Pháp luật - Bạn đọc 27/04/2020 15:06
Kì 1: Thu hồi đất tùy tiện, trái pháp luật
Trong “Đơn kêu cứu khẩn cấp” của các hộ bị mất đất gửi đến Tạp chí Người cao tuổi trình bày: Năm 2005, UBND huyện Bát Xát tiến hành thu hồi đất nông nghiệp 2 vụ lúa của gần 70 hộ dân, nói để xây dựng chợ trung tâm huyện Bát Xát. Mặc dù việc thu hồi không có quyết định; không công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; không công khai dự án, mà chỉ thông báo trả tiền bồi thường. Mức chi trả bồi thường cho các hộ dân vô cùng rẻ mạt: Hộ nào mất từ 30% diện tích đất nông nghiệp trở xuống, được chi trả bồi thường 8.000 đồng/m2; hộ nào bị thu từ 30% diện tích đất trở lên, được trả 9.000 đồng/m2. Trong khi đó, đây là đất nông nghiệp 2 vụ lúa, là tư liệu sản xuất chính, là miếng cơm manh áo của dân. Mất đất, người dân rơi vào tình trạng không công ăn việc làm, cuộc sống vô cùng khó khăn, bế tắc.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí Người cao tuổi, Tạp chí Ngày mới online, người dân cho biết, ngoài tiền bồi thường với giá rẻ mạt, họ không hề được nhận bất cứ khoản hỗ trợ nào theo quy định của pháp luật. Đấu tranh kiên trì từ khi bị thu hồi đất, đến năm 2012, UBND huyện Bát Xát mới gửi cho dân quyết định thu hồi đất, nhưng là bản phô tô. Khi người dân thắc mắc, thì quyết định này bị chỉnh sửa nhiều lần. Người dân tiếp tục khiếu nại, thì chính quyền cả huyện Bát Xát, cả tỉnh Lào Cai đều trả lời lấp liếm, không đúng pháp luật. Bằng “Đơn kêu cứu khẩn cấp”, các hộ dân nhấn mạnh: “Trong 14 năm qua, chúng tôi đấu tranh đúng pháp luật. Do vậy, chúng tôi mong muốn các cơ quan nhìn nhận lại sự việc, nhìn nhận lại vấn đề còn tồn tại, để bảo vệ chúng tôi, những người dân thấp cổ bé họng…”.
 |
| Đất thu hồi nói để xây dựng chợ, nhưng lại phân lô bán nền, đấu giá theo giá đất ở |
Căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ thu thập được, trình bày nêu trên của các hộ dân là có căn cứ. Cả huyện và tỉnh đều thừa nhận UBND huyện Bát Xát có sai phạm về trình tự, thủ tục thu hồi đất nhưng vẫn khẳng định là đúng và bác khiếu nại của dân, cụ thể: Tại Văn bản số 77/UBND-TTr ngày 22/1/2013 của UBND huyện Bát Xát, về trả lời đơn kiến nghị của các hộ dân, cho biết: “Sau khi quy hoạch được duyệt, Phòng Hạ tầng – Kinh tế (nay là Phòng Kinh tế & Hạ tầng) đã phối hợp với UBND thị trấn Bát Xát công bố hồ sơ quy hoạch, bằng hình thức niêm yết tại trụ sở UBND thị trấn, nhưng không lập biên bản niêm yết công khai”. Về quyết định thu hồi đất thì: “UBND huyện đã giao cho UBND thị trấn, niêm yết công khai các quyết định thu hồi và thông báo thu hồi đất tại trụ sở UBND thị trấn Bát Xát. Tuy nhiên, việc niêm yết không được lập thành biên bản”. Và, cuối cùng là “Việc các hộ gia đình nêu trong đơn… Không gửi quyết định thu hồi đất cho từng hộ. UBND huyện nghiêm túc kiểm điểm và nhận trách nhiệm trước Nhân dân…”. Thế nhưng: “Mặc dù có những sai sót nêu trên, nhưng Nhân dân đã nhận đầy đủ các chế độ, chính sách đền bù đất, tài sản, hoa màu… và hỗ trợ đúng theo quy định của Quyết định 71/2005/QĐ-UBND ngày 23/2/2005; Quyết định số 478, 488/2005/QĐ-UBND ngày 25/8/2005; Quyết định số 68/2007/QĐ-UBND ngày 14/9/2007 của UBND tỉnh Lào Cai…”.
Nhân dân không đồng tình với trả lời của UBND huyện Bát Xát tại Văn bản số 77/UBND-TTr nêu trên, nên làm đơn khiếu nại. Ngày 20/9/2013, Chủ tịch UBND huyện Bát Xát ban hành Quyết định số 3969/QĐ-UBND, giải quyết khiếu nại của các hộ dân, khẳng định: Giữ nguyên toàn bộ nội dung Văn bản số 77/UBND-TTr… Không công nhận nội dung khiếu nại của các hộ gia đình, cá nhân yêu cầu UBND huyện Bát Xát phải chi trả chính sách hỗ trợ, đền bù theo quyết định số 54/2009/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lào Cai và Nghị định số 69/2009/NĐ-CP… Các hộ dân lại phải khiếu nại lên UBND tỉnh Lào Cai.
 |
| Chợ tạm được xây dựng và tồn tại đã hơn 14 năm nay |
Ngày 21/1/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định số 220/QĐ-UBND, gải quyết khiếu nại của các hộ dân, cũng thừa nhận: “các cơ quan chức năng của UBND huyện Bát Xát và UBND thị trấn Bát Xát đã có thiếu sót, không thực hiện đầy đủ thủ tục công bố công khai quy hoạch dự án và niêm yết công khai quyết định, thông báo thu hồi đất, phương án bồi thường, tái định cư”, nhưng lại khẳng định: “Hai dự án… được triển khai từ năm 2004 – 2005, trước khi Chính phủ ban hành Nghị định số 84/2007/NĐ-CP… Cho nên, việc UBND huyện Bát Xát ban hành quyết định thu hồi đất chung, đính kèm danh sách từng hộ, từng thửa đất, loại đất, diện tích đất phải thu hồi, là không trái với các quy định của pháp luật thời điểm thực hiện dự án”. Từ đó, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai quyết định, không công nhận nội dung khiếu nại…
Như vậy, trả lời nội dung các hộ dân khiếu nại của cả Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai và Chủ tịch UBND huyện Bát Xát, thể hiện sự lấp liếm, không căn cứ các quy định của pháp luật về đất đai, về trình tự, thủ tục thu hồi đất thực hiện dự án. Quyết định số 376/QĐ-UBND ngày 5/12/2005 của UBND huyện Bát Xát, về thu hồi 45.574m2 đất nông nghiệp (lúa 2 vụ) của 66 hộ gia đình (bản phô tô UBND huyện Bát Xát cấp cho các hộ dân năm 2012, đã được chỉnh sửa), thể hiện chỉ căn cứ Quyết định số 108/2004/QĐ-UB ngày 16/3/2004 của UBND tỉnh Lào Cai, về phê duyệt quy hoạch xây dựng mở rộng thị trấn Bát Xát; Quyết định số 2605/QĐ-CT ngày 3/10/2005 của UBND tỉnh Lào Cai, về phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình chợ trung tâm huyện Bát Xát…
Rõ ràng, UBND huyện Bát Xát chỉ căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và dự án đầu tư xây dựng, do UBND tỉnh phê duyệt. Nội dung này cũng được quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND tỉnh xác nhận. Và, đó là hành vi hành chính trái pháp luật, bởi tại thời điểm thu hồi đất, pháp luật quy định trình tự, thủ tục gồm: UBND tỉnh phải ra quyết định thu hồi đất tổng thể và giao đất cho chủ đầu tư. UBND huyện căn cứ vào đó để ra quyết định thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân… Sau đó mới đến quy trình thu hồi đất trên thực địa, hoặc cưỡng chế GPMB nếu người có đất bị thu hồi không bàn giao đất.
 |
| Đất nông nghiệp UBND huyện bồi thường 8.000 đồng/m2, rồi đấu giá đất ở, hộ gia đình mua đang xây nhà kiên cố |
Thời điểm thu hồi đất là năm 2005, đương nhiên căn cứ Luật Đất đai năm 2003, tại Điều 28 về công bố quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có quy định: “Trong thời hạn không quá 30 ngày làm việc, kể từ ngày được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định, hoặc xét duyệt, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải được công bố công khai theo quy định sau đây: 1. UBND xã, phường, thị trấn có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch sử dụng đất chi tiết, kế hoạch sử dụng đất chi tiết của địa phương tại trụ sở UBND… 3. Việc công bố công khai tại trụ sở UBND… được thực hiện trong suốt thời gian của kì quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất có hiệu lực”. Và, việc niêm yết phải được lập biên bản xác nhận có niêm yết, thông báo cho Nhân dân biết. Do đó, việc các cơ quan cho rằng, có niêm yết, nhưng không lập biên bản, là không có căn cứ và trái pháp luật.
Về thẩm quyền thu hồi đất, Điều 44 Luật Đất đai năm 2003 quy định rất rõ, khi cần thu hồi đất để thực hiện dự án, UBND cấp tỉnh ra quyết định thu hồi tổng thể, quyết định giao diện tích đất đã thu hồi cho chủ đầu tư thực hiện dự án; UBND cấp huyện phải ra quyết định thu hồi đất đối với từng hộ gia đình, cá nhân. Quyết định thu hồi đất số 376/QĐ-UBND ngày 5/12/2005 của UBND huyện Bát Xát, về thể thức là quyết định thu hồi đất tổng thể, trái với Khoản 2, Điều 44 Luật này: “UBND huyện… quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân…”. Không thể biện minh rằng, do có danh sách chi tiết kèm theo, để cho rằng đó là thực hiện đúng quy định của pháp luật. Kể cả chấp nhận như vậy, thì sao chính quyền không giao quyết định kèm danh sách cho các hộ dân?
Theo Khoản 3, Điều 39 Luật Đất đai năm 2003, chỉ khi nào có quyết định thu hồi đất, phương án bồi thường… được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt… thì người bị thu hồi đất mới phải chấp hành. Thế nhưng, UBND huyện Bát Xát cố tình không tuân thủ việc này, thực hiện GPMB khi chưa cung cấp quyết định thu hồi đất cho người dân, là hành vi hành chính trái pháp luật.
(Còn nữa)
