TAND quận Đống Đa ra Bản án sơ thẩm số 11/2014/DS-ST xác định, diện tích đất tranh chấp của bà Hợp, bà Vượng và bà Hải; chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hợp, bà Vượng và yêu cầu gia đình ông Thao phải trả lại toàn bộ diện tích đất tranh chấp cho 3 bà. Đồng thời, bà Hợp và bà Vượng sẽ hỗ trợ gia đình ông Thao mỗi người 80.000.000 đồng sau khi gia đình ông Thao trả lại quyền sử dụng đất cho các bà. Ngoài ra, bà Hợp và bà Vượng sẽ phải trả số tiền xây dựng nhà tại diện tích đất tranh chấp là 1.106.570.000.
Liên quan đến vụ việc trên, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế TNTP và các Cộng sự cho biết: Trong quá trình giải quyết các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất tại Tòa án thì yêu cầu về tính công sức của một trong các bên đương sự là yêu cầu thường được đặt ra. Có nhiều trường hợp bị đơn không phải là chủ sử dụng đất nhưng có thời gian dài quản lí, sử dụng đất, có công sức duy trì, tôn tạo đất thì công sức của họ được xem xét, đánh giá như thế nào? Giá trị công sức được trả bằng tiền hay hiện vật? Trường hợp họ có nhu cầu sử dụng đất thì có thể xem xét đề nghị của họ để giao cho họ được quyền tiếp tục sử dụng một phần đất tương ứng với công sức của họ hay không?
 |
| Hiện nay thửa đất của gia đình ông Thao được bố mẹ để lại đã phân chia cho nhiều gia đình thế hệ các cháu |
Về vấn đề này, ngày 6/4/2016, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã thông qua Án lệ số 02/2016/AL dựa trên Quyết định giám đốc thẩm số 27/2010/DS-GĐT ngày 8/7/2010 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao để xét xử các vụ án tương tự.
Theo đó, với những vụ tranh chấp tương tự như trên, người quản lí, đóng góp công sức này chỉ cần yêu cầu Tòa án áp dụng Án lệ 02/2016/AL để được xem xét. Khoản 3 Điều 9 Nghị quyết 03/2015/ NQ-HĐTP quy định: “Trường hợp Hội đồng xét xử không áp dụng án lệ và có phân tích, lập luận nêu rõ lí do trong bản án, quyết định thì ngay sau khi tuyên án phải gửi kiến nghị thay thế án lệ về TAND Tối cao”.
Đối với trường hợp vụ tranh chấp nhà đất của gia đình ông Đào Giang Thao, mặc dù nội dung vụ việc có điểm tương đồng với vụ án được sử dụng làm Án lệ số 02, tuy nhiên, theo phiên xét xử sơ thẩm, Tòa án cấp sơ thẩm đã không công nhận đúng công sức quản lí, tôn tạo của gia đình ông Thao đối với diện tích đất tại số 88 phố Kim Hoa là chưa phù hợp.
Bên cạnh đó, trường hợp Tòa án không công nhận giao dịch chuyển nhượng giữa bố mẹ ông Thao và ông Hưng, thì gia đình ông Thao phải được hưởng thù lao, công sức giữ gìn, tôn tạo di sản từ năm 1970 đến năm 2012 (42 năm) theo Án lệ 02/2016/AL. Bởi cha mẹ và gia đình ông Thao đã sử dụng diện tích đất nêu trên từ năm 1970 đến nay, kê khai và nộp thuế đầy đủ theo quy định, làm nhà kiên cố trên đất để ở. Gia đình bà Hợp và bà Vượng không đăng kí, kê khai đối với diện tích đất nêu trên từ năm 1970 đến nay, vì thực tế gia đình ông Thao đã nhận chuyển nhượng diện tích đất nêu trên từ năm 1970.
Đối với đơn đề nghị giám đốc thẩm, TAND Cấp cao cho rằng, việc gia đình bà Hợp hỗ trợ gia đình ông Thao mỗi người 80.000.000 đồng là phù hợp và tương xứng với công sức quản lí và tôn tạo đất là không đúng (hỗ trợ để di dời, tạo lập chỗ ở khác với tính công sức, thù lao theo quy định của pháp luật). Theo Án lệ số 02/2016/AL thì trong trường hợp này, chủ sử dụng và người quản lí đất có công sức ngang nhau.
Theo Bản án sơ thẩm số 11/2014/DS-ST, Hội đồng định giá xác định giá trị diện tích đất tranh chấp thực tế tại địa phương là 26.680.000.000 đồng. Tính theo giá trị nêu trên và căn cứ theo Án lệ số 02/2016 thì gia đình ông Thao sẽ phải được hưởng một nửa giá trị quyền sử dụng đất là 13.344.000.000 đồng cho công quản lí, tôn tạo, làm tăng giá trị quyền sử dụng đất từ năm 1970 đến 2012.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà cho rằng: “Theo quan điểm của chúng tôi thì Bản án sơ thẩm số 11/2014/DS-ST của TAND quận Đống Đa chưa thể hiện rõ các căn cứ để giải thích cho mức hỗ trợ 80.000.000 đồng/người đối với công sức quản lí, tôn tạo của gia đình ông Thao là hợp lí. Trường hợp Tòa án cấp trên xem xét lại Bản án sơ thẩm số 11/2014/DS-ST, có thể cân nhắc xem xét áp dụng Án lệ số 02/2016 đối với trường hợp này để gia đình ông Thao có thể nhận được mức hỗ trợ phù hợp hơn cho công tôn tạo, quản lí. Hiện tại, gia đình ông Thao nên gửi đơn đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét lại Bản án sơ thẩm số: 11/2014/DS-ST theo thủ tục tái thẩm”.
