Nam Định xây dựng nền tảng văn hóa góp phần thúc đẩy kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội

Quảng trường Hòa Bình TP Nam Định - một điểm văn hóa và giải trí

Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội”, tỉnh Nam Định đã cụ thể hóa thành các chủ trương, nghị quyết, kế hoạch, đề án, chương trình hành động phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Nghị quyết số 07-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành về “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025 cũng xác định: “Tiếp tục khơi dậy truyền thống văn hiến, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực con người”. Để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết, cả hệ thống chính trị trong tỉnh đã tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, có trọng tâm, trọng điểm bảo tồn và phát huy các giá trị, nguồn lực văn hóa.

Tỉnh ưu tiên quỹ đất và đầu tư cơ sở vật chất xây dựng, hoàn thiện các thiết chế văn hóa phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần của Nhân dân. Hiện nay, 100% huyện, thành phố đều có trung tâm văn hóa, thông tin và thể thao; 100% xã, phường, thị trấn, thôn xóm, tổ dân phố có nhà văn hóa. Một số công trình văn hóa mang tính biểu tượng như: Khu trung tâm Lễ hội thuộc Khu di tích lịch sử - văn hóa thời Trần, Khu di tích quần thể Phủ Dầy, quần thể lưu niệm Tổng Bí thư Trường Chinh…, tỉnh quan tâm đầu tư nâng cấp, mở rộng để xứng tầm với giá trị lịch sử, văn hóa của di tích. Công tác bảo tồn, quản lý di tích ngày càng được chú trọng; đã có hàng trăm di tích được trùng tu, tôn tạo; nhiều di vật, cổ vật được thu thập, đăng ký, bảo quản; nhiều di sản văn hóa phi vật thể được sưu tầm. Đặc biệt, tỉnh đã phê duyệt Đề án và thành lập Hội bảo vệ, phát huy giá trị thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại từ năm 2016. Các lễ hội, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo diễn ra theo hướng văn minh, lành mạnh, tuân thủ đúng pháp luật.

Lễ hội Phủ Dày - Nam Định

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” ngày càng phát triển cả về lượng và chất, đi vào chiều sâu. Toàn tỉnh có 2.160 hương ước, quy ước đã được công nhận, góp phần bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng các giá trị văn hóa mới, quy tắc ứng xử văn minh. Bên cạnh đó, việc xây dựng gia đình, dòng họ, thôn, xóm, cơ quan, trường học văn hóa được đẩy mạnh tác động tích cực đến đời sống văn hóa ở cơ sở, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước trên địa bàn. Thành phố Nam Định tiếp tục giữ vững là đô thị sáng, xanh, sạch, đẹp; huyện Hải Hậu liên tục trên 40 năm đạt danh hiệu điển hình văn hóa - thông tin cấp huyện của cả nước, 4 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng.

Việc phát triển công nghiệp văn hóa được tập trung, từ khai thác thế mạnh của di tích lịch sử - văn hoá, làng nghề đặc trưng, lễ hội tiêu biểu đến các dịch vụ du lịch, biểu diễn nghệ thuật, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ văn hóa đa dạng, đóng góp cho sự phát triển của địa phương. Việc xây dựng văn hóa trong kinh tế được các cấp, các ngành đẩy mạnh thực hiện, nhất là việc cải thiện môi trường đầu tư, cải cách hành chính, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh.

Với nguồn tài nguyên văn hóa vô giá, chứa đựng giá trị tốt đẹp của vùng đất học, Nam Định đã biết tận dụng, phát huy lợi thế đẩy mạnh tuyên truyền quảng bá, thu hút khách đến địa phương thông qua tổ chức các lễ hội truyền thống như: Lễ hội khai ấn Đền Trần, Lễ hội Phủ Dầy, Lễ hội chùa Cổ Lễ, Lễ hội chợ Viềng…qua đó góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa mang bản sắc dân tộc và đặc trưng văn hóa của Đất và người Nam Định đến với đông đảo bạn bè trong và ngoài nước.

Chợ Viềng Nam Định "năm có một phiên"

Xác định văn hóa bao gồm cả văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần, văn hóa vật thể, văn hóa phi vật thể, văn hóa cá nhân, văn hóa cộng đồng…Nam Định thường xuyên quan tâm chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất và các thiết chế văn hóa phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần cho các tầng lớp nhân dân. Hiện nay, 100% số xã, phường, thị trấn, làng, thôn, xóm trong tỉnh có nơi sinh hoạt văn hóa với hơn 900 đội văn nghệ, câu lạc bộ văn hóa duy trì hoạt động ở địa bàn dân cư; gần 1.700 câu lạc bộ thể thao, thu hút đông đảo số người tham gia luyện tập thường xuyên. Các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” ngày càng phát triển cả về bề rộng và chiều sâu. Việc phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tập quán tốt đẹp của cộng đồng dân cư, bài trừ các hủ tục lạc hậu trong việc cưới, việc tang, tổ chức lễ hội, khơi dậy lối sống văn hóa lành mạnh, tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, giúp nhau cùng phát triển kinh tế ngày càng lan tỏa rộng khắp. Qua đó, góp phần giữ vững ổn định chính trị, an ninh nông thôn, quyền làm chủ của nhân dân được phát huy, sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố và tăng cường.

Có thể nói, vai trò của văn hóa ngày càng thể hiện rõ trong việc xây dựng con người, có tác động to lớn trong đời sống xã hội. Phát triển văn hóa được chú trọng hơn về chủ trương, chính sách, nguồn lực và từng bước có sự gắn kết với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng hệ thống chính trị. Phát triển văn hóa được gắn kết chặt chẽ trong quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành, lĩnh vực, tạo môi trường và điều kiện để người dân được công bằng thụ hưởng các thành quả phát triển chung của tỉnh. Môi trường văn hóa được cải thiện, tạo sự gắn kết cộng đồng, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội, tăng cường nội lực tinh thần của xã hội. Khai thác tốt hơn nguồn lực của xã hội, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của nhân dân. Vai trò chủ thể văn hóa của cộng đồng dân cư từng bước được khơi dậy. Các thiết chế văn hóa được xây dựng, bổ sung từ nhiều nguồn khác nhau, đa dạng loại hình, sở hữu. Đội ngũ những người làm công tác văn hóa, văn nghệ có bước phát triển, xuất hiện nhiều văn nghệ sĩ trẻ tài năng ở các loại hình. Bước đầu đã hình thành thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa, nghệ thuật. Phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng phát triển, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Công nghệ thông tin, truyền thông, báo chí, xuất bản phát triển mạnh, nội dung phong phú, hấp dẫn, cơ sở vật chất, kĩ thuật, công nghệ không ngừng được hiện đại hóa.

Nghệ thuật chầu văn ở Nam Định được công nhận là văn hóa phi vật thể

Bên cạnh đó, nhiều chính sách xã hội đã được triển khai thực hiện, mang lại kết quả tích cực, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc như: Chính sách với người có công, chính sách an sinh xã hội, gắn phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội ngay từ đầu, trong từng bước đi và trong từng chính sách phát triển cụ thể...nhằm bảo đảm cho mọi người dân có được mức thu nhập tối thiểu, có cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu về văn hóa, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin,...Tăng cường kiểm tra, giám sát, coi trọng chất lượng và hiệu quả công tác đào tạo nghề; xây dựng kế hoạch đào tạo nghề phù hợp với thị trường lao động, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu học nghề, việc làm của người dân, gắn với bảo tồn, phát huy không gian văn hóa, tiềm năng du lịch khu vực nông thôn; tổ chức đào tạo nghề gắn với mô hình nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, hướng tới chuyển dịch cơ cấu kinh tế, sản xuất lớn. Tiếp tục ưu tiên đào tạo nghề cho lao động thuộc diện đối tượng chính sách, người có công, người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người khuyết tật; quan tâm đào tạo nghề cho học sinh tốt nghiệp THCS chuyển sang học nghề, khuyến khích tổ chức vừa học nghề kết hợp học văn hóa phổ thông trước khi tham gia thị trường lao động; xây dựng các chính sách hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề cho người lao động, đặc biệt là lao động trong các khu công nghiệp, bộ đội xuất ngũ, người cao tuổi còn đủ sức khỏe, có nhu cầu tham gia thị trường lao động.

Đào tạo dạy nghề ở nông thôn góp phần giải quyết việc làm cho lao động lúc nông nhàn

Với chủ trương lấy phúc lợi xã hội làm mục tiêu, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội để mọi thành viên trong xã hội được thụ hưởng những điều kiện tối thiểu cần thiết. Vì vậy, quan điểm nhất quán của Nam Định là chỉ có phát triển kinh tế mới có được cơ sở vật chất bảo đảm được chế độ an sinh xã hội, là điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.