Nghiên cứu - Trao đổi 24/07/2025 13:23
Trên hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941), vào năm 1914, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tham gia tổ chức “Lao động hải ngoại”, tổ chức nghiệp đoàn của những người thợ thuyền thuộc địa sống trên đất Anh. Năm 1919, Người gia nhập “Công đoàn kim khí” quận 17 Paris tại Pháp. Nhận thấy lợi ích của việc thành lập công đoàn, trong cuốn “Bản án chế độ thực dân Pháp” (1925), Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Việc cần thiết hiện nay là phát động một cuộc tuyên truyền rộng lớn để thành lập các tổ chức công đoàn ở các nước thuộc địa, nửa thuộc địa và phát triển các công đoàn hiện có dưới hình thức phôi thai” .
Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh” (1927), Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rõ về mục đích và tổ chức, hoạt động của công hội: “Tổ chức công hội trước là để cho công nhân đi lại với nhau cho có cảm tình với nhau, hai là để nghiên cứu với nhau, ba là để sửa sang cách sinh hoạt của công nhân cho khá hơn bây giờ, bốn là để giữ gìn quyền lợi cho công nhân, năm là để giúp cho quốc dân, giúp cho thế giới” .
 |
| Công đoàn Việt Nam đã trở thành điểm tựa cho đông đảo công nhân, viên chức, lao động của cả nước trong sự nghiệp CNH-HĐH đất nước. |
Để đáp ứng yêu cầu cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ, Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng tiến hành Đại hội thành lập Tổng Công hội Đỏ Bắc kì vào ngày 28/7/1929. Ban Chấp hành lâm thời Công hội Đỏ có 7 đồng chí, do Nguyễn Đức Cảnh, Ủy viên Ban Chấp hành lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng đứng đầu. Công hội Đỏ là tiền thân của tổ chức Công đoàn Việt Nam ngày nay.
Ngay mới thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, trong bài đăng trên báo Cứu Quốc (số 390, ngày 29/10/1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Công đoàn có nhiệm vụ gìn giữ quyền lợi cho công nhân và giúp Chính phủ trong việc xây dựng đất nước”.
Ngày 2/3/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kí Sắc lệnh số 29 về quyền của những người làm công tương tự như Luật lao động ngày nay và đã dành một chương với 22 điều quy định người lao động có quyền có tổ chức công đoàn để bảo vệ quyền lợi của mình.
Trong chuyến thăm và nói chuyện với cán bộ, giáo viên và học viên Trường cán bộ Công đoàn ngày 19/1/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ 6 nhiệm vụ cơ bản là: “1. Công đoàn phải tuyên truyền đường lối, chính sách chung của Đảng”, “2. Công đoàn phải giáo dục cho công nhân về đạo đức vô sản, đạo đức cách mạng”, “3. Công đoàn và cán bộ công đoàn phải học trước để hiểu biết khoa học”, “4. Nội bộ công nhân phải đoàn kết”, “5. Công đoàn và cán bộ công đoàn phải tìm cách này hay cách khác giải thích cho công nhân hiểu rõ tình hình trong nước và ngoài nước”, “6. Công đoàn phải lãnh đạo, hướng dẫn công nhân”.
Ngày 5/11/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kí Sắc lệnh số 108 ban hành Luật công đoàn do Quốc hội Khóa I thông qua. Đây là chỗ dựa pháp lí đầu tiên để phát huy vai trò của tổ chức công đoàn.
Ngày 14/3/1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự Hội nghị cán bộ công đoàn. Về sứ mệnh, nhiệm vụ của công đoàn, Người nêu tóm tắt: “Nhiệm vụ của công nhân và công đoàn hiện nay là xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn thế, công đoàn phải tổ chức, giáo dục, lãnh đạo công nhân đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch của Đảng và Nhà nước đề ra” . Người kết luận: “Nói tóm lại, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có người xã hội chủ nghĩa. Công nhân phải thành người xã hội chủ nghĩa, cán bộ công đoàn trước hết phải là người xã hội chủ nghĩa. Muốn thành người xã hội chủ nghĩa, phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, phải chống chủ nghĩa cá nhân, phải có tinh thần làm chủ đất nước, chống tư tưởng làm thuê làm mướn ngày trước, vì bây giờ làm cho giai cấp mình, cho con cháu mình. Phải đặt lợi ích giai cấp và dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, chống thói kèn cựa, suy bì, ích kỉ. Phải có lề lối làm việc xã hội chủ nghĩa là siêng năng, khẩn trương, khiêm tốn, luôn cố gắng tiến bộ...” .
Trong bài nói chuyện tại Đại hội Công đoàn toàn quốc lần thứ II, tháng 2/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Phát minh, sáng kiến, cải tiến kĩ thuật cũng là vấn đề quan trọng. Phải nhận rằng đại đa số công nhân ta cần cù, thông minh và có nhiều sáng kiến hay… Nếu công đoàn biết khuyến khích, áp dụng, cải tiến và phổ biến rộng rãi những sáng kiến ấy thì năng suất lao động sẽ nâng cao không ngừng” .
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong hơn 9 thập kỉ qua, tổ chức Công đoàn Việt Nam không ngừng phát triển và trưởng thành. Hiện nay, tổ chức Công đoàn Việt Nam đã trở thành điểm tựa cho đông đảo công nhân, viên chức, lao động của cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, hiện nay, tuy chỉ chiếm tỉ lệ khoảng 14% dân số, 27% lực lượng lao động xã hội, song hằng năm giai cấp công nhân Việt Nam đã tạo ra trên 65% giá trị tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% giá trị thu ngân sách Nhà nước.
Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam (nhiệm kì 2023- 2028) đã hướng đến mục tiêu: “Đổi mới tổ chức và hoạt động công đoàn, xây dựng Công đoàn Việt Nam vững mạnh toàn diện, tập trung thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, trọng tâm là đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động; tích cực, chủ động tham gia quản lý nhà nước, quản lí kinh tế - xã hội.
Hoàn thành mô hình tổ chức, thu hút, tập hợp đông đảo người lao động tham gia công đoàn; xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn có trí tuệ, bản lĩnh, tâm huyết, trách nhiệm, uy tín và phương pháp công tác tốt.
Đổi mới, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, kĩ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỉ luật lao động, ý thức pháp luật của đoàn viên, người lao động; xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Đến cuối nhiệm kì, hướng đến kỉ niệm 100 năm Ngày thành lập, Công đoàn Việt Nam vững mạnh toàn diện, là chỗ dựa tin cậy của người lao động, là cơ sở chính trị - xã hội vững chắc của Đảng và Nhà nước ta”.
