Tổng cục Hải Quan: Thua kiện vẫn cố tình trốn tránh nghĩa vụ thi hành án

Diễn biến vụ việc

Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Đức Quyết, ở Bô Thời, xã Hồng Tiến, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, có ngành nghề kinh doanh thu mua phế liệu. Tháng 10/2014, DNTN Đức Quyết thuê Công ty TNHH Thương mại Vận tải Đại Dương Hải Phòng (Công ty Đại Dương) làm dịch vụ xuất khẩu 123,1 tấn đồng phế liệu (thỏa thuận miệng thông qua bà Đỗ Thị Minh Phương, là nhân viên Công ty Đại Dương). Theo thỏa thuận, Công ty Đại Dương chịu trách nhiệm hoàn thiện hồ sơ nguồn gốc đầu vào của lô hàng, tìm đối tác kí hợp đồng xuất khẩu… làm các thủ tục hải quan liên quan đến xuất khẩu lô hàng. Ông Nguyễn Đức Dân, chủ DNTN Đức Quyết chịu trách nhiệm thuê nhân công bốc xếp, đóng hàng vào Container…

Nhận hợp đồng, ngày 24/11/2014, Công ty Đại Dương mở tờ khai báo điện tử số 300207792530/B11 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Đình Vũ, hàng hóa khai báo là 60 tấn dây đồng đã qua sử dụng (phế liệu)… Ngày 25/11/2014, lô hàng được thông quan.

Trong các ngày 24 và 26/11/2014, Công ty Đại Dương cùng DNTN Đức Quyết đóng 123,1 tấn đồng phế liệu vào 5 Container, vận chuyển từ Bô Thời đến bãi Inlaco 1 của Công ty TNHH MTV Inlaco logistic Hải Phòng, thuộc địa bàn quản lí, giám sát của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực II, dự kiến sẽ chuyển số hàng này xuống tàu vào ngày 28/11/2014. Tuy nhiên, ngày 27/11/2014, Đội kiểm soát Hải quan Hải Phòng phối hợp với Cục ĐTCBL tiến hành kiểm tra, phát hiện có sai phạm, cụ thể Công ty Đại Dương khai sai, không kê khai đối với 63,1 tấn đồng phế liệu.

DNTN Đức Quyết và luật sư đã có nhiều văn bản đề nghị THA

Cho rằng có dấu hiệu hình sự, ngày 10/3/2016, Cục ĐTCBL có văn bản chuyển hồ sơ sang Cơ quan CSĐT, Công an TP Hải Phòng, kiến nghị khởi tố vụ án về Tội trốn thuế. Quá trình xác minh vụ việc, Cơ quan CSĐT xác định, hành vi không kê khai đối với 63,1 tấn đồng phế liệu của Công ty Đại Dương chưa đủ yếu tố cấu thành Tội trốn thuế. Do đó, ngày 30/6/2016, Cơ quan CSĐT ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự, chuyển trả hồ sơ cho Cục ĐTCBL xử lí theo quy định của pháp luật.

Ngày 3/8/2016, Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Bắc lập Biên bản vi phạm hành chính số 03/BB-HC1 đối với ông Nguyễn Đức Dân, vì cho rằng kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm Điều 21 Nghị định số 185/2013/NĐ-CP của Chính phủ. Ngày 17/8/2016, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan kí Quyết định số 2593/QĐ-TCHQ, xử phạt ông Dân 35 triệu đồng, hình phạt bổ sung là tịch thu toàn bộ lô hàng 123,1 tấn đồng phế liệu. Ngày 5/9/2016, DNTN Đức Quyết có đơn khởi kiện vụ án hành chính đến TAND tỉnh Hưng Yên, yêu cầu tòa án tuyên hủy Quyết định số 2593/QĐ-TCHQ của Tổng cục Hải quan, yêu cầu trả lại số hàng 123,1 tấn đồng phế liệu Tổng cục Hải quan đang thu giữ.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan thua kiện

Bản án hành chính sơ thẩm số 03/2017/HC-ST ngày 2/6/2017 của TAND tỉnh Hưng Yên, Bản án hành chính phúc thẩm số 349/HC-PT ngày 15/12/2017 của TAND Cấp cao tại Hà Nội đều nhận định: Quyết định số 2593/QĐ-TCHQ của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, xử phạt ông Dân về hành vi cho rằng kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ quy định tại Điều 21, Mục 3, Chương II Nghị định số 185/2013/NĐ-CP, là không đúng thẩm quyền về loại việc, do người có thẩm quyền của cơ quan hải quan chỉ có thẩm quyền xử phạt đối với các hành vi vi phạm về “xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa…”.

Việc Tổng cục Hải quan căn cứ vào Nghị định số 124/2015/NĐ-CP ngày 19/11/2015 của Chính phủ, sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 185/2013/NĐ-CP, để xác định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Dân, là không phù hợp với hiệu lực thi hành văn bản quy phạm pháp luật, do hành vi được cho là vi phạm hành chính của ông Dân thực hiện từ ngày 24 - 26/11/2014, trong khi Nghị định số 124/2015/NĐ-CP mãi đến ngày 5/1/2016 mới có hiệu lực pháp luật.

Việc Tổng cục Hải quan ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Dân, còn vi phạm quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục. Cụ thể, không lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty Đại Dương, không có biên bản tạm giữ hàng hóa vi phạm, là trái với Điều 58 Luật Xử lí vi phạm hành chính. Đối với thời hạn ban hành quyết định hành chính, Quyết định số 2593/QĐ-TCHQ của Tổng cục Hải quan cũng vi phạm, chậm 5 ngày so với thời hạn ra quyết định xử phạt hành chính tối đa 30 ngày, quy định tại Khoản 3, Điều 63 Luật Xử lí vi phạm hành chính (ngày 12/7/2016 cơ quan Hải quan nhận được hồ sơ, đến ngày 17/8/2016 mới ra quyết định xử phạt). Ngoài ra, trong quá trình xử lí vụ việc, cơ quan Hải quan không cho ông Dân được giải trình, là vi phạm quyền giải trình của người bị xử phạt, quy định tại Điều 61 Luật Xử lí vi phạm hành chính…

Từ những nhận định nêu trên, Bản án hành chính sơ thẩm số 03/2017/HC-ST của TAND tỉnh Hưng Yên tuyên: Hủy Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2593/QĐ-TCHQ của Tổng cục Hải quan; Buộc Tổng cục Hải quan trả lại cho DNTN Đức Quyết 123,1 tấn đồng phế liệu. Bản án hành chính phúc thẩm số 349/HC-PT của TAND Cấp cao tại Hà Nội cũng tuyên: Hủy Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2593/QĐ-TCHQ của Tổng cục Hải quan, nhưng sửa lại một phần: Buộc Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.

Cố tình dây dưa, trốn tránh nghĩa vụ THA

Bản án hành chính phúc thẩm số 349/HC-PT của TAND Cấp cao tại Hà Nội có hiệu lực pháp luật đến nay đã hơn 5 tháng. Thế nhưng, Tổng cục Hải quan vẫn cố tình dây dưa không thi hành, mặc dù DNTN Đức Quyết nhiều lần có đơn đề nghị THA. Luật sư Phùng Khắc Lợi, Công ty Luật 1 - 5, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho doanh nghiệp cũng nhiều lần có văn bản đề nghị Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan phải THA. Ngày 30/3/2018, TAND tỉnh Hưng Yên, sau khi nhận đơn yêu cầu của DNTN Đức Quyết, đã ban hành Quyết định số 01/2018/QĐ-THA, nội dung: “1- Buộc THA đối với Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan… 2- Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan có trách nhiệm THA ngay sau khi nhận được quyết định này…”. Thế nhưng, thời gian cứ trôi, quyết định của TAND TP Hưng Yên vẫn không làm ông Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan lay chuyển!?

Theo luật sư Phùng Khắc Lợi: “Việc Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan không THA đã có hiệu lực pháp luật, là vi phạm Điểm b, Khoản 2, Điều 311 Luật Tố tụng hành chính số 93/2015/QH13 quy định: “Người phải THA phải thi hành bản án, quyết định của Tòa án quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản 1 Điều này trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được bản án, quyết định của Tòa án”. Trường hợp này, đã qua hơn 5 tháng, kể từ ngày Bản án hành chính phúc thẩm số 349/2017/HC-PT của TAND Cấp cao tại Hà Nội có hiệu lực pháp luật, mà Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan vẫn chưa THA, kể cả khi TAND tỉnh Hưng Yên có Quyết định buộc THA mà vẫn không thi hành, là vi phạm nghiêm trọng”. Luật sư Phùng Khắc Lợi cho biết, ông đã 2 lần làm việc với đại diện Tổng cục Hải quan, được họ cho biết lí do, Tổng cục Hải quan đang có đơn kiến nghị giám đốc thẩm. Nhưng theo luật sư Lợi, cho dù vậy thì Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan vẫn phải thực hiện nghĩa vụ THA theo quy định của pháp luật, do đến nay vẫn chưa có kháng nghị giám đốc thẩm.

Báo Người cao tuổi sẽ trở lại vụ việc này khi có diễn biến mới

Hoàng Linh