Đền Cửa Ông là ngôi Đền hiếm hoi còn lại đến nay thờ khá đông đủ gia thất của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn cùng các vị tướng lĩnh nhà Trần, biểu tượng của hào khí Đông A và tinh thần yêu nước của quân và dân nước Đại Việt thế kỷ XIII, là điểm đến du lịch hấp dẫn của tỉnh Quảng Ninh và khu vực.
 |
| Toàn cảnh khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Cửa ông về đêm. (Ảnh: Ban Quản lý Di tích) |
Quyết định này đặt nền móng pháp lý quan trọng để triển khai dự án bảo tồn và phát huy giá trị di tích có quy mô lớn, khẳng định vị thế của di tích gắn liền với công lao trấn ải vùng biển Đông Bắc Tổ quốc của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và các tướng lĩnh nhà Trần, mở ra kế hoạch dài hạn nhằm bảo tồn yếu tố gốc và khai thác bền vững giá trị di tích gắn liền với vịnh Bái Tử Long.
Phạm vi lập quy hoạch
Theo quyết định, phạm vi lập quy hoạch có tổng diện tích 52,52 ha, gồm hai khu vực. Khu vực thứ nhất là Điểm di tích Đền Cửa Ông có diện tích 19,56 ha, trong đó khu vực bảo vệ di tích là 17,87 ha gồm: Khu vực bảo vệ I, có diện tích 2,74ha, khu vực bảo vệ II có diện tích 15,13 ha. Khu vực dự kiến mở rộng bổ sung vào phạm vi khoanh vùng bảo vệ Khu vực II, diện tích là 1,43 ha (đã bao gồm diện tích mặt nước biển) để bố trí bến rước dưới nước kết hợp bến thuyền du lịch và một phần diện tích đất khác (đất sản xuất hiện trạng của Công ty Tuyển than Cửa Ông được quy hoạch thành đất cây xanh cảnh quan theo Quy hoạch chung xây dựng thành phố Cẩm Phả đã được phê duyệt.
|
| Lễ rước Đức ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng trên biển. Ảnh : (Ban quản lý Đền cung cấp) |
Khu vực thứ hai là Điểm di tích Đền Cặp Tiên trên đảo Cặp Tiên (Đặc khu Vân Đồn), Quy mô lập quy hoạch có diện tích là 32,96 ha, gồm: Khu vực bảo vệ di tích, diện tích là 30,92 ha (trong đó, Khu vực bảo vệ I có diện tích 3,79 ha; Khu vực bảo vệ II có diện tích 27,13 ha) và diện tích khu vực quy hoạch mở rộng là 2,04 ha bổ sung vào phạm vi khoanh vùng khu vực bảo vệ II (gồm phần diện tích mặt nước biển hiện trạng) để dự kiến xây dựng bến thuyền du lịch và cảnh quan.
Mục tiêu quy hoạch là bảo tồn các yếu tố gốc của di tích, đồng thời phát huy và khai thác hiệu quả giá trị của di tích, xây dựng đền Cửa Ông thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn, kết nối với các di tích khác để tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch phong phú, góp phần tạo nguồn thu cho địa phương. Đồng thời, định hướng tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan và hệ thống hạ tầng kỹ thuật phù hợp với định hướng phát triển chung của tỉnh Quảng Ninh trước mắt cũng như lâu dài.
Quy hoạch sẽ tập trung vào việc nghiên cứu, đánh giá hiện trạng chi tiết các công trình và di sản văn hóa phi vật thể như Lễ hội đền Cửa Ông, nhận diện các giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật và môi trường cảnh quan.
Xác định các giải pháp phát triển tổng thể khu vực, chú trọng kiểm soát chặt chẽ về độ cao, mật độ xây dựng và hình thức kiến trúc mang đậm bản sắc kiến trúc triều đại nhà Trần. Định hướng tổ chức giao thông gắn kết nối Đền Cửa Ông với Đền Cặp Tiên bằng đường bộ (qua cầu Vân Đồn), đường thủy (qua eo biển Cửa Suốt), tạo sự thống nhất, đồng bộ giữa hai khu vực và phục vụ phát triển các sản phẩm văn hóa gắn với lịch sử nhà Trần tại di tích.
Kế hoạch thực hiện quy hoạch
Thời kỳ Quy hoạch thực hiện đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045. Thời gian lập quy hoạch không quá 24 tháng kể từ ngày nhiệm vụ được duyệt (không bao gồm thời gian thẩm định, phê duyệt dự toán, đấu thầu lựa chọn đơn vị tư vấn, thẩm định, phê duyệt quy hoạch). Nguồn vốn chính lấy từ nguồn vốn công đức, tài trợ có mục đích tu bổ, tôn tạo di tích và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác.
|
| Đền Cửa Ông nhìn ra vịnh Bái Tử Long. (Ảnh: Vũ Công Thành). |
Để đảm bảo tính khả thi, quy hoạch đề xuất các giải pháp về quản lý quy hoạch, cơ chế phối hợp liên ngành và đặc biệt là các cơ chế, chính sách giải phóng mặt bằng, hỗ trợ người dân di dời và phục hồi sinh kế cho các hộ dân bị ảnh hưởng.
Các dự án thành phần được phân kỳ đầu tư và ưu tiên theo từng nhóm, từ giải phóng mặt bằng, bảo tồn, phục hồi di tích đến xây dựng hạ tầng phục vụ phát triển du lịch bền vững.
UBND tỉnh Quảng Ninh có trách nhiệm bố trí nguồn vốn, phê duyệt dự toán chi phí lập quy hoạch và các chi phí khác có liên quan... Chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các Bộ, ngành có liên quan tổ chức lập, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch, đồng thời giám sát và kiểm tra tiến độ thực hiện quy hoạch.
Trên cơ sở quy hoạch được lập và phê duyệt đi kèm là cơ chế huy động nguồn lực đầu tư, Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước đột phá về du lịch văn hóa cho Quảng Ninh, biến vùng đất Cửa Ông thành trung tâm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng và điểm đến du lịch hấp dẫn thu hút khách du lịch trong và ngoài tỉnh đến tham quan chiêm bái.
