Phát huy nguồn lực quý người cao tuổi trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Ông Nguyễn Xuân Lập, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Chăm sóc NCT Trung ương Hội: Tạo sức mạnh tổng hợp toàn xã hội chăm lo đôi mắt cho NCT

Ông Nguyễn Xuân Lập

“Đôi mắt là “cửa sổ tâm hồn”, nhất là đối với NCT, khi tuổi ngày càng cao, sức khỏe yếu dần đi, đôi mắt càng quan trọng để NCT tiếp tục cuộc sống hằng ngày được thuận lợi, không phải phụ thuộc. Chương trình nhân đạo “Mắt sáng cho NCT” mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc và đã được Trung ương Hội NCT Việt Nam triển khai từ khóa IV, tiếp tục đến khóa V và trở thành một trong những nhiệm vụ thường xuyên của Hội NCT các cấp. Đến nay, Chương trình càng trở nên có ý nghĩa hơn trong bối cảnh các chủ trương, đường lối của Đảng, hệ thống chính sách pháp luật của Nhà nước ngày càng hoàn thiện; các chính sách an sinh xã hội ngày càng được quan tâm. Bên cạnh các hoạt động chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho NCT như nâng mức hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội và hạ độ tuổi hưởng bảo trợ xã hội, các hoạt động văn hóa, thể thao dành cho NCT, được sự đồng ý của lãnh đạo Trung ương và các Bộ Ngành, việc Trung ương Hội NCT Việt Nam bấm nút khởi động Chương trình nhân đạo Mắt sáng cho NCT tại Lễ kỉ niệm 30 năm Ngày thành lập Hội NCT Việt Nam (10/5/1995-10/5/2025) và 84 năm Ngày truyền thống NCT - Ngày NCT Việt Nam (6/6/1941-6/6/2025) mang ý nghĩa lịch sử.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Lê Thành Long, Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam tại Văn bản số 409 ngày 7/9/2024 và triển khai Chương trình, Trung ương Hội NCT Việt Nam đã phối hợp với Bộ Y tế kí kết “Chương trình Nhân đạo Mắt sáng cho NCT giai đoạn 2025-2028”, trong đó, đề ra những mục tiêu cụ thể, nhiệm vụ giải pháp và phân công rõ việc cho từng cơ quan, tổ chức liên quan.

Sau khởi động, Trung ương Hội sẽ phối hợp Bộ Y tế tổ chức Lễ ra mắt Chương trình, đồng thời triển khai thực hiện bài bản, quy củ và trách nhiệm, với sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn (Bộ Y tế, các Bệnh viện Mắt, cơ sở y tế Trung ương và địa phương); các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tạo sức mạnh tổng hợp toàn xã hội chăm lo đôi mắt cho NCT, nhất là NCT nghèo, NCT hoàn cảnh khó khăn, NCT ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số”.

Ông Nguyễn Văn Chính, Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Hội, Trưởng ban Phát huy vai trò NCT: NCT là nguồn lực quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Ông Nguyễn Văn Chính

“Ngày 20/2/2025 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 379 phê duyệt Đề án” NCT tham gia đẩy chuyển đổi số,chuyển đổi xanh, khởi nghiệp tạo việc làm” với mục tiêu tổng quát nhằm nâng cao nhận thức của xã hội, chính quyền các cấp về vị trí, vai trò của NCT; nhận thức, khát vọng của cán bộ, hội viên, NCT về chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với việc NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm trong giai đoạn phát triển mới. Phát huy tiềm năng, vai trò, kinh nghiệm của NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm phù hợp với nguyện vọng, nhu cầu, khả năng đóng góp quan trọng của NCT thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đất nước. Tạo điều kiện để NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm; nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần; tiếp tục nêu gương sáng, giáo dục thế hệ trẻ bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Quyết định số 379 ngày 20/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp tạo việc làm” đã khẳng định “NCT không chỉ cần được chăm sóc”, mà còn “là nguồn lực quý” cần được phát huy trong kỉ nguyên vươn mình của dân tộc và bối cảnh già hóa dân số nhanh hiện nay.

Trên cơ sở Quyết định 379 của Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Hội NCT Việt Nam đã xây dựng Kế hoạch triển khai Đề án NCT tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp, tạo việc làm năm 2026 và những năm tiếp theo”. Từ đó, phát huy tối đa tiềm năng, vai trò, kinh nghiệm, tri thức của NCT trong các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, việc làm, kinh tế, chính trị của đất nước phù hợp với nguyện vọng, nhu cầu, khả năng của NCT là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; đảm bảo NCT được thực hiện đầy đủ các quyền lợi và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật”.

Bà Trần Bích Thủy, Giám đốc Quốc gia Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế (HAI) tại Việt Nam: CLB LTHTGN - Đầu tư chiến lược trong bối cảnh già hóa dân số

Bà Trần Bích Thủy

“Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trên thế giới và được xác định là quốc gia sẽ “già trước khi giàu”. Trong bối cảnh đó, đầu tư vào các mô hình cộng đồng như mô hình CLB LTHTGN nhằm cải thiện sức khỏe, thu nhập, và thúc đẩy sự tham gia xã hội của NCT là giải pháp không thể chậm trễ.

Mô hình CLB LTHTGN đã chứng minh là một mô hình phù hợp với nguyện vọng của NCT, Hội NCT và cộng đồng. Cách tiếp cận “liên thế hệ, tự giúp nhau và dựa vào cộng đồng” của mô hình cũng phù hợp với truyền thống “lá lành đùm lá rách” và phát huy được nguồn lực sẵn có tại địa phương - đặc biệt phù hợp trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước còn hạn chế. Mô hình cũng cho thấy có khả năng tích hợp cao với các các chương trình và dịch vụ hiện nay. Đây là một phương thức hiệu quả, bền vững, có khả năng nhân rộng, có tính linh hoạt cao, tăng khả năng chống chịu của cộng đồng trong khủng hoảng và có chi phí thấp để thích ứng với già hóa dân số, đồng thời phát huy vai trò tích cực của NCT trong giúp đỡ chính họ, giúp đỡ người khác và phát triển cộng đồng. Gắn kết NCT, trung niên và thanh niên, các CLB thúc đẩy chăm sóc sức khỏe, chăm sóc xã hội, tăng thu nhập, hỗ trợ người yếu thế, học tập suốt đời và gắn kết xã hội.

Khảo sát năm 2024 với gần 10.500 thành viên CLB trong khuôn khổ của một dự án cho thấy: 99,6% cho biết sức khỏe được cải thiện, 99,7% tự tin hơn, 99,9% cảm nhận cộng đồng gắn bó hơn, 82% có thu nhập cải thiện rõ rệt. Mô hình cũng hỗ trợ đắc lực nhóm NCT già yếu, khó khăn, đơn thân, thông qua mạng lưới tình nguyện viên chăm sóc tại nhà và hoạt động tự giúp nhau khi có khó khăn đột xuất. Rõ ràng là nếu được Chính phủ đầu tư phù hợp, cùng với các nguồn lực ở cộng đồng do các CLB vận động thêm, thì sẽ giúp giảm đáng kể gánh nặng cho công tác chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội ở cộng đồng, là một mô hình “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, mang lại lợi ích cho tất cả các bên.

Cho đến nay, gần 9.000 CLB đã được thành lập nhờ các chính sách và Đề án 1533, Đề án 1336 của Chính phủ, tuy nhiên con số này mới chỉ phủ chưa đến 9% số thôn/bản/khóm/ấp/tổ dân phố. Nếu không có Đề án tiếp nối sau năm 2025, mô hình có nguy cơ bị gián đoạn, gây lãng phí nguồn lực đã đầu tư và mất đà phát triển.

Bên cạnh cơ sở thực tiễn trên, CLB LTHTGN cũng phù hợp với ưu tiên của Chiến lược Quốc gia về NCT giai đoạn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045, các mục tiêu phát triển bền vững, và nhiều khuyến nghị quốc tế đưa ra trong Kế hoạch Hành động Quốc tế Madrid về NCT (MIPAA), Tuyên bố Kuala Lumpur của ASEAN về NCT, Thập kỉ Già hóa khỏe mạnh của Liên Hợp Quốc...

Những thành công trong thực tiễn và căn cứ chính sách quốc gia, định hướng khu vực và quốc tế đều cho thấy rõ ràng là: Nhân rộng CLB LTHTGN không chỉ là một giải pháp mang tính nhân văn, mà còn là đầu tư chiến lược để Việt Nam già hóa chủ động, bao trùm và thịnh vượng”.