Tiềm năng du lịch cộng đồng
Là một khu vực trù phú, có tài nguyên thiên nhiên đa dạng và được xác định là một trong bảy phân vùng du lịch của cả nước, ĐBSCL có đầy đủ tiềm năng và đặc trưng văn hóa riêng biệt để phát triển thành một điểm đến nghỉ dưỡng quan trọng ở khu vực phía Nam.
Do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp và kéo dài, du lịch vùng ĐBSCL chịu ảnh hưởng rất nặng nề. Trong năm 2020, lượng khách du lịch đến các tỉnh ĐBSCL chỉ đạt 28,5 triệu lượt, giảm 38,4% so với cùng kì, doanh thu du lịch đạt 21.879 tỉ đồng, giảm gần 50% so với cùng kì.
Trong đó ở cụm phía Đông, gồm các tỉnh giáp biển như Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng,… số khách du lịch quốc tế đạt hơn 420 nghìn lượt, giảm 79% so với cùng kì, số lượt khách du lịch nội địa đạt hơn 6 triệu lượt, giảm 41%. Ở cụm phía Tây, gồm vùng tứ giác Long Xuyên, tỉnh Cà Mau, Kiên Giang,… số lượt khách quốc tế đến các tỉnh, thành đạt hơn 361 nghìn lượt, giảm 75% so với cùng kì, khách du lịch nội địa đạt hơn 21,6 triệu lượt, giảm 33% so với cùng kì.
 |
| Mùa nước lũ tràn về kéo theo bao ưu đãi mà thiên nhiên ban tặng cho người miền Tây |
Từ giữa năm 2021 đến nay, do tình hình dịch Covid-19 trong nước diễn biến phức tạp nên khách du lịch đến các điểm du lịch ở ĐBSCL cũng giảm mạnh, đặc biệt là loại hình home stay, nhà nghỉ, nhà trọ do nhiều NCT làm chủ. Địa phương có nhiều điểm tham quan và thu hút khá đông du khách đến tham quan mỗi năm như tỉnh Đồng Tháp, lượng khách đến cũng giảm rõ rệt. Đơn cử trong quí I/2021, ước có khoảng 600 nghìn lượt khách đến Đồng Tháp tham quan, du lịch (giảm 27,4% so với cùng kì năm 2020). Tổng doanh thu du lịch, theo ước tính của ngành du lịch tỉnh, chỉ đạt hơn 100 tỉ đồng (giảm 28,6%) so với cùng kì năm 2020…
ĐBSCL có nguồn tài nguyên du lịch phong phú, với hệ thống kênh rạch dài hơn 28.000km, hệ sinh thái đa dạng từ nước ngọt đến nước mặn; đặc biệt là kho tàng văn hóa dân gian giàu bản sắc. Du lịch ĐBSCL có thể phát triển nhiều loại hình, gồm: sinh thái, nghỉ dưỡng, biển đảo, MICE, văn hóa - lịch sử, tâm linh, cộng đồng, nông nghiệp,… Riêng mảng du lịch cộng đồng đang được quan tâm bởi không chỉ giúp người dân bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát huy văn hóa bản địa mà còn giúp du khách tham gia nhiều trải nghiệm thể hiện trách nhiệm với thiên nhiên.
Mặc dù vậy, trên thực tế, mảng du lịch cộng đồng ở vùng đất này mới chỉ đang ở giai đoạn khởi đầu. Ví dụ mô hình du lịch cộng đồng Mười Ngọt tại tỉnh Cà Mau, với đặc trưng là đưa du khách đi “ăn ong” ở rùng U Minh Hạ; mô hình du lịch cộng đồng liên kết xây dựng tuyến tham quan xuyên rừng Vườn quốc gia Mũi Cà Mau (đi tàu cao tốc, ăn hàu biển, hải sản…); du lịch Cồn Sơn tham quan sông nước ở TP Cần Thơ và các tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long,…
|
| Đón cá ra mùa nước nổi. |
Đặc điểm chung của những người làm du lịch cộng đồng ở nhiều tỉnh, thành ĐBSCL là “tự tìm lối đi”, tự mày mò, nâng cấp, tự lèo lái vượt qua khó khăn, dịch bệnh…
Làm mới mình để duy trì và phát triển sau đại dịch
Những hình thức du lịch miệt vườn, phần lớn là các cơ sở do NCT làm chủ, du lịch sông nước vốn đã từng khá hút khách du lịch và gây ấn tượng nhiều năm về trước. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, khu vực này đang dần bị “nhạt nhòa” hơn so với nhiều điểm đến nghỉ dưỡng khác.
Theo thống kê của Savills Hotels, thuộc Tập đoàn Savills, nguồn cung khách sạn và resort tại ĐBSCL còn khá hạn chế với 28 cơ sở lưu trú thuộc phân khúc “midscale” (trung bình) trở lên đang hoạt động. Với vị trí địa lí thuận lợi nằm liền kề TP Hồ Chí Minh, ĐBSCL có nhiều ưu thế trong việc tiếp cận nguồn khách đa dạng khi khu vực tập trung nhiều cửa ngõ giao thông lớn của cả nước. Dù vậy, so với các điểm đến có thể tiếp cận thuận tiện bằng đường bộ từ TP Hồ Chí Minh như Hồ Tràm, Vũng Tàu, Đà Lạt, hoạt động kinh doanh khách sạn tại khu vực ĐBSCL có phần kém sôi động hơn. Điều này có vai trò của cơ sở hạ tầng trong việc phát triển du lịch.
Ông Vuko Kralj, Tổng quản lí khu nghỉ dưỡng Azerai Cần Thơ nhận định: Trước khi đại dịch diễn ra, bên cạnh 10 đường bay nội địa, sân bay quốc tế Cần Thơ còn phục vụ 4 đường bay quốc tế kết nối trực tiếp với các cửa ngõ giao thông của khu vực, gồm: Bangkok, Kuala Lumpur, Seoul và Đài Bắc. Ngoài ra, việc triển khai các dự án cải thiện hạ tầng giao thông sẽ giúp khu vực ĐBSCL mở rộng khả năng tiếp cận thị trường khách quốc tế và nội địa, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của vùng trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Hiện du khách quốc tế có xu hướng tìm kiếm những trải nghiệm chân thực và dân dã thông qua các hoạt động giao lưu với người dân địa phương, trong đó có NCT, tìm hiểu và khám phá những nét đặc trưng của các điểm đến du lịch. Bên cạnh các sản phẩm du lịch sông nước, miệt vườn, cộng đồng, nhiều nhà đầu tư về du lịch cũng cho rằng, ĐBSCL trong tương lai rất cần những sản phẩm cao cấp, là những sản phẩn làm bằng tay, do các nghệ nhân NCT làm ra hoặc trực tiếp hướng dẫn sản xuất, khai thác thế mạnh miền sông nước, như các sản phẩm nghỉ dưỡng sinh thái kết hợp chăm sóc sức khỏe và các hoạt động hướng về thiên nhiên.
Lấy ví dụ như Tập đoàn TMG đã đưa vào hoạt động du thuyền Victoria Mekong Cruise, với 35 cabin và đầy đủ tiện nghi cho hành trình từ 3 - 5 đêm trên dòng Mekong, đây cũng là chiến lược của Tập đoàn trong việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch của khu vực.
Tuy nhiên, các chuyên gia về du lịch cũng khuyến cáo và đề cao việc phát triển liên kết vùng, phối hợp giữa các tỉnh/thành ĐBSCL với TP Hồ Chí Minh và những tỉnh lân cận khác để có sự hỗ trợ trong việc mở rộng nguồn cầu du lịch và mang đến những trải nghiệm dài ngày và đa dạng hơn cho du khách. Để đạt được điều này đòi hỏi một chiến lược dài hơi trong việc duy trì và phát huy thế mạnh văn hóa bản địa; đồng thời sáng tạo hơn trong việc làm mới các sản phẩm du lịch.
Phát huy vai trò NCT trong hoạt động du lịch cộng đồng
Như trên đã nêu, NCT có mặt trong rất nhiều khâu của hoạt động du lịch cộng đồng. Nhiều công ty du lịch, điểm tham quan du lịch, chủ homestay, nhà hàng ẩm thực… do NCT làm chủ. NCT còn là các già làng, nghệ nhân, thợ lành nghề, người am hiểu sâu sắc lịch sử, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán các địa phương… nên thường là những hướng dẫn viên luôn được du khách tin cậy.
Vì vậy, ngành du lịch và các địa phương cần chú trọng phát huy vai trò của NCT trong hoạt động phát triển du lịch tại mỗi địa bàn. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, việc quan tâm phát huy vai trò NCT trong hoạt động du lịch càng cần thiết. Trước hết cần tăng cường công tác phòng chống dịch tại địa phương, phải giữ cho các điểm tham quan du lịch là “vùng xanh” để bảo vệ người dân, người lao động và nhất là NCT tham gia hoạt động du lịch. Chỉ khi điểm tham quan, các homestay… thực sự an toàn thì mới thu hút được du khách và những NCT ở đây mới yên tâm làm việc, phục vụ các dịch vụ du lịch. Ngành du lịch và các địa phương ĐBSCL cũng cần căn cứ tình hình cấp độ dịch cụ thể trên địa bàn để có sự chuẩn bị sẵn sàng khi được phép mở cửa đón khách. Trong thời gian đó, cần tuyên truyền, vận động và tổ chức bồi dưỡng kĩ năng phục vụ du lịch an toàn trong bối cảnh dịch Covid-19 cho cán bộ nhân viên, người dân và NCT. Quá trình đón tiếp khách cần thực hiện nghiêm các quy định phòng chống dịch trong hoạt động du lịch cộng đồng, nhất là đối với NCT có bệnh nền tham gia các dịch vụ phục vụ khách du lịch như hướng dẫn viên, chủ homestay, nhà hàng ẩm thực, bán hàng thủ công mĩ nghệ…
Hi vọng, bên cạnh tinh thần chống dịch ở thời điểm hiện tại, ngành du lịch Việt Nam nói chung, ở các tỉnh ĐBSCL và NCT nói riêng, có thể tận dụng khoảng thời gian này để xây dựng kế hoạch cho tương lai. Đại dịch Covid-19 như một cuộc “thanh lọc” lớn!.
