Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Bài 2: Rào cản trong xây dựng pháp luật
Vừa mới nhận trọng trách người đứng đầu của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra: Thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Thể chế mà Tổng Bí thư Tô Lâm nói ở đây là thể chế pháp luật, là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật ở nước ta đang còn hiệu lực. Có nghĩa rằng hệ thống pháp luật Việt Nam hiện thời, bên cạnh tác động tích cực trong quản lí nhà nước, quản lí xã hội, còn có rất nhiều những tác động tiêu cực đã và đang kìm hãm, níu kéo, làm tắc nghẽn sự phát triển và có khi còn làm sai lệch quan điểm đường lối của Đảng.

Ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về “Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỉ nguyên mới”. Đây là Nghị quyết chuyên đề đặc biệt quan trọng với nhiều quyết sách chiến lược.

Theo Nghị quyết nói trên, đánh giá về thực trạng xây dựng pháp luật ở nước ta trong nhiều thập kỉ qua, về mặt yếu kém, Trung ương Đảng đã chỉ rõ: Công tác xây dựng và thi hành pháp luật còn nhiều hạn chế, bất cập. Một số chủ trương, định hướng của Đảng chưa được thể chế hóa kịp thời, đầy đủ. Tư duy xây dựng pháp luật trong một số lĩnh vực còn thiên về quản lí. Chất lượng pháp luật chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn. Còn có những quy định chồng chéo, mâu thuẫn, chưa rõ ràng, cản trở việc thực thi, không thuận lợi cho việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thu hút và khơi thông nguồn lực đầu tư. Việc phân cấp, phân quyền chưa đủ mạnh; thủ tục hành chính còn rườm rà. Tổ chức thực thi pháp luật vẫn là khâu yếu; thiếu cơ chế phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả. Chậm nghiên cứu, ban hành chính sách, pháp luật điều chỉnh những vấn đề mới, chưa tạo khuôn khổ pháp lí thuận lợi để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Nguyên nhân để tồn tại quá lâu một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có nhiều tác động tiêu cực tạo ra nhiều điểm nghẽn trong quản lí nhà nước, quản lí xã hội như nói ở trên, ngoài việc chưa dám tạo ra được sự đột phá trong tư duy cải cách thể chế pháp luật phù hợp với xu thế phát triển, gốc rễ vẫn là câu chuyện chạy mà ra. Chạy chức, chạy quyền, chạy chính sách đã tác động làm giảm chất lượng công tác xây dựng và thực thi pháp luật.

Một thực tế không thể không nhắc lại ở đây là, lâu nay việc xây dựng pháp luật ở Việt Nam ta có những bất cập, là những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến những hạn chế yếu kém trong xây dựng pháp luật:

- Dự án luật liên quan chính đến ngành nào thì giao cho ngành đó soạn thảo. Có khi Ban soạn thảo của ngành còn chạy để được thông qua những nội dung có lợi cho ngành mình.

- Tính minh bạch còn rất hạn chế: Quá trình xây dựng pháp luật đôi khi thiếu sự tham gia đầy đủ của người dân, chuyên gia, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội, dẫn đến thiếu phản biện và không phản ánh đầy đủ thực tiễn. Nhiều bộ luật công khai xin ý kiến Nhân dân chỉ là hình thức, không thực chất.

- Cơ chế giám sát và phản biện trong xây dựng luật chưa hiệu quả. Vai trò giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội trong quá trình xây dựng pháp luật còn hạn chế, dẫn đến thiếu cơ chế kiểm soát quyền lực trong lập pháp.

- Do tác động từ nạn chạy chức, nên việc xây dựng luật chưa hội tụ được nhiều chuyên gia giỏi. Chất lượng đội ngũ soạn thảo và trình dự án luật chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều cán bộ, công chức tham gia soạn thảo luật còn hạn chế về trình độ chuyên môn, kĩ năng lập pháp và hiểu biết thực tế.

- Trong một số trường hợp, việc xây dựng pháp luật bị chi phối bởi lợi ích của một số cơ quan, ngành, địa phương hoặc nhóm lợi ích nhất định, làm giảm tính khách quan và công bằng của pháp luật.

- Nhiều luật còn chạy theo tình thế, xử lí vấn đề trước mắt mà chưa chú trọng đến tính ổn định, dự báo và thích ứng với sự phát triển lâu dài của đất nước.

Từ sự yếu kém, bất cập nói trên, làm cho hệ thống pháp luật thiếu ổn định. Nhiều bộ luật và văn bản dưới luật thường xuyên phải sửa đổi, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong việc nắm bắt cập nhật những quy phạm pháp luật mới để tuân thủ. Mặt khác trong môi trường pháp lí chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu ổn định, tính dự báo của doanh nghiệp trong hoạt động đầu tư, kinh doanh cũng gặp nhiều khó khăn. Trong nhiều trường hợp doanh nghiệp phải tốn rất nhiều chi phí, tiêu hao nguồn lực để vượt qua các rào cản từ nội dung các quy phạm pháp luật.

Cũng từ những bất cập hạn chế nói trên mà pháp luật nước ta chưa tương thích với pháp luật quốc tế. Sự khác biệt giữa pháp luật nước ta và pháp luật quốc tế vẫn còn hiện hữu. Pháp luật nước ta chủ yếu dựa trên mô hình luật dân sự, trong khi nhiều cam kết quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và đầu tư, lại được xây dựng dựa trên các nguyên tắc của hệ thống thông luật. Điều này đòi hỏi quá trình hài hòa hóa pháp luật để bảo đảm sự tương thích và thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế.

Đến đây, có thể đặt ra câu hỏi, liệu quá trình thực hiện Nghị quyết 66/NQ-TW có khắc phục được những hạn chế, yếu kém như đã nêu ở trên?

Mục tiêu chính của Nghị quyết là tạo ra một xã hội thực sự dân chủ, bình đẳng, an toàn, minh bạch; Nhân dân thực sự làm chủ; quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước; quản lí, quản trị xã hội hiện đại, kiến tạo sự phát triển; nâng cao đời sống mọi mặt cho Nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Thời gian để đạt được mục tiêu: Nghị quyết xác định đến năm 2030, Việt Nam có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất quán, bảo đảm cơ sở pháp lí cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của các cơ quan sau sắp xếp tổ chức bộ máy, tháo gỡ vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, mở đường cho kiến tạo phát triển, huy động mọi người dân và doanh nghiệp tham gia vào phát triển kinh tế - xã hội để đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật. Năm 2027, hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật bảo đảm cơ sở pháp lí đồng bộ cho hoạt động của bộ máy nhà nước theo mô hình chính quyền 3 cấp. Năm 2028, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, góp phần đưa môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN.

Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam có hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế tiên tiến và phù hợp với thực tiễn đất nước, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, quyền công dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội, quản trị quốc gia hiện đại với bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045.

Như vậy, trong hoạt động lập pháp, với một núi công việc phải tiến hành trong một thời gian không dài, có những bộ luật không thể sửa đổi theo nội dung cũ mà phải tiến hành xây dựng mới, với thực trạng về những bất cập và rào cản trong xây dựng pháp luật hiện nay, làm thế nào để thực hiện thành công Nghị quyết 66/NQ-TW là chuyện đang gặp nhiều khó khăn.

Vậy giải pháp nào để phá bỏ được các rào cản và những bất cập trong công tác xây dựng và thực thi pháp luật hiện nay?

Một là, khẩn trương sửa đổi luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đổi mới căn bản cách thức tiến hành các dự án luật. Triệt để ngăn chặn “tham nhũng chính sách“ trong xây dựng pháp luật và những nguyên nhân dẫn đến chất lượng văn bản quy phạm pháp luật không đáp ứng được yêu cầu phát triển.

Hai là, kiện toàn tổ chức, thu hút các chuyên gia giỏi nhằm thực hiện tốt nhất, có hiệu quả cao nhất việc soạn thảo, phản biện, thẩm định và trình các dự án luật.

Ba là, tổ chức nhiều diễn đàn, tăng cường truyền thông những góc nhìn đa chiều về những quy phạm pháp luật đang có nhiều tranh cãi.

Bốn là, Những vấn đề mới, chưa có luật hoặc luật chưa sửa đổi để theo kịp thưc tiễn, nhất là các luật liên quan đến phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, nên cho phép thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân theo pháp luật. Những gì pháp luật không cấm thì công dân được phép làm và có nghĩa vụ đối với Nhà nước.

Nhà báo, Đại tá Nguyễn Hòa Văn

Tin liên quan

Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Cùng chuyên mục

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Vững tiến tăng tốc vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Trong các bài viết, phát biểu tại các diễn đàn, hội nghị trong nước và quốc tế gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn nhấn mạnh đến kỉ nguyên mới - kỉ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, các thế lực thù địch đã công kích, xuyên tạc, chống phá...
Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Thi đua là động lực phát triển và xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa

Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”. Lời kêu gọi này của Người đã được toàn dân hưởng ứng, tạo thành một sức mạnh to lớn để dân tộc ta vượt qua những khó khăn và giành thắng lợi trong sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.
Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Cần, kiệm, liêm, chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người xã hội chủ nghĩa. Con người xã hội chủ nghĩa là con người có đạo đức, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng”. Trong bài “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Những phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” mà Người dạy không chỉ là lí tưởng để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo mà còn trở thành chuẩn mực cho mọi người hướng tới”.
Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Bài 3: Giải mã mộ Giày Thầy Lánh, mộ 1856 Phan Thị, mộ 1850 là mộ vợ chồng thay tên đổi họ, chờ kết quả khảo cổ
Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Người cao tuổi mãi là cây đại thụ dựng xây cơ đồ dân tộc cường thịnh

Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là bản thiên anh hùng ca bất diệt cho ý chí tự lực, tự cường dân tộc, trọn cuộc đời hiến dâng cả tuổi thanh xuân và tuổi già cho Tổ quốc và Nhân dân.

Tin khác

Tình trạng lạm dụng NCT

Tình trạng lạm dụng NCT
Các loại lạm dụng NCT thường gặp bao gồm lạm dụng về thể chất, lạm dụng về tâm lí và lạm dụng về tài chính. Mỗi loại lạm dụng NCT có thể là cố ý hoặc vô ý. Lạm dụng thể chất là việc sử dụng vũ lực dẫn tới tổn thương hoặc khó chịu về thể chất hoặc tâm lí.

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 2: Mộ 1850 là hài cốt người phụ nữ cải táng từ miền Bắc, xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ

Những căn cứ khoa học nghiên cứu 3 ngôi mộ cổ ở Tam Kỳ
Bài 1: Xác định mối quan hệ mộ vợ chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay

Vài suy nghĩ về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực thi hành đã 13 năm (2012-2025). Tuy vậy hiệu quả của nó rất khiêm tốn. Thuốc lá vẫn bán tràn lan, người hút thuốc nơi công cộng kể cả trẻ em, học sinh phổ thông vẫn xảy ra. Các bệnh tật liên quan tới thuốc lá vẫn làm cho hàng chục triệu người khác bị ảnh hưởng.

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp

Kì vọng chọn đúng cán bộ đủ tầm cho chính quyền địa phương 2 cấp
Việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh, cấp xã) từ ngày 1/7/2025, đòi hỏi cán bộ có năng lực vượt trội, trách nhiệm cao, tư duy đột phá và sáng tạo.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 5: Trọng trách người đứng đầu trong thời điểm độ trễ của pháp luật

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy

Cảnh giác với những luận điệu chống phá chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy
Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, đang được thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, lợi dụng vấn đề này, các thế lực thù địch liên tục đưa ra những luận điệu xuyên tạc, thông tin giả chống phá Đảng, Nhà nước, gây hoang mang, chia rẽ dư luận...

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay

Tư tưởng Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường và ý nghĩa trong phát triển bền vững giai đoạn hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ môi trường. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm lo môi trường sống và thường xuyên kêu gọi Nhân dân gìn giữ thiên nhiên để “con đường từ chủ nghĩa xã hội đến chủ nghĩa cộng sản thêm xanh tươi”.

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc

Tư tưởng Hồ Chí Minh - những khát vọng của dân tộc
Hình ảnh “Anh hùng giải phóng dân tộc” và “Danh nhân văn hóa” đã hòa quyện tạo nên một nét riêng độc đáo ở Hồ Chí Minh không chỉ trong quá khứ, mà đang sống với hiện tại và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong nền văn hóa tương lai.

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng

Rào cản trong tiến hành các cuộc cách mạng
Bài 4: Rào cản trong chuyển đổi số

Chủ tịch Hội NCT xã nên là NCT, làm chuyên trách sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Chủ tịch Hội NCT xã nên là NCT, làm chuyên trách sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy
Bài phát biểu của TS Trương Xuân Cừ, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam, đại biểu Quốc hội khóa XV tại nghị trường Quốc hội vừa qua đã liên tục nhận được sự ưởng ứng tích cực của cán bộ, hội viên NCT cả nước. “NCT luôn phát huy truyền thống 741 năm Hào khí Diên Hồng, 84 năm Lời kêu gọi Phụ lão cứu quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong kỉ nguyên mới, NCT cũng có trách nhiệm, mong muốn tiếp tục cống hiến. Tôi và NCT cả nước tha thiết trân trọng đề nghị, chính quyền địa phương cấp xã nên có Chủ tịch Hội NCT là NCT để tham mưu cho cấp ủy tập hợp NCT tham gia các hoạt động…”, Phó Chủ tịch Trương Xuân Cừ đề nghị. Tạp chí Người cao tuổi trân trọng ghi lại những tâm tư, nguyện vọng và chia sẻ của cán bộ, hội viên, NCT cả nước về nội dung trên…

Thực hiện tốt lời dạy của Bác để chăm sóc tốt sức khỏe Nhân dân

Thực hiện tốt lời dạy của Bác để chăm sóc tốt sức khỏe Nhân dân
Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945). Kể từ đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng và thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngành Y tế nước ta đã có nhiều thành tựu.

Nâng cao tính đảng để vững bước tiến vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc

Nâng cao tính đảng để vững bước tiến vào kỉ nguyên vươn mình của dân tộc
Lãnh tụ V.I.Lênin từng tổng kết: “Đảng Cộng sản là đội tiên phong có tổ chức và giác ngộ nhất của giai cấp công nhân”. Và, Người chỉ rõ: “Tính Đảng là trụ cột tư tưởng của lí tưởng cộng sản”... “Không có tính Đảng thì không thể trở thành người Cộng sản”.

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử

Tinh gọn tổ chức bộ máy là chủ trương đúng, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử
Trong thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết tâm chính trị rất cao trong thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỉ nguyên mới, đồng thời bảo đảm tính ổn định lâu dài của hệ thống chính trị. Cuộc cách mạng này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và thế giới.

Trận đánh kì lạ, táo bạo ở cửa ngõ Sài Gòn

Trận đánh kì lạ, táo bạo ở cửa ngõ Sài Gòn
Chiều 28/4/1975, sau khi xe tăng và bộ binh của Trung đoàn 46 đánh chiếm xong căn cứ Sơn Trạch, các đơn vị tranh thủ củng cố đội hình, chuẩn bị hành quân chiến đấu tiếp theo. Còn các đơn vị phía sau đội hình Trung đoàn 46 thì tiến vào vùng đất mới giải phóng, trong đó đơn vị pháo binh chiến dịch triển khai trận địa, chuẩn bị dội bão lửa vào sân bay Tân Sơn Nhất.
Xem thêm
Phiên bản di động