Tức Mạc - dấu ấn hào khí Đông A

Chiến thắng quân Nguyên - Mông chẳng những ghi tạc vào lịch sử sự oai hùng của dân tộc mà còn để lại trên đất Tức Mạc - Thiên Trường, quê hương nhà Trần những dấu ấn lịch sử khơi dậy hào khí Đông A.

Tức Mạc hiện thuộc xã Mỹ Phúc, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Theo sử sách ghi lại, tổ tiên nhà Trần “đời đời làm nghề cá” thuộc vùng ven dòng Vĩnh Giang, nơi định cư trên bờ là hương Tức Mạc. Thế nên nhiều lần vua Trần về thăm hương Tức Mạc, thường làm lễ ở Tiên Miếu. Năm 1239, tức 13 năm sau khi nắm giữ vương triều, nhà Trần phong cho Phùng Tá Chu chức Nhập nội thái phó, về hương Tức Mạc dựng cung điện, nhà cửa. Từ đó, hằng năm vua Trần đều về ngự ở hành cung Tức Mạc, ban yến cho các bô lão. Một lần về quê, Trần Thái Tông đã đổi hương Tức Mạc thành Phủ Thiên Trường và nhà Trần không chỉ coi Tức Mạc - Thiên Trường là quê hương, là đất phát tích của dòng họ, nơi có miếu thờ cúng tổ tiên mà còn coi đây là nơi làm việc, nghỉ ngơi của các Thượng Hoàng.

Lễ hội đền Trần

Trên đất làng Tức Mạc hiện nay còn nhiều công trình kiến trúc ghi lại dấu ấn của hào khí Đông A. Ấy là đền Thiên Trường thờ 14 vị vua Trần; đền Cổ Trạch, tương truyền là nhà cũ của Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo, giờ là nơi thờ Ngài và gia quyến cùng các tướng lĩnh đã từng “nếm mật, nằm gai” cùng ông xông pha trận mạc, vào sinh ra tử chống quân Nguyên - Mông. Cạnh đền Thiên Trường là đền Trùng Hoa, được khôi phục vào năm 2000, tạo thành quần thể ba ngôi đền nằm cạnh nhau trên đất Tức Mạc không chỉ khơi dậy hào khí Đông A, mà còn tạo dựng lại một phần kinh đô Thiên Thường - kinh đô thứ hai sau Thăng Long.

Cạnh khu di tích đền Trần là chùa tháp Phổ Minh cao 14 tầng, sừng sững uy nghiêm cùng đất trời suốt chiều dài hơn 7 thế kỉ. Phía Bắc chùa Tháp là đền Bảo Lộc. Nơi đây là ấp An Lạc của An sinh vương Trần Liễu (thân phụ của Trần Hưng Đạo). Đây cũng là nơi Trần Hưng Đạo lớn lên, rèn luyện võ nghệ, binh thư, binh pháp.

Vào dịp “Tháng Tám giỗ Cha”, nếu du khách về đây còn được tận mắt nhìn dòng Vĩnh Giang xưa, nơi thuở hàn vi các ông tổ vua Trần làm nghề chài lưới kiếm sống… Về đất Tức Mạc trong tháng 8, du khách không chỉ được dự lễ hội đền Trần, mà còn hướng tâm linh tưởng nhớ ngày mất của vị Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo. Đây là dịp để du khách thưởng thức các hoạt động văn hóa truyền thống mang ý nghĩa tâm linh được cán bộ và Nhân dân tỉnh Nam Định gìn giữ bao đời nay.

Tất cả tạo thành dòng lịch sử, là mạch nguồn truyền thống di dưỡng lòng yêu nước trong mỗi thế hệ người dân Nam Định nói riêng, người dân cả nước nói chung nối tiếp truyền thống ông cha, tiếp tục bảo vệ Nhà nước xã hội chủ nghĩa và xây dựng nông thôn mới.