Phiên tòa phúc thẩm đã làm sáng tỏ các căn cứ buộc tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” của bị cáo Phạm Thanh Hải là thiếu căn cứ. Tại phiên tòa, các nhà đầu tư (NĐT), mà cơ quan điều tra gọi là “người bị hại” đã khẳng định, họ không phải là người bị hại, không bị lừa và khẩn thiết kêu oan, xin trả lại tự do cho ông Hải - người được họ tin cậy giao vốn đầu tư…
NĐT và những người liên quan khẩn thiết kêu oan cho ông Hải
Khác hẳn với các vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, kẻ phạm tội có hành vi gian dối, lừa bịp người có tài sản, sau đó chiếm đoạt, tẩu tán tài sản, rồi tuyên bố vỡ nợ hoặc bỏ trốn. Ở vụ án này, Cơ quan điều tra đã thiếu chứng cứ khi kết luận ông Hải phạm tội “Lừa đảo và chiếm đoạt tài sản”. Sau gần 4 năm xảy ra vụ án, bị cáo bị tạm giam, hệ lụy kéo theo hàng trăm NĐT không lấy được tiền khi kết thúc hợp đồng. Tiền của họ chưa thu hồi được, có nguy cơ bị mất trắng khi vụ án kéo dài. Phải chăng họ đã nhìn thấy bản chất vụ án, biết rõ ông Hải không lừa đảo chiếm đoạt tài sản của họ và đang có nguy cơ phải đối mặt với bản án “chung thân” oan ức, kéo theo tiền bạc của NĐT cũng khó có thể đòi lại do oan án gây ra. Tự sâu thẳm lương tâm của các NĐT, không chỉ vì khoản tiền của mình chưa đòi được, mà ai đó nhẫn tâm đổ oan cho ông Hải.
Bởi còn có những con người “trọng tình hơn trọng bạc”, nên theo suốt 2 phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, những “người bị hại”, theo cách gọi của cơ quan điều tra, đã nói lên tiếng nói lương tâm, đưa ra những căn cứ pháp lí, để minh oan cho ông Hải.
Ở phiên tòa phúc thẩm, Thẩm phán đã xoáy vào câu hỏi, bị cáo có lấy danh nghĩa Tổng Giám đốc Công ty IDT, để lấy lòng tin của nhà đầu tư trong huy động vốn? Vốn là Tiến sĩ khoa học, một người thông minh, có bản lĩnh, bị cáo đã trả lời khúc triết, đầy căn cứ và lí lẽ, khẳng định đây là các hợp đồng ủy nhiệm đầu tư với danh nghĩa cá nhân, bởi bản chất của việc huy động vốn không phải là lừa đảo. Chính Cơ quan điều tra đã có công văn sang Bộ Tài chính hỏi về các hợp đồng ủy nhiệm đầu tư với ông Hải là danh nghĩa cá nhân hay danh nghĩa Công ty IDT? Bộ Tài chính có công văn khẳng định, đây là hợp đồng với danh nghĩa cá nhân. Như vậy bị cáo không lợi dụng danh nghĩa Công ty IDT để tạo lòng tin lừa dối NĐT như cáo buộc của Cơ quan điều tra.
 |
| Những người bị hại bảo vệ bị cáo Phạm Thanh hải tại phiên tòa sơ thẩm |
Những dự án sinh lời, minh chứng ông Hải là NĐT có chiến lược
Ông Dương Văn Khoa, người có đơn kháng cáo, thay mặt những người bị hại, khẳng định trước tòa: “Khi kí hợp đồng góp vốn, ủy quyền đầu tư với ông Hải, NĐT chúng tôi là người có đủ hành vi nhân sự, đây là hợp đồng đầu tư ủy quyền tự nguyện không bị ông Hải lừa đảo, bởi các hành vi gian dối. Các NĐT giao vốn cho ông Hải, không có điều khoản nào phải biết vốn đầu tư vào đâu, mà chỉ quan tâm đến cam kết dân sự, trả đúng vốn và lãi cho chúng tôi theo thời hạn đã kí hợp đồng. Minh chứng là trong 8 năm qua, các NĐT đã được ông Hải trả đầy đủ cả gốc và lãi khi đến kì hạn”. Ông Khoa đề nghị, nếu Cơ quan điều tra đưa ra trường hợp NĐT nào đến kì hạn (trước khi bị cáo bị bắt) chưa được thanh toán theo hợp đồng, bị chiếm đoạt tiền và có đơn tố cáo, thì đề nghị tách riêng, để khởi tố theo một vụ án dân sự khác. Còn vụ án này nếu Cơ quan điều tra không đưa ra chứng cứ người bị lừa đảo và chiếm đoạt tài sản, thì không thể có căn cứ để buộc tội ông Hải.Để buộc tội ông Hải, trang 65 của Bản án sơ thẩm số 186/2018/HS-ST nêu: “Cơ quan điều tra đã làm việc với toàn bộ 2.574 người cho Phạm Thanh Hải vay vốn, nay bị Hải chiếm đoạt”. Tất cả các NĐT đều phản đối, cho rằng, không có việc Cơ quan điều tra đã làm việc với 2.574 người, vì không có bút lục của các buổi làm việc này là thiếu căn cứ pháp luật để kết luận chỉ có 508 người hợp tác và số người này được liệt vào danh sách “người bị hại”, thì còn trên 2.000 nhà đầu tư khác, tại sao không được bị liệt vào danh sách người bị hại?Các NĐT dẫn chứng, theo Cáo trạng số 83/CT-VKS(P3), số tiền ông Hải huy động là 2.725 tỉ đồng, đã chi cả gốc và lãi cho các hợp đồng là 2.905 tỉ đồng (chỉ tính thời điểm đầu tư từ tháng 10/2014 - 10/2015), đã minh chứng không có ai là người bị hại bị chiếm đoạt tài sản. Còn lại danh sách 508 người bị hại, thì tại phiên tòa những người được triệu tập đều khẳng định, họ không phải là người bị hại, không bị ông Hải lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hợp đồng của họ chưa được thanh toán, vì chưa đến kì hạn, khi đến kì hạn thì ông Hải đã bị bắt, do đó không thể kết tội bị cáo chiếm đoạt tiền của NĐT. Chính người bị cơ quan điều tra coi là “người bị hại”, trước tòa lại khẩn thiết kêu oan và đề nghị thả tự do cho bị cáo.
Cơ quan điều tra và Viện KS cho rằng, ông Hải mất khả năng thanh toán. Từ căn cứ này cho rằng, vì mất khả năng thanh toán, nên bị cáo sẽ chiếm đoạt tiền của 508 nhà đầu tư chưa đến kì hạn thanh toán và không loại trừ suy diễn, bị cáo lấy tiền huy động của người sau để trả cho người trước. Tại trang 41 bản án sơ thẩm nêu:“Hải không có khả năng chi trả tiền gốc và tiền lãi” cho các NĐT.
Bản án sơ thẩm tuyên trách nhiệm dân sự, bị cáo phải bồi thường cho người bị hại là 433 tỉ 071 triệu đồng. Nhưng bản án cũng nêu, 6 khoản tiền ông Hải đang có trong các dự án đầu tư, tiền gửi ngân hàng còn 1.263 tỉ 110 triệu đồng, minh chứng rõ ràng dư thừa khả năng chi trả 433 tỉ 071triệu đồng, vẫn còn 830 tỉ 039 triệu đồng, không như cáo trạng nêu không có khả năng thanh toán cho NĐT. Chỉ riêng khoản tiền trên 134 tỉ đồng đang bị phòng tỏa tại ngân hàng (chưa kể lãi suất 4 năm qua) cũng đủ để thanh toán cả gốc lẫn lãi cho hơn 40 % số hợp đồng đến hạn thanh toán, nhưng vì ông Hải bị bắt giam, kéo theo các NĐT cũng bị “vạ lây”.
Hơn 20 dự án đầu tư, theo ông Hải giá trị tài sản lên tới 6000 tỉ đồng (có đầu mục, có địa chỉ đầu tư), nhưng lúc thì Cơ quan điều tra liệt kê ra 11 dự án, lúc 15 dự án, số vốn đầu tư liệt kê không đầy đủ, còn lại bảo là “dự án ma” để kết luận, tiền NĐT đã bị ông Hải đã chiếm đoạt…
Chỉ điểm qua một số dự án mà ông Hải đã dày công đầu tư và đã đến kì nở hoa kết trái, như Dự án Mắc ca (IDMA), Dự án Học làm giàu và nhiều dự án khác, nhưng Cơ quan điều tra đã không nhắc tới sự sinh lời của các dự án này. Trước 2 tháng ông Hải bị bắt, thì tháng 8/2015, Chủ tịch nước đã trao tặng Cúp vàng Phù Đổng cho Công ty IDT. Điều này chứng minh Nhà nước đã tôn vinh Tiến sĩ doanh nhân Phạm Thanh Hải. Số vốn đầu tư cho Dự án Mắc ca chiếm 51% cổ phần của công ty, ông Hải không chờ hưởng cổ tức từ dự án, mà tìm cách nâng tầm thương hiệu, từ đó bán một phần cổ phần của dự án để thu hồi vốn và lợi nhuận. Nếu không bị bắt vào ngày 19/10/2015, thì chỉ một tuần sau (27/10/2015) hợp đồng giữa Công ty Maccadamia, Công ty IDT và Công ty Maxwanm (một công ty tài chính rất mạnh tại châu Âu) có hiệu lực với giá trị là 3,5 triệu USD (BL 56432 - 56434). Nhưng do ông Hải bị tạm giam, nên hợp đồng không thể triển khai. Còn Dự án Happylan, do bà Phan Thị Phương Thảo làm chủ, vay của ông Hải 267 tỉ đồng, có hợp đồng vay tiền và bà Thảo cũng có cam kết hoàn trả số tiền này khi có yêu cầu (đã được Cơ quan điều tra xác nhận), nhưng chỉ được đưa vào hồ sơ vụ án 88 tỉ đồng. Việc bị cáo mua khoảng 5ha tại Dự án Happylan, giá trị khoảng 500 tỉ đồng, có hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phù hợp với quy định cũng pháp luật, cũng chưa được Cơ quan điều tra đưa vào tài sản hiện có của ông Hải… Dự án đầu tư xây dựng và khai thác quản lí chợ du lịch Cường Phát, ở TP Lào Cai, ông Nguyễn Hữu Cường, chủ đầu tư dự án này khẳng định trước tòa, ông Hải đầu tư 30 tỉ đồng chiếm 70% vốn điều lệ của dự án. Dự án đi vào hoạt động cuối quý 4/2019, dự kiến ông Hải thu về 1.120 tỉ đồng. Xác nhận của ông Cường cũng bị HĐXX án sơ thẩm loại khỏi hồ sơ vụ án... (Còn nữa)
Đinh Quyết Thắng
