Khẩn trương thực hiện các chính sách phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết thúc chất vấn nhóm vấn đề. Ảnh: An Đăng/ TTXVN

Sau 5 tháng, nhiều chính sách quan trọng chưa áp dụng được trong thực tiễn

Theo Chủ tịch Quốc hội, tài chính là lĩnh vực đa ngành, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, nhiều chính sách tài chính đều có ảnh hưởng trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp, nên việc lựa chọn lĩnh vực này để chất vấn tại kỳ họp này đã đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của cử tri và nhân dân cả nước.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, nhìn chung, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, trách nhiệm thẳng thắn và xây dựng. Các câu hỏi của vị đại biểu Quốc hội đã chất vấn cụ thể, rõ ràng, ngắn gọn cao tinh thần đổi mới hoạt động chất vấn của Quốc hội.

Quốc hội đánh giá cao Bộ trưởng Bộ Tài chính tuy lần đầu chất vấn nhưng đã có chuẩn bị tốt về nội dung, tập trung trả lời vào các vấn đề mà đại biểu Quốc hội đặt ra. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã phát biểu làm rõ thêm một số nội dung mà các đại biểu quan tâm.

Theo Chủ tịch Quốc hội, trong bối cảnh nền kinh tế chịu nhiều tác động tích cực, kinh tế thế giới và dịch COVID-19, thu ngân sách khó khăn, chi ngân sách tăng cao để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành trong thẩm quyền, hoàn thành trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nhiều nghị quyết, đã triển khai nhiều giải pháp để bảo đảm nguồn thu, đáp ứng chi. Thu ngân sách nhà nước năm 2021 tăng cao, tiến độ thu ngân sách đạt khá, các cân đối lớn trong bảo đảm, kiểm soát được lạm phát, nợ công, bội chi ngân sách trong mức cho phép, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp và người lao động vượt qua mọi khó khăn do tác động

Ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 43 ngày 30/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11 để triển khai thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế. Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán và phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã góp phần làm lành mạnh thị trường vốn, thị trường tài chính nói chung.

Tuy nhiên, lĩnh vực thuộc nhóm nội dung chất vấn này còn một số bất cập và hạn chế. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ, chương trình và phát triển kinh tế xã hội còn chậm.

"Sau 5 tháng thi hành nhiều chính sách quan trọng đang trong quá trình hướng dẫn, chưa áp dụng được trong thực tiễn. Một số chính sách đã được thực hiện, nhưng kết quả đạt được còn thấp so với mục tiêu,..." - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Do đó, công tác phối hợp giữa Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước cần phải chủ động, tích cực, đồng bộ hơn.

Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, áp lực lạm phát trong trung hạn còn lớn, nhiều mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, than, vật tư nông nghiệp, nguyên vật liệu xây dựng tăng cao. Còn hiện tượng đầu cơ, tăng giá bất hợp lý, mua sắm tập trung, đấu thầu mua sắm công; tiêu chuẩn, định mức tài sản như trụ sở, xe ô tô,... định mức chi tiêu chưa hướng dẫn cụ thể theo Nghị quyết của Quốc hội và Nghị quyết của Chính phủ. Do đó, còn ách tắc trong tập trung mua sắm thuốc, vật tư y tế nói chung, trang thiết bị phòng, chống dịch nói riêng và các dịch vụ công, tài sản công. Đồng thời, các giao dịch mua sắm công còn phát sinh những sai phạm, đặc biệt là vụ Việt Á.

Thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn rất chậm trì trệ, bất cập đáng kể về pháp lý, thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của Chính phủ trong tổ chức thực hiện. Quá trình chuyển đổi đơn vị sự nghiệp tại công ty cổ phần gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, tổ chức thực hiện còn bất cập.

Thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhưng thiếu bền vững. Việc kiểm tra, kiểm soát, chấn chỉnh sai phạm chưa kịp thời đến khi phát hiện, xử lý thì các vụ việc đã rất nghiêm trọng, có hiệu ứng xấu cho thị trường và niềm tin của nhà đầu tư. Thị trường cổ phiếu xuất hiện hiện tượng tăng vốn khống, thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi. Một số cổ phiếu, nhóm cổ phiếu biến động giá bất thường, không gắn với kết quả kinh doanh của doanh nghiệp niêm yết. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhưng tiềm ẩn rủi ro, đã xảy ra gian lận khi xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp vi phạm quy định khi cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, sử dụng vốn huy động trái phiếu doanh nghiệp không có tài sản bảo đảm.

Khẩn trương thực hiện các chính sách phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội

Từ những bất cập và hạn chế nêu trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính và các Bộ trưởng, Trưởng ngành tiếp cho ý kiến của các đại biểu Quốc hội có các giải pháp hiệu quả để khắc phục.

Trong đó, khẩn trương ban hành đầy đủ và hướng dẫn để thực hiện về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội; phê duyệt và triển khai Đề án huy động nguồn lực cho Chương trình; sửa đổi quy định về sử dụng Quỹ phát triển khoa học công nghệ của doanh nghiệp và hướng dẫn về chính sách thuế để triển khai hiệu quả trong thực tiễn.

Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ để sớm điều hòa, phân bổ vốn thực hiện các dự án; thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ lãi suất, bổ sung dự toán năm 2022, xây dựng dự toán năm 2023 và giải ngân được số tăng bội chi và các nguồn lực khác dự kiến Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội trong năm 2022-2023.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục kiểm soát lạm phát theo Nghị quyết của Quốc hội; nâng cao chất lượng tổng hợp, phân tích, dự báo tình hình kinh tế chính trị, diễn biến lạm phát, giá cả nhiên liệu, vật tư chiến lược trong nước và trên thế giới. Xây dựng kịch bản, phương án ứng phó đối với từng mặt hàng để điều hành sản xuất, tạo thuận lợi cho lưu thông, phân phối, cân đối và điều hành cung cầu, bình ổn giá, tính toán kỹ khi điều chỉnh đối với giá dịch vụ, hàng hóa do Nhà nước định giá, điều chỉnh giá theo lộ trình, cần phải đánh giá kỹ tác động đến CPI. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện kê khai giá, niêm yết giá, việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý.

"Có giải pháp hỗ trợ người có thu nhập thấp, người yếu thế khi giá cả mặt hàng thiết yếu tăng cao, đặc biệt là giá xăng dầu và giá sách giáo khoa" - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Bên cạnh đó là sửa đổi, bổ sung các quy định về mua sắm tập trung, đấu thầu mua sắm công, tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công; nghiên cứu, ban hành hướng dẫn về tiêu chuẩn kỹ thuật, mức giá, dự toán tài sản thuộc danh mục mua sắm tập trung, vừa đảm bảo mua sắm các vật tư, dịch vụ thiết yếu liên quan đến đời sống người dân về y tế, giáo dục, an sinh xã hội và tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc tuân thủ quy định của pháp luật trong mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công. Đồng thời là xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị sớm nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; Khẩn trương ban hành danh mục, tỷ lệ vốn nhà nước nắm giữ tại các doanh nghiệp; Tập trung sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, nhất là Nghị định 32; Hoàn thiện các quy định về định giá doanh nghiệp, việc tính giá trị đất vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, cá thể hóa trách nhiệm trong cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, nhất là người đứng đầu.

Bên cạnh đó là xây dựng và triển khai đề án cơ cấu doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 mà trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

"Đề án này bây giờ chúng ta đã là giữa năm thứ hai của nhiệm kỳ rồi nhưng vẫn còn chưa được ban hành" - Chủ tịch Quốc hội lưu ý. Đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa.

Tái cơ cấu toàn diện thị trường vốn, thị trường trường chứng khoán

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tổ chức tái cơ cấu toàn diện thị trường vốn, thị trường trường chứng khoán; rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, tăng cường tính minh bạch thông tin, bảo đảm cho thị trường hoạt động được một cách thông suốt và nhất quán, nâng cao trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ, tổ chức kinh doanh chứng khoán; khẩn trương sửa đổi Nghị định 153; nâng cao hiệu quả công tác giám sát, vai trò của các tuyến giám sát từ các công ty chứng khoán đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước...

"Xử lý nghiêm các vụ thao túng thị trường, tung tin đồn sai sự thật, minh bạch thông tin" - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Bên cạnh đó là đẩy mạnh tuyên truyền để xây dựng, phát triển thị trường lành mạnh, ổn định tâm lý thị trường, hỗ trợ hoạt động huy động vốn và hoạt động đầu tư trên thị trường vốn.

Về hoàn thiện chính sách, pháp luật về thuế, Chủ tịch Quốc hội đề nghị mở rộng nguồn thu, chống xói mòn cơ sở thuế. Việc quản lý thuế cần chú trọng triển khai quản lý rủi ro chủ yếu là nguyên tắc "tiền khai hậu kiểm", rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, tăng cường quản lý, chống thất thu thuế nhưng không được làm ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp và quyền lợi chính đáng của người dân, cản trở sự phát triển thị trường bất động sản.