Ông thường nhường cơm sẻ áo cho các cháu, trong đó có tôi. Trong bữa cơm, miếng nào ngon nhất ông liền gắp cho các cháu, cho tôi. Một vài lần có chú ruột tôi tìm được vải đẹp cho ông may quần áo, nhưng ông lại nhường cho các cháu, cho tôi. Lúc ông nội còn sống, tôi mới khoảng 14, 15 tuổi, nên ông càng quan tâm, chăm sóc, dạy bảo. Ông thường khuyên phải chăm chỉ học hành để sau này trở thành người có ích cho cộng đồng, gia đình, xã hội. Cứ chăm chỉ, có phương pháp học tập là sẽ giỏi. Không chỉ dạy bảo, mà ông thường xuyên kiểm tra xem tôi có nỗ lực thật không và kết quả học tập ra sao. Nên tôi thường được ông động viên, khen ngợi kịp thời mỗi khi tôi nhận được nhiều điểm tốt nhất, hoặc uốn nắn, chỉ rõ cách khắc phục những yếu kém, hạn chế. Nhờ đó mặc dù nhà nghèo, tôi vẫn học qua cấp II phổ thông (lớp 7/7). Không có tiền để học lên cấp III, tôi được ông hướng nghiệp cụ thể, rõ ràng nên đã trở thành giáo viên cấp I năm xưa. Vừa dạy tôi vừa tranh thủ tự học cấp III bổ túc vào ban đêm, ngày Chủ nhật; rồi thi đỗ vào Đại học Sư phạm Hà Nội 1; tiếp theo tôi lại vào Đại học Tổng hợp Hà Nội, cứ thế mà không ngừng nâng cao kiến thức, khả năng tư duy, phát huy năng lực sáng tạo. Ông nội tôi thường nhắc mẹ, cứ 2 giờ sáng là phải gọi tôi dậy tự học cho đến sáng. Những năm 50, 60 của thế kỉ trước, học xong lớp 7/7 (cấp II) là được tuyển dạy cấp I, tôi vừa dạy, vừa tự học, nỗ lực để nâng cao trình độ.
 |
| Ảnh minh họa |
Do có nhiều trong giảng dạy và học tập, tôi được chuyển lên dạy cấp II, rồi lại được lên dạy cấp III và là giáo viên trung học cao cấp của Trung tâm Giáo dục thường xuyên, nay là Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Phúc Thọ cho đến khi nghỉ hưu.
Tôi nghĩ, có được thành quả trên là nhờ công ơn của Đảng, Nhà nước, sự đùm bọc giúp đỡ, ủng hộ của Nhân dân, và do tôi đã làm đúng những lời chỉ bảo của ông nội.
Tôi còn nhớ rõ, ông nội tôi thường khuyên dạy tôi phải biết giỏi tự kiềm chế, để biết nhẹ nhàng trong việc cư xử với mọi người, không nên nóng nảy cãi lộn, xúc phạm bất kì ai, gây mất đoàn kết, sẽ không được mọi người ủng hộ yêu mến mình, bởi “Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”; hay “Lời nói không là dao mà cắt lòng đau nhói/ Lời nói không là khói/ Mà nghe mắt cay cay/ Lời nói không là mây/ mà đưa ta xa mãi/ Sao không ngồi nghĩ lại/ nói với nhau nhẹ nhàng”; “Tức giận gây nên tức giận, tình yêu sinh ra tình yêu”…
Lúc sinh thời, ông nội tôi thường nhắc lại, rồi phân tích, chứng minh những điều trên, để giáo dục tôi về làm người sao cho được mọi người yêu mến, ủng hộ mình, từ đó làm cho mình có được sức mạnh, quyền lực bền vững, có được tính nết nhẹ nhàng trong từng lời nói như ông thường nhắc nhở: Lời nói hay nhẹ nhàng thì cưa đứt được cả sắt; lúc mình còn sống dù ít tuổi, hay cao tuổi, phải luôn sống lạc quan vui vẻ. Dù cho khó khăn đến mấy, cái đầu mình lúc nào cũng phải thanh thản, mát mẻ, tinh thần quan trọng hơn cả vật chất. Nếu không có lòng lạc quan yêu đời, cứ bi quan thì phía trước chỉ thấy toàn khó khăn trở ngại, sẽ tự mình bỏ qua mọi cơ hội vàng. Nếu mình lạc quan thì dù khó khăn đến đâu, mình cũng lại nhìn thấy mọi cơ hội vàng, để mình chớp ngay lấy không để nó đi qua mất, mà không bao giờ quay trở lại, lúc đó, hối thì đã muộn. Thật vậy, chỉ có những người bỏ lỡ cơ hội, chứ không có những người không có cơ hội.
Những lời khuyên bảo của ông nội tuy đã lâu nhưng tới nay tôi vẫn nhớ như in trong lòng. Lúc sinh thời ông nội kể chuyện cho tôi nghe và khuyên bảo, tôi hỏi:
Vì sao ông có được những lời khuyên hay vậy?
Vì ông đã từng kiên trì vượt qua bao khó khăn, ra sức, nỗ lực làm việc có kết quả, làm cho ông thêm vui khỏe, thấy mình là người có ích cho đời, nên ông tự mình rút đúc được những kinh nghiệm, những lời khuyên bảo cháu, để mong cháu suy ngẫm và làm theo những lời khuyên của ông.
Cháu sẽ nhớ mãi những lời khuyên bảo của ông….
Nhưng, cháu phải thực hiện thật tốt nhé!
Bây giờ ngẫm lại, tôi vẫn thấy vô cùng xúc động trước tấm lòng yêu thương của ông bà, cha mẹ, trong đó có ông nội. Tôi bỗng nhớ đến lời vàng của Phật Thích Ca Mâu Ni: “Gươm trần có thể làm cho kẻ khác sợ. Nhưng tình thương mới chiếm được lòng người”. Để ghi nhớ công ơn trời biển của ông bà, tôi luôn nỗ lực thực hiện tốt những lời khuyên nói trên. Vì đây thật sự là những kinh nghiệm, bài học quý của mình đối với ông bà, cha mẹ và những kỉ niệm sâu sắc không thể nào quên của mình với ông bà, cha mẹ.
Chân thành biết ơn Tạp chí Người cao tuổi, một trong những tờ báo hay nhất hiện nay với NCT, có rất nhiều bài hay, bổ ích. Nay lại có sáng kiến mở cuộc thi viết về Ông bà kính yêu, giúp cho bạn đọc nhớ lại những kỉ niệm, những bài học không bao giờ quên của con cháu đối với bậc sinh thành; những tâm tư, tình cảm, mong muốn của ông bà; vị trí, vai trò của ông bà là nóc nhà của một mái nhà.
