Sáng ngày 22/10/2025, Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi).
Trình bày Tờ trình về việc xây dựng Hồ sơ dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, hoàn thiện cơ chế, chính sách trong lĩnh vực hàng không dân dụng; thực hiện cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế; tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước lĩnh vực hàng không dân dụng; khắc phục những vướng mắc, bất cập; đề xuất giải quyết các vấn đề mới, vấn đề phát sinh; khơi thông các điểm nghẽn, tạo ra động lực mới cho sự phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế, đảm bảo quốc phòng - an ninh trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
 |
| Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh Trình bày Tờ trình về Dự án Luật hàng không dân dụng (sửa đổi) |
Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) quy định về hoạt động hàng không dân dụng, bao gồm các quy định về tàu bay, cảng hàng không, nhân viên hàng không, hoạt động bay, vận tải hàng không thương mại, hàng không chung, hàng không chuyên dùng, an toàn hàng không, an ninh hàng không, trách nhiệm dân sự và các hoạt động khác có liên quan đến hàng không dân dụng.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, thực hiện tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật của Nghị quyết số 66-NQ/TW, dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) chỉ quy định những vấn đề khung tính nguyên tắc và những nội dung thuộc thẩm quyền Quốc hội. Vì vậy, dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) đã được sắp xếp, bố cục lại bao gồm 11 Chương và 109 Điều (giảm 93 điều so với Luật hiện hành).
Bảo vệ quyền lợi hành khách
Đóng góp ý kiến cho Dự án Luật Hàng không dân dụng, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến việc bảo vệ quyền lợi hành khách. Hiện tại, các quy định này đang nằm ở các văn bản dưới luật như: Nghị định 92 (về thông báo, hỗ trợ, bồi thường khi chậm, hủy chuyến), Thông tư 14 (về bồi thường hành lý thất lạc) và Thông tư 81 (về giải quyết khiếu nại). Đại biểu nhấn mạnh cần luật hóa một số quy định cơ bản nhằm nâng cao hiệu lực pháp lý, yêu cầu xử lý khi vi phạm, "Đề nghị bổ sung, quy định rõ quyền được thông tin, hỗ trợ, bồi thường trong các trường hợp chậm, hủy chuyến, mất hành lý; quy định trách nhiệm công khai giá vé, phụ thu, điều kiện hoàn vé và tránh “ẩn phí”; thiết lập cơ chế khiếu nại, hòa giải nhanh và minh bạch thông qua nền tảng số của cơ quan quản lý nhà nước về hàng không; bổ sung quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân của hành khách phù hợp với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2023", Đại biểu nêu kiến nghị cụ thể.
|
| Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, cần quy định cụ thể về việc bồi thường cho khách hàng khi bị chậm chuyến bay. |
Về chất lượng và minh bạch dịch vụ, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương nhận định rất cần thiết phải được quy định trong Luật, dù hiện tại chỉ có Thông tư 19 quy định về chuẩn dịch vụ tối thiểu. Đại biểu cho rằng, đặt quy định này ở cấp độ Thông tư thì giá trị pháp lý chưa cao, cần luật hóa nguyên tắc về chuẩn dịch vụ tối thiểu tại cảng hàng không và trên tàu bay để tăng cơ chế giám sát và công khai về chất lượng.
Ban soạn thảo rà soát và có quy định quản lý đối với các nền tảng bán vé trực tuyến xuyên biên giới. Thực tế, nhiều hành khách mua vé qua các nền tảng trực tuyến nước ngoài. Khi xảy ra tranh chấp, hành khách bị từ chối hoàn tiền, mất phí cao hoặc bị lộ thông tin cá nhân, trong khi đó, cơ quan trong nước khó xử lý vì nền tảng không được đăng ký tại Việt Nam.
Đây là một bước đi cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi số để bảo vệ người tiêu dùng và kiến nghị bổ sung quy định về thương mại điện tử hàng không trong Luật, yêu cầu các nền tảng trực tuyến công khai thông tin, đăng ký đại diện pháp lý tại Việt Nam và chịu trách nhiệm về giá vé, hoàn, hủy vé, bảo mật dữ liệu hành khách.
Nêu lên tình trạng các chuyến bay bị chậm, hủy chuyến, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, về vấn đề bồi thường thiệt hại cho khách hàng đi máy bay nhưng dự thảo chỉ nêu quyền, nghĩa vụ của cảng; quyền và nghĩa vụ của hãng hàng không rất rõ ràng, tuy nhiên quyền và nghĩa vụ của khách hàng lại quy định rất chung chung.
"Nói bồi thường thiệt hại, chứ không nói bồi thường như thế nào, ra sao. Chúng ta đều đi máy bay và đều từng bị chậm chuyến (delay), kể cả lãnh đạo cũng bị. Có những chuyến chậm mấy tiếng đồng hồ…”, đại biểu cho biết.
Theo đại biểu Hòa, khi chậm chuyến các hãng nói rằng là do khai thác chuyến bay. Đại biểu nhấn mạnh: "Anh khai thác chuyến bay, anh chậm chuyến là đâu chấp nhận được. Chậm chuyến do thiên tai, bệnh dịch ảnh hưởng đến thì có thể được. Anh chậm chuyến do khai thác máy bay chung chung là lỗi chưa hợp lý".
Đại biểu nêu dẫn chứng, bay Cần Thơ chuyến 16h và mua vé rồi, một lát nữa hãng thông báo xin lỗi do khai thác tàu bay chậm, 17h mới bay thì có thể thông cảm được, tuy nhiên khi hành khách đã tới sân bay mới được thông báo.
"Chậm mấy tiếng đồng hồ, có hành khách được vào phòng VIP để nghỉ ngơi, hành khách khác ngồi vất vơ vất vưởng mấy tiếng là điều không thể chấp nhận được. Do đó, phải có quy định rõ ràng cụ thể về việc bồi thường như thế nào do chậm chuyến, nếu không quy định trong luật thì phải quy định trong nghị định của Chính phủ", đại biểu kiến nghị.
Cần nâng cao tiêu chuẩn các sân bay
Tại phiên thảo luận, đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) nhấn mạnh vai trò không thể phủ nhận của ngành hàng không trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch và hội nhập quốc tế. Đại biểu khẳng định "hàng không thể hiện rất rõ vai trò của mình trong việc thúc đẩy khách du lịch đến Việt Nam cũng như phát triển các thị trường du lịch", đồng thời ghi nhận sự cần thiết phải thay thế Luật Hàng không dân dụng Việt Nam hiện hành để giải quyết các vấn đề tồn đọng trong thực tiễn. Đại biểu Lê Hữu Trí đã chỉ ra ba vấn đề lớn, mang tính chiến lược và cấp bách, cần được sửa đổi nhằm giải quyết dứt điểm bài toán quy hoạch, tiêu chuẩn quốc tế hóa hạ tầng và tính kỷ luật nghiêm minh trong khai thác.
|
| Đại biểu Lê Hữu Trí |
Theo đại biểu Lê Hữu Trí, Việt Nam là một quốc gia có diện tích và quy mô dân số không quá lớn, nhưng đang sở hữu nhiều sân bay, "34 tỉnh thành thì các tỉnh có sân bay chiếm khoảng hơn một nửa và sắp tới một số tỉnh tiếp tục có sân bay nữa". Đại biểu đặt vấn đề về mối liên hệ với Luật Quy hoạch quốc gia, "Nhiều sân bay giữa các tỉnh có cự ly khá gần, đôi khi chỉ hơn 200km". Việc phát triển sân bay ở cự ly quá ngắn, khi hoàn toàn có thể sử dụng các phương tiện giao thông tiện lợi khác mang lại kết quả cao hơn là chưa phù hợp và cần nhanh chóng điều chỉnh lại chiến lược. Đại biểu nhấn mạnh rằng vấn đề này không chỉ nằm trong phạm vi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam mà còn liên quan đến Luật Quy hoạch Quốc gia, trong đó có lĩnh vực giao thông và hàng không.
Bên cạnh đó, đại biểu Trí kiến nghị cần nâng cao tiêu chuẩn các sân bay, phân định rõ giữa sân bay đạt chuẩn quốc tế thực chất và sân bay nội địa, tránh tình trạng quốc tế nhưng chất lượng dịch vụ và hạ tầng không đáp ứng được. Ngoài ra, cần đảm bảo, nâng cao chất lượng kỷ luật hàng không, nhất là tình trạng chậm chuyến liên tục và phổ biến hiện nay, không chỉ gây ra sự phiền phức, lãng phí lớn cho xã hội và hành khách mà còn làm tăng chi phí thời gian, gây tâm lý bất ổn cho người tham gia vận tải.
Các đại biểu Quốc hội đề nghị Luật cần có các chế định khuyến khích và mở rộng các chủ thể ngoài thành phần nhà nước tham gia hoạt động hàng không, bao gồm cả các nhà đầu tư nước ngoài với mục tiêu là tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ về giá cả và dịch vụ.
Chỉ có cạnh tranh mới thúc đẩy ngành hàng không phát triển, đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu, rộng của đất nước. Việc khuyến khích mở rộng thành phần kinh tế ngoài nhà nước tham gia vào ngành hàng không sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, là giải pháp căn cơ để giảm chi phí, nâng cao chất lượng dịch vụ và hỗ trợ xúc tiến du lịch.
