Bà Nguyễn Thị Hồng (60 tuổi) là người cao tuổi đang cư trú tại xã Đông Thạnh – Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết năm 2011, cha mẹ của bà có lập hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con gái (hợp đồng được công chứng). Gia đình bà có 8 anh chị em, nhưng không ai biết việc cha mẹ lập hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho em gái của bà.
Theo bà Hồng, tại thời điểm lập hợp đồng tặng cho, cha của bà đã 84 tuổi, bị bệnh tai biến mạch máu não, điều trị bệnh nhiều năm, nằm liệt giường và không thể tự lo cho bản thân. Ngoài ra, cha bà còn bị bệnh Alzheimer gây suy giảm trí nhớ và khả năng nhận thức, hoàn toàn không minh mẫn tại thời điểm ký kết. Thời điểm này, mẹ bà đã 74 tuổi, không biết đọc, không biết viết, hiểu biết và nhận thức pháp luật bị hạn chế, tinh thần hoàn toàn không minh mẫn.
Bà Nguyễn Thị Hồng hỏi: Trong trường hợp này, hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất đã được công chứng có thể bị tuyên vô hiệu không? Thủ tục thực hiện như thế nào?
 |
| "Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất được công chứng hợp pháp". |
Ý kiến Luật sư
Liên quan đến nội dung này, Thạc sĩ – Luật sư Phạm Trung Kiên, Trưởng chi nhánh Văn phòng Luật sư Quang Trung, đã có những phân tích và giải đáp cụ thể cho bà Hồng.
Theo Luật sư Kiên, đây là một tình huống pháp lý khá phổ biến và cần được xem xét cẩn trọng.
|
| Th.s Luật sư Phạm Trung Kiên - trả lời tư vấn pháp luật cho người cao tuổi |
Căn cứ pháp lý
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng dân sự có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu nếu:
- Một trong các bên tham gia không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ tại thời điểm giao kết hợp đồng.
- Việc giao kết không xuất phát từ ý chí tự nguyện, minh mẫn.
- Hợp đồng vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Trong trường hợp người tặng cho bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (ví dụ: do bệnh tâm thần, mất khả năng nhận thức...) thì hợp đồng tặng cho có thể bị tuyên vô hiệu nếu không có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật.
Về chủ thể có quyền yêu cầu tuyên vô hiệu
- Người bị ảnh hưởng trực tiếp (ví dụ: người tặng cho hoặc người giám hộ hợp pháp).
- Người đại diện theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (ví dụ: người thừa kế, người đồng sở hữu...).
Thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu
Hồ sơ khởi kiện bao gồm:
- Đơn khởi kiện (theo mẫu).
- Bản sao hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất.
- Giấy tờ chứng minh người tặng cho bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (giấy giám định y khoa, hồ sơ bệnh án...).
- Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện.
- Các tài liệu, chứng cứ liên quan khác.
Nơi nộp hồ sơ khởi kiện: Tòa án nhân dân có thẩm quyền nơi có bất động sản.
Hậu quả pháp lý khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu
- Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
- Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì hoàn trả bằng tiền.
- Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.
- Quyền sử dụng đất sẽ trở lại với người tặng cho hoặc người đại diện hợp pháp.
