Mặn mòi hạt muối

Dù cuộc sống đã đủ đầy, nhưng kí ức về sự quý giá của hạt muối trong những ngày gian khổ, dễ mấy ai quên. Đó là “Hạt muối cắn đôi/ Bát cơm sẻ nửa” hoặc vượt núi băng rừng cõng “Hạt muối của Bác Hồ đến bếp lửa nhà sàn”…

Muối trong đời sống người Việt

Muối là thực phẩm không thể thay thế trong bữa ăn của con người và là thực phẩm lí tưởng bổ sung iốt. Đây cũng là vấn đề mang tính toàn cầu trong phòng và chống bệnh bướu cổ - căn bệnh dẫn đến thiểu năng trí tuệ, ảnh hưởng đến tố chất duy trì và phát triển giống nòi. Có được vậy, bởi trong muối có chứa nhiều khoáng chất và các yếu tố vi lượng tác dụng tốt đến sinh tồn, phát triển loài người.

Thời xưa, muối hầu như chỉ để ăn. Thời nay, muối còn là nguyên liệu quan trọng của nhiều ngành công nghiệp, y dược, quốc phòng…, có trong thành phần chính hoặc phụ của hơn 4.000 sản phẩm.

1. Cánh đồng muối nổi tiếng bậc nhất Nam Định nằm ở thôn Văn Lý, xã Hải Lý, huyện Hải Hậu. Như bao diêm dân khác, những người làm muối ở đây rất vất vả để cho ra được những hạt muối trắng ngần
Cánh đồng muối nổi tiếng bậc nhất Nam Định nằm ở thôn Văn Lý, xã Hải Lý, huyện Hải Hậu. Như bao diêm dân khác, những người làm muối ở đây rất vất vả để cho ra được những hạt muối trắng ngần

Được trời đất ban tặng bờ biển dài 3.260km từ địa đầu Trà Cổ đến mũi Cà Mau, cùng khí hậu nhiệt đới, nước biển nóng, độ mặn cao, nước ta có tiềm năng phát triển ngành sản xuất muối. Do đặc thù của sản xuất muối phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, địa chất, thủy văn, nên dù nhiều tỉnh có bờ biển, song chỉ một số nơi làm ra muối và cung cách làm ra hạt muối cũng không giống nhau. Hiện phía Bắc chỉ còn Nam Định, Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh nằm trong vùng khí hậu nắng - mưa xen kẽ, làm muối bằng phơi cát thủ công. Các tỉnh từ Quảng Nam đến Cà Mau, khí hậu phân ra mùa mưa - nắng, có kì nắng dài, việc làm muối bằng phương pháp phơi nước thủ công là chính. Riêng các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận được Nhà nước đầu tư xây dựng các đồng phơi nước tập trung làm muối công nghiệp… Trong các phương pháp nói trên, qua nghiên cứu cùng trải nghiệm thực tế đều khẳng định việc sản xuất bằng phơi cát truyền thống mới giữ được khoáng chất bản sinh từ nước biển.

Có lẽ chỉ ở nước ta mới có phong tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”, hay “mua muối cầu may” đầu năm. Theo quan niệm của người xưa, vị mặn của muối có thể xua đuổi tà ma và thể hiện ước muốn quan hệ gia đình, dòng tộc và xã hội thêm gắn bó. Muối không chỉ là phần tất yếu của đời sống vật chất mà cả trong tâm tưởng.

 Diêm dân còn bám trụ với nghề chủ yếu là người già và phụ nữ
Diêm dân còn bám trụ với nghề chủ yếu là người già và phụ nữ

Nghịch lí và cơ hội để ngỏ

Muối là thực phẩm có nhu cầu giới hạn nhưng không thể thiếu, không thay thế. Với dân số trên 90 triệu dân, nước ta chính là thị trường tiêu thụ lớn, thường xuyên sản phẩm này.

Việc xuất khẩu (XK) khởi sắc từ ngày mở cửa, nhưng thực sự đã nhen nhóm từ sớm là nhờ đặc trưng của muối biển Việt Nam. Khách hàng Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) mua muối của Việt Nam do được làm theo phương pháp phơi cát thủ công, giữ được nhiều vi chất từ nước biển, hàm lượng NaCl lại hợp khẩu vị. Việc XK muối với tính chuyên nghiệp và hiệu quả hơn, chinh phục các khách hàng kĩ tính với điểm nhấn từ năm 2005 người Mỹ biết đến muối Việt, lượng XK tăng đột biến. Ngày càng nhiều DN tham gia thị trường từ thu mua, chế biến, tiêu thụ nội địa đến XK… đã tạo thương hiệu cho hạt muối đúng với chức năng của nó.

Là đất nước có tiềm năng để sản xuất muối nhưng mỗi năm vẫn phải nhập khẩu (NK) từ 500-600 nghìn tấn muối. Nghịch lí nhưng lí không nghịch!

Hằng năm, sản lượng kịch trần hơn một triệu tấn, nhưng nắng mưa, bão giông thất thường, thất bát là chuyện thường, có năm chỉ đạt hơn một nửa. Nhu cầu sử dụng muối của Việt Nam hiện tới 1,5 - 1,6 triệu tấn/năm. Muối của nước ta tuy độ mặn khá cao, nhưng hàm lượng NaCl, tỉ lệ tạp chất, độ khô… không thể làm nguyên liệu cho nhiều chuyên ngành công nghiệp. Do vậy, phải tăng NK, thậm chí với một số chủng loại muối ngoại đặc dụng cho một vài chuyên ngành công nghệ còn là cứu cánh.

Ngành muối Việt Nam là ngành chịu tác động sớm, trực tiếp, nặng nền hất khi nước biển dâng, hàng nghìn ha đồng muối có thể bị “nuốt chửng”. Hội nhập càng đặt ra những yêu cầu cấp bách về ứng dụng kĩ thuật cao trong sản xuất, tăng năng suất, giảm lao động thủ công…. Trong khi, sản xuất muối dùng nhiều lao động cơ bắp; nhà đầu tư chưa mặn mà đồng hành cùng hạt muối; việc áp dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất chưa được quan tâm; khả năng và tính liên kết phân công và hợp tác trong sản xuất và tiêu thụ muối còn hạn chế; tổn thất sau thu hoạch không nhỏ, sản lượng, năng suất, chất lượng… đều không ổn định; giá thành cao, bấp bênh; sức cạnh tranh kém.

Cũng là nghề truyền thống, song sự cơ cực thì có lẽ ít nghề nào như làm muối - nghề mong nắng, đợi nắng, càng nắng càng phải làm. Mưa thì chỉ biết nhìn nhau, chả dám cười cũng không dám khóc. Muối cũng có cái trăn trở như các nông sản khác “được mùa mất giá, được giá mất mùa”. Muối không dễ ôi thiu tức thì như nông phẩm, song cũng chỉ tồn qua hai vụ.

Muối mặn thì ai cũng biết nhưng trên đồng muối có nỗi vất vả cùng giọt mồ hôi còn mặn chát hơn cả... muối thì có lẽ ít người biết. Quần quật từ sáng sớm đến chiều muộn trên đồng muối nắng lửa, được vài trăm nghìn đồng là quý, song trời ập mưa là mất sạch. Nhiều làng nghề lác đác có diêm dân bỏ nghề hoặc chỉ còn người già bám trụ.

Nghề muối là thế. Cái nghề đương đầu với nắng, đánh bạc với trời, không biết trước điều gì sẽ xảy ra khi hạt muối chưa vào kho, từ kho bước vào thương trường. Những bất cập từ nhiều mặt hợp sức lại khiến mỗi năm vẫn phải NK là vậy, nhưng để hóa giải không dễ, không thể một sớm một chiều.

Để phát triển ngành muối theo hướng hiện đại, diêm dân sống được bằng nghề muối cần triển khai đồng bộ chuỗi các giải pháp. Theo đó, trọng tâm và trước hết là tiếp tục tái cơ cấu từ sản xuất đến chế biến muối. Thu hút đầu tư, ứng dụng công nghệ từ sản xuất đến chế biến, nâng cao năng suất, chất lượng. Tăng cường liên kết trong ngành. Ổn định tiêu thu nội địa, đẩy mạnh XK, nâng cao năng lực sản xuất muối công nghiệp thay thế dần muối NK đặc dụng. Xây dựng đồng muối chuẩn mực, hỗ trợ diêm dân.

Nguyễn Duy Nghĩa

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Cây mít nội trồng

Cây mít nội trồng

Một ngày chớm vào mùa Hạ, tôi trở về quê nhà, thăm lại khu vườn ngày bé. Ngồi dưới bóng mát cây mít già, nghe tiếng ve râm ran thiết tha trong tàng lá, bỗng nghe lòng nhớ nội biết bao.
Cha mẹ làm gì khi con bị căng thẳng trong cuộc sống?

Cha mẹ làm gì khi con bị căng thẳng trong cuộc sống?

Những vấn đề ở trường học và đời sống xã hội đôi khi tạo ra áp lực mà trẻ cảm thấy không thể chống chọi được. Là cha mẹ, bạn không thể bảo vệ con trẻ khỏi căng thẳng, nhưng có thể giúp trẻ phát triển theo những cách lành mạnh để đối phó với sự căng thẳng.
Bên ông một thời

Bên ông một thời

Tôi vẫn nhớ câu nói cửa miệng mà đám bạn chăn bò ngày nhỏ vẫn thường nói với tôi bằng giọng ghen tị rằng: “Con Xuyên sướng nhất xóm mình vì có người ông tuyệt vời”. Khi ấy, tôi tủm tỉm cười lấy làm hãnh diện lắm.
Ấm lòng những bữa cơm 0 đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

Ấm lòng những bữa cơm 0 đồng đến với người cao tuổi và bệnh nhân chạy thận

Với mong muốn giúp đỡ các bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân nghèo cũng như người dân có hoàn cảnh khó khăn đang phải chạy thận tại các bệnh viện trên địa bàn TP Vinh, tỉnh Nghệ An, vợ chồng chị Nguyễn Ngọc Ngà và các tình nguyện viên (TNV) trong nhóm thiện nguyện “Bao Đồng TP Vinh” đã mở 2 bếp ăn 0 đồng để lan tỏa những điều tốt đẹp.
Người cắm cờ trên Chốt Mỹ năm ấy

Người cắm cờ trên Chốt Mỹ năm ấy

Ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris được kí kết, chúng ta đã thực hiện được nhiệm vụ “đánh cho Mỹ cút”. Để hoàn thành mục tiêu giải phóng miền Nam, còn phải tiếp tục chiến đấu, thực hiện nốt nhiệm vụ tiếp theo là “đánh cho ngụy nhào”.

Tin khác

Nội tôi - người vun đắp truyền thống gia đình cách mạng

Nội tôi - người vun đắp truyền thống gia đình cách mạng
Một ngày đầu Xuân Giáp Thìn 2024, tôi có dịp về nguồn thăm viếng Nghĩa trang liệt sĩ và Nhà truyền thống xã Mỹ Hạnh Nam, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Tại đây, nổi bật là bảng vàng ghi danh các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh trong các cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc. Trong các chân dung Bà mẹ Việt Nam anh hùng tại nhà truyền thống có di ảnh bà nội tôi - Bà mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Vẹn.

5 tuyến buýt ở Hà Nội dừng hoạt động từ 1/4

5 tuyến buýt ở Hà Nội dừng hoạt động từ 1/4
Sáng 25/3, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP. Hà Nội (HPTC) cho biết, từ ngày 1/4 tới sẽ dừng hoạt động 5 tuyến buýt có trợ giá.

Người đàn ông có 4 quả thận trong cơ thể

Người đàn ông có 4 quả thận trong cơ thể
Mới đây, một người đàn ông (35 tuổi, ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) nhập viện cấp cứu vào Bệnh viện E trong tình trạng đau dữ dội vùng thắt lưng do nghi ngờ bị sỏi thận. Điều đặc biệt, sau khi thăm khám các bác sĩ phát hiện người bệnh có 4 quả thận trong cơ thể.

Những bài học từ ông nội...

Những bài học từ ông nội...
Sinh thời, ông nội tôi là người rất nghiêm khắc và cũng rất hài hước. Vốn là một thầy giáo, mê văn chương, báo chí nên ông có rất nhiều truyện ngắn, kịch ngắn, thơ, tản văn, bài báo, nhất là những bài biên khảo được đăng ở nhiều tạp chí, nguyệt san, báo văn nghệ, báo Đảng từ Trung ương đến địa phương. Ông có nhiều đầu sách để lại cho con cháu, mà tôi thích đọc nhất là sách “Hò Nam Bộ”.

Đôi vợ chồng từng về tiếp quản Thủ đô

Đôi vợ chồng từng về tiếp quản Thủ đô
Mỗi lần nghe lại bài hát được phát trên sóng, họ như được sống lại những giờ phút lịch sử hào hùng của dân tộc cách đây gần 70 năm. Sự việc diễn ra như ngày hôm qua, như một giấc mơ "5 cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về".

Ông tôi - người lính, người anh hùng của lòng tôi

Ông tôi - người lính, người anh hùng của lòng tôi
Ngày còn bé, cả ngày tôi lẽo đẽo theo ông. Nhà khó, bố mẹ đi làm xa, một tay ông nuôi tôi khôn lớn. Khung trời kỉ niệm tuổi thơ tôi ngập tràn hình bóng trìu mến của ông và những câu chuyện chiến trường ông kể.

Sông Hương, mưa Huế và cơm hến

Sông Hương, mưa Huế và cơm hến
Đến Huế để du lịch, sẽ rất thú vị khi du khách dạo chơi trên sông Hương, ngắm mưa và ăn cơm hến. Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trong bài viết “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã viết: “Dòng sông như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược nhỏ bé vừa bằng con thoi”. Lời bài hát “Mưa Huế” của tác giả Võ Ngọc Lan thì có đoạn: Khi mô anh về thăm Huế xưa/ Nhớ gửi giùm em một chút mưa. Nhà thơ Võ Quê, đã làm thơ để ví von về món cơm hến khoái khẩu rằng: Đã nghe ớt đỏ cay nồng/ Tìm trong vị hến một dòng Hương xanh/ Ruốc thơm, cơm nguội, rau lành.../ Mời anh buổi sáng chân thành món quê…

Danh sách 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023

Danh sách 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023
Ban Bí thư Trung ương Đoàn vừa có quyết định về việc công nhận Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu, Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2023.

Vườn lá dong của bà ngoại

Vườn lá dong của bà ngoại
Nhà bà ngoại tôi ở xóm dưới cùng xã với nhà bà nội tôi. Mẹ bảo: Gần nhà bà ngoại nên cũng tiện. Khi tôi còn nhỏ, những lúc mẹ và bà nội bận việc, mẹ lại bế tôi xuống gửi bà ngoại.

Festival Piano Talenl năm 2024: Tìm kiếm tài năng âm nhạc, sao lại thu phí?

Festival Piano Talenl năm 2024: Tìm kiếm tài năng âm nhạc, sao lại thu phí?
Mặc dù mục đích của cuộc thi đàn Piano toàn quốc năm 2024 (Festival Piano Talenl) nhằm tìm kiếm tài năng âm nhạc, tuy nhiên tại vòng thi sơ loại bằng hình thức online, số tiền mà mỗi thí sinh phải đóng lên đến 800.000 đồng…

Dự báo mùa hè năm nay sẽ nắng nóng gay gắt hơn mọi năm

Dự báo mùa hè năm nay sẽ nắng nóng gay gắt hơn mọi năm
Theo đại diện Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, từ tháng 4-6, hiện tượng El Nino sẽ suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính, với xác suất 75 - 80%. Bão và áp thấp nhiệt đới ít có khả năng xuất hiện trên biển Đông.

Ông nội tôi, nghỉ hưu nhưng không nghỉ việc xã hội

Ông nội tôi, nghỉ hưu nhưng không nghỉ việc xã hội
Ông nội tôi là Trung tá Nguyễn Chí Sỹ, năm nay 82 tuổi đời, 62 năm tuổi Đảng, hiện ở tổ dân phố An Phú, thị trấn Chúc Sơn, huyên Chương Mỹ, TP Hà Nội.

Tháng 3, mùa hoa bưởi

Tháng 3, mùa hoa bưởi
Như sự "Mặc định" của thời gian, cứ hễ tới tháng 3 hằng năm, hoa bưởi lại nở trắng trong vườn, ở mọi nơi như Cầu Diễn, Đông Anh... cho tới những con phố trong nội thành Hà Nội, như Lê Duẩn, Xã Đàn... Hoa theo xe đạp thồ, xe máy vào phục vụ bà con, hương hoa ngào ngạt bay khắp phố, thật dễ chịu làm sao!

Miền Bắc mưa to, trời chuyển lạnh

Miền Bắc mưa to, trời chuyển lạnh
Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay, không khí lạnh đã ảnh hưởng đến một số nơi ở khu vực vùng núi phía Bắc.

Người đàn bà đảm đang!

Người đàn bà đảm đang!
Đó là nhận xét của Hội Phụ nữ, của bà con làng xóm láng giềng cũng như người thân trong gia đình về bà nội tôi - bà Trần Thị Lung.
Xem thêm
Cây mít nội trồng

Cây mít nội trồng

Một ngày chớm vào mùa Hạ, tôi trở về quê nhà, thăm lại khu vườn ngày bé. Ngồi dưới bóng mát cây mít già, nghe tiếng ve râm ran thiết tha trong tàng lá, bỗng nghe lòng nhớ nội biết bao.
Bên ông một thời

Bên ông một thời

Tôi vẫn nhớ câu nói cửa miệng mà đám bạn chăn bò ngày nhỏ vẫn thường nói với tôi bằng giọng ghen tị rằng: “Con Xuyên sướng nhất xóm mình vì có người ông tuyệt vời”. Khi ấy, tôi tủm tỉm cười lấy làm hãnh diện lắm.
Nội tôi - người vun đắp truyền thống gia đình cách mạng

Nội tôi - người vun đắp truyền thống gia đình cách mạng

Một ngày đầu Xuân Giáp Thìn 2024, tôi có dịp về nguồn thăm viếng Nghĩa trang liệt sĩ và Nhà truyền thống xã Mỹ Hạnh Nam, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Tại đây, nổi bật là bảng vàng ghi danh các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh trong các cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc. Trong các chân dung Bà mẹ Việt Nam anh hùng tại nhà truyền thống có di ảnh bà nội tôi - Bà mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Vẹn.
Bà giáo già sáng bán vé số, tối mang ánh sáng tri thức cho trẻ em nghèo

Bà giáo già sáng bán vé số, tối mang ánh sáng tri thức cho trẻ em nghèo

cụ bà Nguyễn Thị Ba, men từng con hẻm nhỏ ở Bình Dương bán từng tờ vé số, bà giáo gieo mầm tri thức cho những mảnh đời bất hạnh tại lớp học tình thương.
Một mối tình bình dị và son sắt

Một mối tình bình dị và son sắt

Họ gặp và yêu nhau trong những năm tháng chiến tranh. Ngày cưới không mâm cao cỗ đầy, không sơn hào hải vị, không tiệc tùng. Quần áo chỉ là bộ đồ lính giản đơn... vậy là họ đã nên duyên vợ chồng. Mặc dù vậy mà hơn 50 năm qua, họ luôn sống hạnh phúc. Đó là chuyện tình của bà Tô Thị Thanh Bưởi, sinh 1950 và ông Nguyễn Kim Quang, sinh 1949, hiện ở xã Lộc An, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
Bí quyết trường thọ của cụ ông 110 tuổi ở Lâm Đồng

Bí quyết trường thọ của cụ ông 110 tuổi ở Lâm Đồng

Bước vào tuổi 110, nhưng cụ Vũ Đình Bảng, sinh năm 1914, ở Lâm Đồng, vẫn minh mẫn, khỏe mạnh, hàng ngày vẫn cuốc đất, làm vườn, nấu nướng và hướng dẫn, nhắc nhở con cháu đọc sách, chia sẻ kinh nghiệm trong cuộc sống. Vậy bí quyết nào giúp cụ Bảng trường thọ đến vậy? Chúng ta cùng tìm hiểu về bí quyết sống khỏe, sống ý nghĩa của cụ.
Gói 3.000 chiếc bánh chưng tặng trò nghèo dịp Tết ở Thanh Hóa

Gói 3.000 chiếc bánh chưng tặng trò nghèo dịp Tết ở Thanh Hóa

200 đoàn viên thanh niên các xã, thị trấn huyện Hoằng Hóa (Thanh Hóa) cùng bộ đội biên phòng gói 2.000 chiếc bánh chưng trao tặng cho trò nghèo dịp Tết.
Sẽ phát động Cuộc vận động "xóa nhà tạm, nhà dột nát" trên toàn quốc

Sẽ phát động Cuộc vận động "xóa nhà tạm, nhà dột nát" trên toàn quốc

Sáng 24/1, Hội nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ 9, khóa IX, nhiệm kỳ 2019-2024 đã diễn ra tại Hà Nội, nhằm thảo luận, cho ý kiến một số nội dung công tác trong năm 2024.
Truy tặng Bằng khen cho Phó trưởng Công an phường hy sinh khi làm nhiệm vụ

Truy tặng Bằng khen cho Phó trưởng Công an phường hy sinh khi làm nhiệm vụ

Ông Trần Hữu Thủy Giang, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Chủ tịch UBND tỉnh vừa ban hành quyết định về việc truy tặng bằng khen cho Trung tá Trần Duy Hùng, Phó trưởng Công an phường Thủy Vân, TP. Huế đã hy sinh khi làm nhiệm vụ.
5 tuyến buýt ở Hà Nội dừng hoạt động từ 1/4

5 tuyến buýt ở Hà Nội dừng hoạt động từ 1/4

Sáng 25/3, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP. Hà Nội (HPTC) cho biết, từ ngày 1/4 tới sẽ dừng hoạt động 5 tuyến buýt có trợ giá.
Đôi vợ chồng từng về tiếp quản Thủ đô

Đôi vợ chồng từng về tiếp quản Thủ đô

Mỗi lần nghe lại bài hát được phát trên sóng, họ như được sống lại những giờ phút lịch sử hào hùng của dân tộc cách đây gần 70 năm. Sự việc diễn ra như ngày hôm qua, như một giấc mơ "5 cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về".
Danh sách 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023

Danh sách 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023

Ban Bí thư Trung ương Đoàn vừa có quyết định về việc công nhận Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu, Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2023.
Phiên bản di động