Bà Võ Thị Chỉnh khởi kiện UBND TP Nha Trang ra Tòa, yêu cầu hủy Quyết định số 6198 ngày 29/11/2014 và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) số CH2149/22365 ngày 23/12/2014, cấp cho riêng ông Đặng Văn Hào lô đất số 2, khu 100 Trần Phú, TP Nha Trang.
Quang cảnh phiên tòa
Phiên tòa diễn ra vào ngày 6/3/2018, chủ tọa, các hội thẩm, luật sư và người bảo vệ quan điểm của TP Nha Trang đặt ra một loạt câu hỏi: Ông Đặng Văn Hào, bà Võ Thị Chỉnh ăn ở với nhau từ năm nào? Căn cứ vào đâu để chứng minh ông, bà là vợ chồng? Quyết định giao đất của tỉnh Khánh Hoà năm 2000 và TP Nha Trang năm 2012 có nội dung gì? Từ trước đến nay vợ chồng ông, bà có đòi bỏ nhau không?... Mặc dù là một phụ nữ văn hóa cũng như am hiểu pháp luật hạn chế, nhưng bà Chỉnh vẫn lưu loát trả lời: “Chúng tôi lấy nhau năm 1983; lúc đầu ở nhà mẹ chồng tại số 7/1 Nguyễn Thiện Thuật, phường Lộc Thọ; sau đó chuyển xuống 18/3 đường Phước Long, phường Phước Long. Gia đình chúng tôi được Công an cấp hộ khẩu riêng gồm 5 người, hai vợ chồng, hai đứa con và một đứa cháu. Hai con được cấp giấy khai sinh mang tên cha Đặng Văn Hào, mẹ Võ Thị Chỉnh. Quyết định giao đất năm 2000 của tỉnh Khánh Hòa và năm 2012 của TP Nha Trang đều ghi “Giao đất cho ông Đặng Văn Hào và bà Võ Thị Chỉnh để làm nhà ở gia đình”. Chúng tôi sống với nhau hạnh phúc, chăm chỉ làm ăn, chưa khi nào đòi bỏ nhau”.
Luật sư Nguyễn Hồng Hà khẳng định: “TP Nha Trang không căn cứ vào bất cứ quy định nào của pháp luật, loại bỏ tên bà Võ Thị Chỉnh ra khỏi Quyết định giao đất số 6198 ngày 28/11/2014”. Ông phân tích: “Quyết định số 265 năm 2000 của UBND tỉnh Khánh Hòa, được thay thế bằng Quyết định số 1005 năm 2012 của UBND TP Nha Trang đã có hiệu lực pháp luật, được thực hiện xong. Vợ chồng ông Hào, bà Chỉnh đã nộp đủ tiền sử dụng đất và nhận đất ngoài thực địa. Khi nhận đơn của ông Hào nói bà Chỉnh không phải là vợ, giả dụ đây là ý chí “có thật” của ông Hào, thì thẩm quyền giải quyết vẫn không thuộc UBND TP Nha Trang. Việc UBND TP Nha Trang sốt sắng cử người sang phường Lộc Thọ xác minh hôn nhân và khi không có giấy kết hôn, đã vội vàng “tuyên” bà Chỉnh không phải là vợ của ông Hào, sau đó ban hành quyết định giao đất mới, loại bỏ tên bà Chỉnh ra khỏi các quyết định trước đó, là hoàn toàn trái pháp luật”. Luật sư Hà phân tích thêm: “Thực tế, mặc dù không có giấy kết hôn, nhưng việc ông Hào, bà Chỉnh là vợ chồng đã được gia đình, pháp luật và xã hội công nhận. Bà Nguyễn Thị Cúc, mẹ ông Hào tại bản khai có trong hồ sơ nói rằng: Võ Thị Chỉnh là con dâu; Đặng Thị Mỹ Dung và Đặng Văn Thành là cháu nội; Đặng Thị Bích Thủy là chắt của bà. Cơ quan Pháp luật đã công nhận ông Hào, bà Chỉnh là vợ chồng tại Nghị quyết số 35/2000 của Quốc hội”.
Bà Hồ Thị Hải, người bảo vệ “quan điểm” của UBND TP Nha Trang cho rằng: “Nhà nước giao đất theo tiêu chuẩn con liệt sĩ, mà ông Hào là con duy nhất của liệt sĩ Đặng Văn Hồng”. Luật sư Nguyễn Hồng Hà đối đáp: “Nếu con liệt sĩ, nhưng không có vợ con, thử hỏi Nhà nước nào giao đất để “xây dựng nhà ở gia đình?”. Vị đại diện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa trong quá trình xét xử không đưa ra bất cứ câu hỏi nào, nhưng khi phát biểu quan điểm đã đọc một bài viết có sẵn, đồng tình quan điểm của UBND TP Nha Trang và đưa ra kết luận: Quyết định số 6198 của UBND TP Nha trang là có căn cứ; đề nghị HĐXX bác đơn của bà Chỉnh.
Chúng tôi nghĩ rằng, việc người bảo vệ cho UBND TP Nha Trang đưa ra quan điểm như trên là điều dễ hiểu, bởi người bảo vệ cũng chính là người tham mưu; còn việc vị đại diện Viện Kiểm sát đề nghị như vậy là không thể hiểu nổi. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn hy vọng HĐXX sẽ đưa ra bản án công tâm, đúng pháp luật, hợp đạo lí. Không ngờ, niềm hi vọng đó nhanh chóng trở thành thất vọng. Sau thời gian nghị án, chiều cùng ngày HĐXX tuyên bản án lạnh lùng: Mặc dù công nhận ông Đặng Văn Hào và bà Võ Thị Chỉnh là vợ chồng, nhưng thửa đất mà UBND TP Nha Trang giao cho một mình ông Hào là đúng, vì ông là con duy nhất của liệt sĩ Đặng Văn Hồng(!?).
Bà Võ Thị Chỉnh (áo xanh) tại tòa.
Nhận định và quyết định nói trên của Tòa đáp ứng 100% nguyện vọng và ý chí của UBND TP Nha Trang, mà người thỏa mãn nhất phải nói là ông Lê Huy Toàn, Phó Chủ tịch UBND thành phố. Nhưng, bản án của Tòa đã bị kháng cáo. Mặc dù Tòa tuyên như vậy, nhưng bản thân bà Chỉnh và chúng tôi vẫn giữ vững một niềm tin sắt đá. Tin ở công lí và sự thật. Tin ở lẽ phải và đạo lí; tin ở chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Điều 14 Pháp lệnh Ưu đãi người có công xác định: Thân nhân liệt sĩ bao gồm: “Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng và con”. Pháp luật dân sự quy định con có hai loại: Con và con nuôi. Nhưng, đạo lí Việt Nam từ bao đời nay đã dạy: “Xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”; “dâu là con, rể là khách”.
Như vậy, việc UBND TP Nha Trang cho rằng, bà Võ Thị Chỉnh không phải là con của liệt sĩ Đặng Văn Hồng là sự tùy tiện, vừa trái pháp luật, vừa phản đạo lí, đã bị HĐXX phủ nhận. Nhưng, HĐXX lại cho rằng: Bà Chỉnh là con dâu, không phải thân nhân liệt sĩ Đặng Văn Hồng, nên không được hưởng quyền lợi ưu đãi của Nhà nước, lại là sự tùy tiện khác, tiếp tục vi phạm cả pháp luật và đạo lí. Thử hỏi: Bà Chỉnh không phải là con của liệt sĩ Đặng Văn Hồng, thì ai là người sinh ra cho ông những đứa cháu để nối dõi tông đường? Như vậy, bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Khánh Hòa, không những vi phạm đạo lí, mà còn có dấu hiệu thiếu tôn trọng pháp luật như: Luật Đất đai; Luật Bình đẳng giới; Luật Hôn nhân Gia đình; Luật Dân sự; Pháp lệnh Ưu đãi người có công. Mặt khác, bà Chỉnh khởi kiện quyết định hành chính của UBND TP Nha Trang, xuất phát từ hành vi hành chính giải quyết trái thẩm quyền, đáng ra Tòa phải tuyên hủy. Thế nhưng, HĐXX do bà Bùi Thị Nghĩa làm chủ tọa không tuyên hủy quyết định trái pháp luật này, lại thêm một sự thiếu tôn trọng pháp luật nữa.
Vụ án chưa thể khép lại, Báo điện tử Ngày mới sẽ phản ánh kịp thời đến bạn đọc.
Nguyễn Xuân