Nghề “bạn hiền của tuổi già”

Nghề hợp với nhịp sống của NCT

Không ồn ào, không vội vã như nghề buôn bán hay dịch vụ, chăm sóc cây cảnh là một công việc nhẹ nhàng, mang tính trị liệu tinh thần cao. Người làm chủ yếu là người yêu cây, biết quan sát, tỉ mỉ, và có thời gian, những phẩm chất rất phù hợp với NCT.

Theo khảo sát của một số Trung tâm Dịch vụ việc tư nhân, riêng nhóm việc bán thời gian cho NCT, các công việc liên quan đến cây xanh như: chăm sóc vườn nhà, tỉa cây cảnh, thiết kế tiểu cảnh chiếm gần 15% tổng số việc làm được giới thiệu trong năm 2024. Nhiều người sau khi nghỉ hưu đã chọn hướng này để “giữ tay nghề, giữ tinh thần”.

CLB sinh vật cảnh làng Triều Khúc.

Bà Trần Thị Mỹ Phượng, 63 tuổi, ở tỉnh Bắc Ninh, từng là giáo viên mĩ thuật, chia sẻ: “Tôi nhận chăm vườn cho mấy nhà trong khu dân cư, mỗi tuần làm 3 buổi, chủ yếu là tưới, bón phân, tỉa cây. Tháng cũng có thêm 3 - 4 triệu đồng. Nhưng cái quý hơn tiền là cảm giác được sống giữa màu xanh, không bị cô đơn sau khi nghỉ hưu”.

Theo chuyên gia tâm lí Phạm Hiền, Trung tâm Đào tạo kĩ năng sống Wedo- Wegood, công việc tiếp xúc với thiên nhiên giúp người lớn tuổi giảm căng thẳng, cải thiện trí nhớ và tăng khả năng vận động. Làm vườn, chăm cây cảnh không chỉ là lao động nhẹ mà còn là một hình thức trị liệu tự nhiên cho NCT. Nó giúp họ duy trì sức khỏe, giao tiếp xã hội và cảm thấy mình vẫn có ích.

Từ thú chơi đến sinh kế

Trước kia, cây cảnh chỉ được xem như thú chơi của người rảnh rỗi, nhưng vài năm trở lại đây, nhu cầu thuê người chăm sóc chuyên nghiệp tăng mạnh. Ở các đô thị lớn, nhiều gia đình có sân vườn, ban công trồng cây xanh nhưng không có thời gian chăm sóc, đã tìm đến “người làm vườn bán thời gian” - trong đó phần lớn là NCT có kinh nghiệm.

Tại Hà Nội, ông Phạm Quốc Đạt, 70 tuổi, kĩ sư lâm nghiệp, sau ngày nghỉ hưu được khách hàng quanh khu Cầu Giấy gọi vui là “bác Đạt vườn nhà”. Ông chăm sóc hơn 20 vườn nhỏ, mỗi tuần ghé 2 - 3 lần. “Cây nào tôi trồng, chủ nhà cứ yên tâm, lá xanh quanh năm. Làm nghề này phải có tình với cây, chứ chỉ nghĩ kiếm tiền thì không bền”, ông Đạt nói.

Hiện nay, thu nhập trung bình của người làm nghề chăm sóc cây cảnh dao động từ 150.000 - 300.000 đồng/buổi, tùy quy mô vườn và tay nghề. Người có chuyên môn bonsai hoặc thiết kế tiểu cảnh có thể nhận hợp đồng dài hạn trị giá hàng chục triệu đồng/năm.

Không ít NCT biến đam mê này thành mô hình kinh tế nhỏ. Ở tỉnh Thái Bình, vợ chồng ông Phạm Văn Hòa, 66 tuổi, tận dụng sân sau để mở dịch vụ chăm và thuê cây cảnh. Khách mang cây đến gửi, ông chăm sóc theo tháng - cây khỏe, ra hoa đẹp, khách lại thuê tiếp. “Tôi không ngờ nghề chơi cây lại nuôi được mình sau tuổi hưu. Mỗi tháng trừ chi phí vẫn còn hơn 5 triệu đồng, lại được vui với cây, với người”, ông Hòa kể.

Chia sẻ về công việc, ông Hòa cho biết, dù không đòi hỏi sức khỏe quá nhiều, nghề chăm sóc cây cảnh vẫn cần kiến thức cơ bản về thực vật, khí hậu, phân bón và phòng trừ sâu bệnh. Do đó, đã có rất nhiều NCT chủ động đăng kí học thêm. Tại các Trung tâm Khuyến nông hoặc Câu lạc bộ sinh vật cảnh ở nhiều địa phương, lớp hướng dẫn ngắn hạn 3 - 5 buổi được tổ chức thường xuyên, thu hút đông người tham dự.

Bà Nguyễn Thị Hương, phường Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình kể: “Trước đây tôi chỉ biết tưới nước, giờ học thêm về cách cắt rễ, thay chậu, nhận biết bệnh nấm lá. Làm cây cảnh mà làm ẩu là cây hỏng ngay. Cây chết là chủ nhà buồn, mình cũng tiếc”.

Từ chỗ làm cho vui, có thể thấy, qua các lớp học ngắn hạn, nhiều người đã có thái độ nghề nghiệp nghiêm túc, coi đây là “nghề bán chuyên nghiệp”. Các hội nhóm cây cảnh trên mạng xã hội như “Người trồng xanh phố”, “Sống chậm cùng bonsai mini” cũng trở thành nơi giao lưu, học hỏi của những NCT yêu cây. Ở đó, họ chia sẻ bí quyết ủ đất, ươm giống, hoặc đơn giản là khoe chậu cây vừa nở hoa.

Khi công nghệ vào vườn

Điều thú vị là NCT không hề “tụt hậu” trong nghề tưởng chừng truyền thống này. Nhiều NCT còn ứng dụng công nghệ nhỏ gọn: Hệ thống tưới tự động, cảm biến độ ẩm, camera giám sát vườn. Ông Phạm Văn Hòa cho biết, ông mua bộ cảm biến ẩm độ đất giá chỉ hơn 300.000 đồng, kết nối điện thoại, cây nào khô là máy báo. Giờ vừa làm nghề, vừa học công nghệ, thấy mình trẻ lại”.

Một số doanh nghiệp xanh cũng mở hướng hợp tác với NCT. Công ty TNHH Xanh Nhà Việt (Hà Nội) cho biết họ đang tuyển cộng tác viên chăm sóc cây cảnh theo giờ, ưu tiên NCT có kinh nghiệm. “Khách hàng thích NCT vì họ nhẹ nhàng, kiên nhẫn và có trách nhiệm với cây”, đại diện công ty cho biết.

Ở nhiều nơi, mô hình “vườn dưỡng sinh” do các câu lạc bộ NCT tự quản cũng đang nhân rộng. Mỗi người chăm một góc vườn chung, trồng rau sạch, bonsai, hoa cảnh. Vừa là nơi sinh hoạt cộng đồng, vừa giúp họ vận động, thư giãn.

Rõ ràng, với xu thế già hóa dân số, việc công nhận và phát triển những nghề phi truyền thống như chăm sóc cây cảnh, dọn vườn, chăm vật nuôi... là hướng đi phù hợp. Đây là những công việc vừa giúp NCT có thêm thu nhập, vừa giữ cho họ gắn bó, tích cực với xã hội.

Ở tuổi 60, 70, nhiều người nghĩ đến nghỉ ngơi, nhưng với những “người làm vườn già”, đôi tay vẫn còn khát sống, còn muốn gieo thêm xanh cho đời. Nghề chăm sóc cây cảnh không chỉ đem lại thu nhập, mà còn giúp họ giữ gìn sức khỏe, nuôi dưỡng tâm hồn và tạo nên những góc xanh bình yên giữa phố thị…