Theo quan sát, giếng có hình tròn, đường kính rộng 6 mét, sâu 5 mét. Thành giếng được xây bằng đá tổ ong, đá hộc và gạch nung. Vật liệu kết dính là nhựa, tơ hồng, mật mía, vôi trộn cát,... Các cụ cao tuổi trong làng cho biết: “Chúng tôi lớn lên đã thấy có giếng rồi…”.
 |
| Giếng cổ làng Phước Vinh sau ngày được tôn tạo. |
Căn cứ cuốn gia phả họ Bùi nước Đại Việt, hiện ông Bùi Hạc, Trưởng ban liên lạc họ Bùi, phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị giữ, kết hợp sách “Ô châu cận lục” của tiến sĩ Dương Văn An thì thủy tổ người làng Phước Vinh gốc xứ Đàng Ngoài vào đây khai đất lập làng. Thời Hậu Lê, tính đến nay khoảng 20 đời. Lúc sơ khai có 2 dòng họ (họ Bùi Văn và họ Trần Công). Ban đầu cư dân dựng nhà cạnh hói để tiện nước sinh hoạt, đồng thời tiện đánh bắt cá, cua sinh sống. Nhưng mùa mưa, bị nước lũ ngập nhà, trôi của cải, tài sản, làng tổ chức họp dân dời nhà lên vùng đất cao cách chỗ cũ không xa. Để có nước sinh hoạt hằng ngày, làng lại họp dân tổ chức đào giếng. Thời xưa, khi đào giếng phải nhờ thầy địa cúng bái, nghi lễ cầu xin để giếng khơi trúng mạch nước, làng mới có phúc, giếng khơi có mạch nước thần. Để có phương tiện đưa nước về nhà, thời đó, thợ mộc xẻ ván, ghép thành thùng đựng nước gánh về nhà. Bên cạnh đó, làng còn có nội quy hãy bảo vệ giếng, giữ vệ sinh,…
Qua các tư liệu trên, minh chứng giếng cổ làng Phước Vinh có từ thời Hậu Lê. Trải qua nhiều thế hệ, giếng cổ xưa có mạch nước thiêng, sinh ra những người con tài giỏi, lấy đức làm trọng để xây nền, sống luôn đoàn kết. Chỉ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, làng có hàng trăm trai gái xung phong lên đường ra hỏa tuyến và lập nhiều chiến công. Hiện làng Phước Vinh đang xây dựng nông thôn mới nâng cao; xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa; xây dựng mô hình làng sáng, xanh, sạch, đẹp.
Trải qua biến thiên lịch sử, nay giếng nước cổ của làng bị xuống cấp. Để ghi nhớ công lao của các bậc tiền bối khai đất lập làng, khai trí mở tài, khai giếng nước thiêng; chính quyền cùng các tổ chức đoàn thể đã cùng với bà con trong làng tu sửa, tôn tạo giếng cổ thành di tích lịch sử, văn hóa của làng. Nhờ đó, mạch nước giếng cổ vẫn xanh mát, ngọt như dòng sữa mẹ ban tặng cho con cháu của làng.
