Pháp luật - Bạn đọc 13/06/2019 09:05
Đất ao của hộ ông Hoàng Văn Ngâm thành “vô chủ” và bị lấn chiếm tứ bề...
Nói về nguồn gốc đất ao của gia đình, ông Hoàng Văn Ngâm, ở thôn Ngọc Chi, xã Vĩnh Ngọc, huyện Đông Anh, TP Hà Nội cho biết: Tôi sinh năm 1945, biết rõ thửa đất ao xóm Sậy, thôn Ngọc Chi là của bố mẹ tôi có từ năm 1928. Nguồn gốc đất ao 600m2 của gia đình tôi, còn có giấy xác nhận của các cụ cao niên trong thôn và các hộ liền kề, như hộ các cụ Nguyễn Vũ Giáp, Nguyễn Ngọc Diên, Nguyễn Hữu Nguyên, Hoàng Thị Trại, Hoàng Văn Tuyến, Hoàng Văn Giáp, Bùi Văn Moi, Trần Thế Chân và Hoàng Văn Canh… cũng như chính quyền xã Vĩnh Ngọc xác minh khi tranh chấp đất ao.
Năm 1960, thành lập HTX nông nghiệp bậc thấp theo Điều lệ HTX, các hộ xã viên không đưa đất vườn ao vào tập thể, gia đình tôi cũng vậy. Năm 1962, ao của hộ ông Thai, ông Sót, cũng như ao nhà tôi, đều cho HTX thuê thả cá. Năm 1964, tôi đi bộ đội đến năm 1975 mới phục viên trở về địa phương. Lúc này tôi được cán bộ xã cho biết, đất ao của nhà tôi đã được đưa vào HTX. Tôi thấy việc này không đúng, vì nhà tôi không tự nguyện đưa đất ao vào HTX. Từ khi đất ao của gia đình tôi do HTX quản lí, tứ bề bị lấn chiếm, từ 600m2 ao theo giấy tờ của bố mẹ tôi để lại, đến năm 1987, địa phương đo đạc lại chỉ còn 288m2, đến ngày 6/12/1991, Địa chính và Thanh tra xã đo chỉ còn 240m2…
Còn theo Kết luận số 439/TTHN-XKN ngày 30/5/1998 của Thanh tra TP Hà Nội giải quyết khiếu nại của ông Ngâm, theo bản đồ số 4 thửa 233 năm 1985, thì đất ao xóm Sậy (của gia đình ông Ngâm) có diện tích 480m2, nay chỉ còn 312m2, bị 4 hộ lấn chiếm 158m2, trong đó hộ ông Giáp lấn 64m2, ông Thung lấn 26,5m2, ông Ngâm lấn 58m2 và bà Sót lấn 9,5m2.
1001 chuyện đòi đất ao...
Khi về địa phương xác minh nguồn gốc đất ao của hộ ông Ngâm và việc thực hiện chính sách quản lí đất ao của địa phương, phóng viên Báo Người cao tuổi ghi nhận được nhiều chuyện đòi lại đất ao theo kiểu “thiên biến vạn hóa” ở xã Vĩnh Ngọc, cũng như huyện Đông Anh. Việc giải quyết khiếu kiện đòi lại đất ao cuả từng thôn, từng xã và từng vị trí cũng khác nhau. Chiếu theo Điều lệ HTX bậc thấp thì các hộ gia đình không đưa ao vào tập thể, nên việc trả lại cho gia chủ là đúng. Luật là thế, ai cũng nghĩ thế, nhưng thực tế lại không như thế. Nhiều hộ việc đòi lại đất ao được địa phương lờ đi, đồng nghĩa với đồng ý trả lại ao cho họ và họ đã bán đất ao trao tay. Có hộ do quan hệ khôn khéo, địa phương cũng lờ đi cho san lấp ao để xây dựng nhà ở. Có người thì lấp ao làm vườn; người xin được chữ kí xác nhận để có sổ đỏ; người âm thầm được trả lại đất ao; trong khi có người đã hàng chục năm đi đòi đất ao vẫn không được giải quyết…
Đây hiện tại là đất ao cũ của gia đình ông Ngâm.
Chuyện về “ao nhà” thành ao “tập thể” và số phận của các ao cũng biến thiên theo thời gian và các chính sách quản lí đất đai từng thời kì, từng địa phương. Đặc biệt từ khi HTX nông nghiệp giải thể, đất ao tập thể quản lí trở thành “vô chủ”. Ông Ngâm kể ra tới 23 hộ gia đình ở xóm Sậy, xóm Tân, xóm Hậu, xóm Hạ, Xóm Câu và xóm Đông xã Vĩnh Ngọc có đất ao, hiện đang sử dụng đất theo nhiều hình thức và mong được trả lại và được cấp sổ đỏ cho họ.
Lấn chiếm ao của nhà mình và thắng kiện, nhưng ao vẫn chưa về với chủ!
Năm 1991, thực hiện giao đất theo khoán 10, ông Ngâm đòi đất ao không được nên “nhún nhường” có nguyện vọng xin được sử dụng đất ao thay cho đất ruộng (tỉ lệ 1m2 đất ruộng = 2m2 đất ao). Ngày 16/8/1991, đại diện thôn và cán bộ địa chính xã xuống đo ao, giao cho hộ ông Ngâm 162m2, hộ ông Thung 160m2 quản lí. Tuy nhiên kết luận của Thanh tra thành phố chỉ ra hộ ông Ngâm lấn chiếm 58m2 (ao của gia đình mình trước đây) đưa diện tích đất vườn của gia đình ông Ngâm từ 82m2 tăng lên 140m2 và đến năm 1995 là 206m2, thuộc tờ bản đồ số 30 thửa 82. Được giao đất chuyển đổi từ năm 1987, trong quá trình sử dụng ông Ngâm đã san lấp một phần đất ao để trồng mía. Năm 1994, ông Thung và ông Ngâm có đơn gửi UBND xã Vĩnh Ngọc xin được chuyển đổi đất ao thành đất ở, trong khi xã chưa giải quyết, thì ông Ngâm đã tự động xây tường bao quanh phần ao, tát ao xây tường ngăn diện tích ao làm 2. Gia đình ông Ngâm bị chính quyền xã lập biên bản đình chỉ xây dựng. Ngày 17/2/1995, UBND xã Vĩnh Ngọc có Văn bản số 01/QĐUB, thu hồi đất ao của ông Ngâm và ông Thung đang sử dụng đổi đất 10% được giao năm 1987. Yêu cầu ông Ngâm tự dỡ toàn bộ công trình xây lấn trên diện tích đất ao của tập thể, nếu ông Ngâm không tự dỡ bỏ thì giao cho lực lượng dân phòng đến dỡ… Từ đây khiếu kiện của hộ ông Ngâm kéo dài đến 13 năm, ngày 14/10/2008, UBND xã Vĩnh Ngọc ban hành Quyết định số 143/QĐ-UB, về việc cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng của hộ ông Ngâm. Ông Ngâm khiếu nại quyết định này, ngày 23/6/2009, UBND xã Vĩnh Ngọc ban hành Quyết định số 142/QĐ-UBND sửa đổi, bổ sung Quyết định số 143/QĐ-UBND ngày 4/10/2008, đồng thời ban hành Quyết định số 143/QĐ-UBND về việc cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng của hộ ông Ngâm.
Không đồng ý với Quyết định số 143/QĐ-UBND ngày 4/10/2008 của UBND xã Vĩnh Ngọc, ông Ngâm có đơn khởi kiện. Ngày 25/6/2009, TAND huyện Đông Anh mở phiên tòa hành chính sơ thẩm số 03/2009, xử bác đơn khởi kiện của ông Ngâm. Ông Ngâm kháng cáo, ngày 23/7/2010, TAND TP Hà Nội xử phiên phúc thẩm hành chính số 09/HCPT. Án phúc thẩm khép lại, vì trước đó, ngày 5/7/2010, UBND xã Vĩnh Ngọc đã ban hành Quyết định số 134/2010-QĐ-CT, thu hồi hủy bỏ các Quyết định hành chính số 143/QĐ-UB ngày 14/10/2018, Quyết định số 142/QĐ-CT và Quyết định số 143/QĐ-UBND ngày 23/6/2009, về việc cưỡng chế công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng đô thị của hộ ông Ngâm.
Hà Nội đã có chính sách trả lại đất ao cho chủ cũ
Tuy án phúc thẩm đã khép lại, nhưng việc đòi đất ao của gia đình ông Ngâm vẫn rơi vào ngõ cụt. Ông Ngâm kiên trì làm đơn kêu cứu các cấp từ Hà Nội đến Trung ương, phiếu chuyển đơn lại trở về Hà Nội như chuyện “con kiến leo cành đa...”. Song chuyện đòi lại đất ao của hộ ông Ngâm không phải là cá biệt và không có hướng giải quyết.
Ngày 15/5/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 43/2014NĐ-CP, tại Điều 20 đã cho phép cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đối với các trường hợp, trong đó có trường hợp đất ao đất vườn của các tổ chức, cá nhân chưa được cấp sổ đỏ
Ngày 19/6/2017, Sở TN&MT Hà Nội ban hành Văn bản số 4811/STNMT-CCQLĐĐ về giải pháp thực hiện việc lập hồ sơ đăng kí cấp Giấy chứng nhận cho các thửa đất còn tồn đọng trên địa bàn TP Hà Nội, kèm theo văn bản này có phụ lục tổng hợp các khó khăn vướng mắc và giải pháp thực hiện công tác đăng kí cấp Giấy chứng nhận. Tại nội dung thứ 9 nêu rõ: “Đất đã vào HTX: Trường hợp thửa đất đề nghị cấp sổ đỏ có nguồn gốc là đất ao của hộ gia đình, cá nhân (có tên trong sổ mục kê năm 1960) đến năm 1962, 1967 công hữu hóa vào HTX đã nhận tiền hỗ trợ hoa màu của HTX. Sau ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2004, các hộ tự sử dụng lại (có trường hợp đã xây nhà kiên cố, có trường hợp đang sử dụng trồng cây). Về nội dung này giải pháp thực hiện được UBND TP Hà Nội đưa ra: “HTX là tổ chức kinh tế tập thể, tài sản của HTX (nếu không phải là tài sản do Nhà nước cấp cho HTX) thì đều thuộc về xã viên. Do đó, giải quyết cho phép công nhận, cấp sổ đỏ cho các trường hợp này là theo Điều 20 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ”.
Như vậy chính sách đã có, nhưng do người dân chưa biết và các cấp chính quyền cũng chưa hướng dẫn cho họ thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, khiến những chuyện đòi đất ao kéo dài, như chuyện của gia đình ông Ngâm
