Lá vàng chưa dám rụng về cội...

Tuổi xế bóng vẫn là lao động chính

Hai cụ cùng người con gái tật nguyền mất trí, ngày đêm đi lang thang sống trong ngôi nhà hoang lạnh sùm sụp ở thôn Minh Vượng, xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Cụ bà Trần Thị Chín, đôi mắt đục ngầu như cùi nhãn khô, di chuyển chậm chạp run rẩy như "con rùa lật ngửa". Còn cụ ông Trần Văn Tín, lưng lúc nào cũng cúi gập xuống như một con lạc đà, bé nhỏ ngồi lọt thỏm giữa bốn bề bức tường trên chiếc chõng tre cũ mềm bóng nhẫy. Ngôi nhà mốc thếch phủ đầy mạng nhện, tối tăm. Không có điều kiện, không có tiền nong, họ phải "tiết kiệm năng lượng" đến mức mỗi tháng cũng chỉ dám tiêu tốn có mười mấy nghìn tiền điện. Ban ngày, có khi dùng đèn pin soi khắp bốn bức tường rêu bám chỉ có hai cái giấy mừng thọ của Hội Người cao tuổi trao tặng. Bốn con mắt đã tàn tạ sức sống của hai cụ nhìn khách lạ như đang nhìn vào cõi hư vô.

Cụ Tín kể: Năm 17 tuổi, tôi rời quê nhà đi kháng chiến chống Pháp. Năm 1954 được cử đi học Trung cấp Lâm nghiệp rồi trở về công tác tại Lâm trường Hương Sơn. Năm 1964, tôi tình nguyện lên đường chống Mỹ cứu nước và có đến mười năm chiến đấu ở chiến trường Quảng Trị. Những năm tháng chiến đấu ròng rã ấy, tôi bị nhiễm chất độc da cam mà không biết. Thế là từ đó đến nay, tôi liên tục mắc những bệnh quái ác. Viết đơn mãi mới xin được chế độ. Kể về mình, cụ Chín cho biết: Tôi và ông Chín có với nhau 5 mặt con, chỉ nuôi được ba đứa. Lúc sinh ra đứa nào cũng xinh xắn lành lẽ, nhưng bị di chứng chất độc da cam, hai cháu đã mất. Còn ba nhưng đứa nào cũng ngớ ngẩn, dở dở ương ương, lấy được vợ nhưng đều khốn khó cả. Cháu Hiền có biết gì đâu, chưa một lần gọi tiếng mẹ trọn vẹn. Cháu Thảo không đến nỗi ốm yếu nhưng sinh 5 lần chỉ nuôi được 2 . Còn cháu Hội bị u não, tàn tật không làm gì được. Thảo và Hội theo anh vào lập nghiệp mãi trong Bình Thuận, nghe đâu cuộc sống trong đó cực lắm". Rõ khổ, những tưởng trẻ cậy cha, già cậy con, ai ngờ ngoài bát thập mà hai cụ vẫn là chỗ dựa cho cả đàn con tàn tật

Hai cụ giờ yếu lắm nhưng vẫn phải làm lụng kiếm sống qua ngày. Cụ ông gò lưng, sấp mặt với mảnh ruộng, lúc nông nhàn làm phụ hồ, nhiều khi lặn ngụp dưới mương đánh giậm, xúc tép giữa cái giá rét căm căm. Đói bụng cái chân phải bò, không làm lấy gì mà sống?

Nghe bố mẹ nói chuyện với khách, anh con trai tàn tật Trần Bá Hiền cứ ngồi cười vô thức. Đôi chân mềm oặt, gương mặt hốc hác, gầy như xác ve. "Cháu nó tàn tật từ tấm bé", cụ Tín thở dài ngao ngán rồi lấy cớ đi ra phía sau hiên nhà sẽ sàng gạt nước mắt. Còn cụ Chín bê chiếc nồi đen đúa bé xíu gom cơm xúc cho Hiền ăn. Có gì ngon hai cụ đều nhường cho con, nên thức ăn hằng ngày của thân già thường xuyên là rau chấm với bột canh.

Cụ bà tâm sự: "Ông nhà tôi già quá rồi, nếu một ngày ông ấy không còn nữa thì chắc cả nhà cũng không sống nổi. Ông ấy là trụ cột". Nghe vậy, cụ ông Chín quay ra mắng: "Bà lúc nào cũng nó gở, tôi không dám nghĩ đến cái chết là bởi vì bà và thằng Hiền!".

Nỗi trăn trở…

Một lần, cụ Tín cố hết sức bế con lên để cụ bà thay quần áo. Sức già lẩy bẩy cả hai bố con cùng ngã. Cụ ông bị trẹo chân, còn Hiền cứ nằm gục xuống nền đất ẩm ướt làm cụ bà phải ra ngã ba đường đợi có người nhờ nhấc Hiền dậy.

Gia cảnh túng quẫn, nghèo khó, nên dù tuổi cao sức yếu nhưng có chỗ nào thuê mướn là cụ Tín có mặt. Thấy hai thân già ốm đau lại phải nuôi một người tàn tật, xóm làng có giúp đỡ chút đỉnh, Nhà nước cũng trợ cấp hằng tháng mấy trăm nghìn, nhưng như muối bỏ biển, cuộc sống ngày càng khốn khó. Vậy là đôi vợ chồng già đành phó mặc cho số phận xoay vần...

Nỗi trăn trở lớn nhất của hai cụ là đến lúc mình hai năm mươi, hỏi còn ai nuôi đứa con tật nguyền?