Như chúng ta đã biết, ngày 23/8/1945, Hồ Chủ tịch về thôn Gạ (làng Phú Thượng, quận Tây Hồ, TP Hà Nội) và nghỉ ở đây một ngày. Hôm sau, Người được Trung ương và Thành ủy bố trí đến ở tại gác hai số nhà 48 Hàng Ngang (nhà của ông Trịnh Văn Bô - một thương gia yêu nước, cơ sở tin cậy của cách mạng).
Về đến Hà Nội, Bác rất gầy yếu, sau những trận ốm và phải đi xa, tuy vậy các cán bộ xung quanh Bác vẫn thấy đôi mắt của Người luôn sáng rực. Bà Trịnh Văn Bô, nữ chủ nhân của ngôi nhà 48 Hàng Ngang lịch sử cho biết: Bác từ chiến khu về chỉ có một đôi dép cao su nhãn hiệu con hổ trắng, chiếc quần soóc nâu, chiếc áo sơ mi ngắn tay, một chiếc can và chiếc mũ phớt bạc màu. Đêm đêm, Bác thức rất khuya đánh máy chữ. Chuông đồng hồ chỉ 12 tiếng, đèn bàn của Bác mới tắt, nhưng 5 giờ sáng đã thấy Bác tập thể dục ngoài ban công. Hằng ngày, lúc 7 giờ, ông Vũ Đình Huỳnh đón Bác ra Bắc Bộ phủ làm việc đến chiều mới về. Buổi tối, Bác thường xuyên làm việc với các ông Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Hoàng Quốc Việt…
 |
| Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản "Tuyên ngôn Độc lập” ngày 2/9/1945. |
Sau này, bà Bô mới biết rằng, khi tiếng đánh máy chữ vang lên trong đêm khuya ấy chính là Bác Hồ đang thảo bản hùng văn vô giá - Bản Tuyên ngôn lịch sử khai sinh cho Tổ quốc. Thời gian này, Hà Nội đang chuẩn bị cờ hoa và cả vũ khí cho ngày trọng đại sắp tới. Lúc sinh thời, tuy tuổi cao nhưng bà Bô vẫn còn nhớ rõ những năm tháng đẹp đẽ hào hùng đó.
Vào khoảng những ngày 26, 27/8/1945 (tức là khi đã ấn định Lễ Tuyên ngôn vào 2/9/1945), anh em cán bộ mới sực nhớ ra cần phải trang bị mỗi người một bộ quần áo thật tươm tất lúc ra mắt trên lễ đài, đặc biệt là Hồ Chủ tịch. Đa số anh em từ chiến khu trở về và kể cả Bác cũng đều mặc những bộ đồ đã cũ sờn hoặc chắp vá tạm bợ. Bà Bô bồi hồi nhớ lại: "Lúc bấy giờ trong tủ nhà chúng tôi có rất nhiều vải (vì là nhà buôn vải vóc), tôi lấy ra mấy súc ka ki để may cho anh em. Ngoài ra cũng có hàng chục bộ quần áo khá sang trọng may sẵn mà ông Bô chưa dùng nên tôi lấy ra cho các anh mặc tạm trước, anh nào mặc vừa bộ nào thì dùng bộ nấy, ông Phạm Văn Đồng, rồi ông Võ Nguyên Giáp… nhưng tầm người như Ông Cụ không hợp bộ nào cả…". Gần sát ngày lễ, ông bà Trịnh Văn Bô đã chọn riêng loại vải kaki cốtlê của nước Anh đưa cho ông Vũ Đình Huỳnh, nguyên là thư kí lễ tân mang đến xin ý kiến của Bác, Bác nói:
- Tôi mặc xuềnh xoàng thôi. Không len, dạ đắt tiền làm gì, cốt tươm tất giản dị, không phải cà vạt cổ cồn là tốt…
Ông Vũ Đình Huỳnh chợt nhớ tới một bức ảnh của Xtalin nên ướm thử với Bác may theo kiểu áo đó, cũng không có cà vạt mà oai vệ. Bác mỉm cười nói: "Nhưng mình có phải là Xtalin đâu". Bác luôn học hỏi tinh hoa nhưng không chấp nhận bắt chước khuôn mẫu sẵn. Cuối cùng, ông Vũ Đình Huỳnh mời ông Phú Thịnh, một chủ hiệu may có tiếng ở phố Hàng Quạt tới, nói:
- Tôi có người nhà là cụ lí ở quê ra thăm Thủ đô, tôi muốn cắt vài bộ đồ cho cụ, nhờ anh cắt kiểu áo bốn túi, mặc kín cổ khi có việc quan trọng, lúc thường nhật thì mở khuy áo thoải mái, đi giày đi dép đều hợp với cụ lí nhà tôi.
Ông Phú Thịnh ngẫm nghĩ một lúc rồi nói: "Tôi đã mường tưởng ra kiểu áo ấy rồi. Chỉ cần tính toán cái ve áo nhọn hay tù?"
Ông Phú Thịnh ngắm nghía tấm ảnh Xtalin rồi nói: "Kiểu tướng soái này oách lắm nhưng không hợp với các cụ người nhà mình. Thôi được, tôi sẽ lo liệu để có bộ áo hợp ý với cụ lí".
Hai hôm sau, ông Phú Thịnh đem hai bộ quần áo đến, cười ý nhị nói: "Tôi trộm nghĩ cụ lí này không phải là lí trưởng mà có lẽ là một cụ lí… khác thường". Ông Vũ Đình Huỳnh cười đáp lại sự tinh tế của ông thợ may.
Hôm sau, lựa lúc Bác tập thể dục xong, ông Vũ Đình Huỳnh đem bộ quần áo mới vào. Bác ướm thử, ngắm kĩ cổ áo và mỉm cười: "Được, thế này là hợp với mình". Ông Vũ Đình Huỳnh lúc đó đã rất vui và thầm mỉm cười nghĩ, chỉ trong vài ngày nữa, ông Phú Thịnh sẽ vô cùng sung sướng, ngạc nhiên và vinh dự khi "cụ lí" mà mình may quần áo cho lại chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đọc Tuyên ngôn độc lập tại Vườn hoa Ba Đình để khai sinh ra một quốc gia mới - nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
