Thấy gì từ việc giải quyết đơn tố giác của người cao tuổi?

Ngày 18/4/2022, ông Lâm Lệ Đắc, sinh năm 1952 và vợ là bà Nguyễn Thị Lệ Thu, sinh năm 1964, ở 767D Hậu Giang, phường 11, quận 6, TP Hồ Chí Minh có đơn tố giác dấu hiệu phạm pháp của ông Hoàng Văn Hưng và những người có liên quan, gửi Công an phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh, như sau:

“Chúng tôi là chủ sở hữu nhà, đất tại số 60 Bùi Tư Toàn, khu phố 3, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh (đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số: CC566561, vào sổ cấp Giấy chứng nhận số: CH 10370, do UBND quận Bình Tân cấp ngày 19/11/2015).

Tháng 11/2019, ông Hoàng Văn Hưng đưa một số người đến cắt khóa nhà tôi (nhà số 60 Bùi Tư Toàn) chiếm giữ và cho thuê nhà thu tiền thuê nhà (thu lợi trái phép). Chúng tôi làm đơn gửi đến cơ quan Công an phường An Lạc, quận Bình Tân để kêu cứu và đề nghị xử lí hành vi “Công nhiên chiếm đoạt tài sản” của ông Hoàng Văn Hưng.

Quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất tại số 60 Bùi Tư Toàn khu phố 3, phường An Lạc đang thuộc về ông Đắc và bà Thu.

Chúng tôi đề nghị lãnh đạo các cơ quan tiến hành tố tụng quận Bình Tân và TP Hồ Chí Minh cho điều tra và khởi tố xử lí hình sự đối với ông Hưng về các hành vi thể hiện phạm tội: “Công nhiên chiếm đoạt tài sản ”, “Xâm phạm chỗ ở của người khác” và “Cưỡng đoạt tài sản”; đồng thời buộc ông Hưng và và những người có liên quan phải trả lại cho vợ chồng tôi căn nhà 60 Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân do vợ chồng chúng tôi là chủ sở hữu hợp pháp”.

Những điều cần được xem xét trong quyết định giải quyết tố cáo

Đơn của ông Đắc và bà Thu viết: “Quyết định giải quyết tố cáo số:11/QĐ-CSĐT-ĐTTH ngày 14/9/2022 của Thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân (sau đây gọi là: Quyết định số 11), xác định:

Trong quá trình lấy lời khai, ông Lâm Lệ Hoàn (anh trai ông Lâm Lệ Đắc) khai nhận: Vào năm 2014, do thua bạc bên Campuchia và thông qua ông Hà Hiền Đức (sinh năm 1978); hộ khẩu thường trú ở 362/5 Lầu 2 Trần Phú, phường 7, Quận 5, TP Hồ Chi Minh có mượn của đương sự tên là Cường ở tại Campuchia số tiền 54 tỉ đồng. Sau đó thông qua đương sự Đức môi giới thì ông Hoàn kí hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng 5 căn nhà và đất tại địa chỉ 60, 62, 64, 66, 68 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân (ông Lâm Lệ Hoàn chỉ đứng tên 1 căn nhà và đất tại chỉ chỉ 64 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân; ông Lâm Lệ Đắc đứng tên căn nhà số 60 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân; bà Lâm Mỹ Trân (chị ruột của ông Hoàn) đứng tên căn nhà số 62 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân; bà Khưu Phi May (chị vợ của ông Hoàn) đứng tên căn nhà số 66 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân; bà Du Tú Hoa (cháu vợ của ông Hoàn) đứng tên căn nhà số 68 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân). Khi kí thỏa thuận chuyển nhượng, ông Hoàn giao hết toàn bộ 5 căn nhà và đất cho ông Hưng, ông Hiệp quản lí. Tuy nhiên thực tế, ông Hoàn chỉ đứng tên 1 căn nhà, nhưng đã chuyển nhượng sang tên 4 căn nhà và đất tại địa chỉ 62, 64, 66, 68 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân, còn lại căn nhà số 60 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân thì không kí chuyển nhượng được do ông Lâm Lệ Đắc và bà Nguyễn Thị Lệ Thu không đồng ý kí bán nên ông Hoàn viết thỏa thuận còn nợ ông Hưng số tiền 6 tỉ đồng và giao nhà số 60 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân cho ông Hưng quản lí, sử dụng đến tháng 4/2022. Trong quá trình ông Hưng quản lí, sử dụng căn nhà số 60 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân, ông Đắc và bà Thu không có ý kiến gì. Đến tháng 4/2022, ông Đắc và bà Thu tìm được người mua căn nhà trên nên báo với ông Hoàn dọn đi để bán thì xảy ra mâu thuẫn, do ông Hưng không đồng ý với số tiền 6 tỉ đồng mà yêu cầu 9 tỉ đồng nên ông Đắc và bà Thu không đồng ý bán nhà và gửi đơn tố cáo đến cơ quan Công an”.

Tuy nhiên, theo bà Thu thì từ nội dung Quyết định số 11 trên, có thể thấy:

Một, chưa xem xét, kiến nghị xử lí hành vi chuyển nhượng sang tên nhà, đất có dấu hiệu trái luật.

Pháp luật quy định không cho phép ông Hưng và ông Hoàn chuyển nhượng sang tên 4 căn nhà và đất và địa chỉ 62, 64, 66, 68 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân (không phải do ông Hoàn đứng tên chủ quyền). Sao Điều tra viên không có ý kiến gì về xử lí đối với hành vi chuyển nhượng sang tên có dấu hiệu trái luật này?

Và, dù đã biết rõ ông Đắc và bà Thu không đồng ý kí bán nhà cho ông Hưng, sao Điều tra viên lại kết luận: “Trong quá trình ông Hưng quản lí, sử dụng căn nhà số 60 đường Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân, ông Đắc và bà Thu không có ý kiến gì”?

Hai, không xem xét, kết luận hành vi chuyển nhượng, sang tên nói trên có dấu hiệu xâm hại quyền, lợi ích hợp pháp của những người bị triệu tập là chủ sở hữu hợp pháp của 4 căn nhà.

Trong khi, Quyết định số 11 khẳng định: “Ngày 26/7/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân xét thấy tố giác về tội phạm trên có dấu hiệu của tội phạm “Chiếm giữ trái phép tài sản và Cưỡng đoạt tài sản”. Nội dung khẳng định này hoàn toàn có cơ sở, phù hợp thực tế: Chủ quyền nhà, đất của vợ chồng ông Lâm Lệ Đắc và bà Nguyễn Thị Lệ Thu đang được pháp luật bảo vệ; và nhà, đất của những người bị triệu tập đang là chủ sở hữu hợp pháp của 4 căn nhà nói trên, đã bị những người khác (trong hồ sơ thể hiện có liên quan với ông Hưng) chiếm giữ trái phép. Sao chưa được xem xét, kết luận?

Quyết định giải quyết tố cáo số 11/QĐ-CSĐT-ĐTTH ngày 14/9/2022 của Thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an quận Bình Tân.

Ba, dấu hiệu về thời hạn giải quyết đơn tố giác. Theo Quyết định số 11: “Ngay sau khi tiếp nhận được đơn tố giác tội phạm đề ngày 18/4/2022 của bà Nguyễn Thị Lệ Thu tố giác ông Hoàng Văn Hưng và những người có liên quan có hành vi “Công nhiên chiếm đoạt tài sản và Cưỡng đoạt tài sản”... Ngày 26/7/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân ra Phiếu chuyển nguồn tin về tội phạm số: 4153/PC-ĐCSHS về việc chuyển đơn tố giác của bà Nguyễn Thị Lệ Thu đến Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP Hồ Chí Minh thụ lí theo thẩm quyền”.

Điều 11 Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT - BCA - BQP - BTC - BNN&PTNT - VKSNDTC về thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố quy định: Thời hạn giải quyết tố giác về tội phạm không quá 20 ngày kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền nhận được tố giác báo về tội phạm. Đối với tố giác về tội phạm có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì có thể kéo dài thời hạn giải quyết nhưng không quá 2 tháng kể từ ngày nhận được tố giác về tội phạm thuộc thẩm quyền giải quyết.

Tuy nhiên, phải đến 3 tháng 8 ngày (kể từ ngày nhận đơn của bà Thu), Điều tra viên mới giải quyết đơn chuyển lên cấp trên.

Bốn, dấu hiệu về giải quyết trái thẩm quyền. Quyết định số 11 khẳng định: “Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân không có thẩm quyền giải quyết vấn đề liên quan dân sự, chỉ hướng dẫn hai bên tự thỏa thuận với nhau”.

Tuy nhiên, pháp luật về tố tụng hình sự không có nội dung nào quy định: Điều tra viên có thẩm quyền “hướng dẫn hai bên tự thỏa thuận với nhau” (giải quyết về dân sự) trong việc giải quyết đơn tố giác của bà Thu.

Nguyện vọng của người cao tuổi

Ông Lâm Lệ Đắc (70 tuổi) và vợ là bà Nguyễn Thị Lê Thu cùng chung bức xúc, trình bày với phóng viên: “Công an phường An Lạc có mời vợ chồng tôi lên trụ sở Công an phường An Lạc để làm việc. Ông Hưng khai rằng, do ông Lâm Lệ Hoàn nợ tiền của ông Hưng không trả nên ông ta mới cho người cắt khóa chiếm giữ nhà 60 Bùi Tư Toàn để làm áp lực buộc ông Lâm Lệ Hoàn trả nợ. Chúng tôi mới xuất trình giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở căn nhà số 60 Bùi Tư Toàn do chúng tôi là Lâm Lệ Đắc và Nguyễn Thị Lệ Thu đứng tên sở hữu hợp pháp. Tuy nhiên, sau khi bàn bạc, họ nói tôi phải kí cam kết trả nợ thay cho ông Lâm Lệ Hoàn số tiền nợ 6 tỉ đồng thì ông Hưng mới trả lại nhà cho vợ chồng chúng tôi. Chúng tôi không đồng ý với yêu cầu vô lí này và Công an phường An Lạc cũng không có biện pháp xử lí gì, mà cứ để cho ông Hoàng Văn Hưng ngang nhiên chiếm giữ căn nhà 60 Bùi Tư Toàn của vợ chồng tôi. Trong khi, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân đã xác minh làm rõ được các việc như sau:

- Xác định căn nhà 60 Bùi Tư Toàn, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh là thuộc quyền sở hữu của vợ chồng chúng tôi là Nguyễn Thị Lệ Thu và Lâm Lệ Đắc;

- Xác định tôi không nợ tiền ông Hoàng Văn Hưng và những người đang chiếm giữ sử dụng nhà 60 Bùi Tư Toàn bất hợp pháp;

- Xác định chúng tôi không cho ai thuê, mượn, ở nhờ nhà 60 Bùi Tư Toàn; đã làm rõ và buộc những người đang cư trú, sử dụng trái phép căn nhà 60 Bùi Tư Toàn có nghĩa vụ trả nhà lại cho chúng tôi. Các đương sự đã có cam kết trả nhà nhiều lần nhưng không thực hiện;

- Xác định ông Lâm Lệ Hoàn bị dẫn dắt qua Campuchia đánh bạc thua hơn 50 tỉ đồng và bị ông Hoàng Văn Hưng và những người có liên quan chiếm giữ 4 căn nhà và 1 nhà xưởng;

- Xác định số tiền 6 tỉ đồng ông Lâm Lệ Hoàn kí nợ ông Hoàng Văn Hưng trong văn bản thỏa thuận chuyển nhượng nhà 60 Bùi Tư Toàn ngày 8/11/2019 cũng là tiền thua bạc ở Campuchia chứ không phải tiền vay nợ ông Hoàng Văn Hưng.

Kính mong lãnh đạo Cơ quan điều tra về xâm phạm hoạt động tư pháp của Viện KSND Tối cao; lãnh đạo Viện KSND TP Hồ Chí Minh, Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân, Viện trưởng Viện KSND quận Bình Tân thụ lí, giải quyết đơn của tôi và cho xác minh làm rõ; đồng thời đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an quận Bình Tân xem xét ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với ông Hoàng Văn Hưng và những người có liên quan về hành vi có dấu hiệu tội “Xâm phạm chỗ ở của người khác”, theo quy định tại Điều 154 Bộ luật Hình sự; và thu hồi lại căn nhà 60 Bùi Tư Toàn trả lại cho vợ chồng chúng tôi”.

Thực hiện Luật Người cao tuổi quy định tại khoản 1 Điều 5, Tạp chí Người cao tuổi trân trọng chuyển nội dung phản ánh trên đây và kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết nguyện vọng của người cao tuổi là ông Lâm Lệ Đắc và vợ là bà Nguyễn Thị Lệ Thu.