Israel và những bài học từ cuộc chiến Nga- Ukraine

Theo Omer Dostri, chuyên gia nghiên cứu tại Viện Chiến lược và An ninh Jerusalem, thành công của quân đội Ukraine chủ yếu đến từ việc sử dụng pháo binh có độ phủ rộng, tên lửa chống tăng và thiết bị bay không người lái (UAV). Đáng chú ý, phía Ukraine đã rất sáng tạo trong sử dụng UAV để tấn công mục tiêu quân sự là các đoàn xe thiết giáp và khu vực tập trung binh lực của quân đội Nga.

Giáo sư Danny Orbach, nhà nghiên cứu về lịch sử quân sự tại Đại học Do Thái Jerusalem nhận định, chiến lược quân sự kết hợp giữa hai thành tố tập trung hóa và phi tập trung hoá là một nhân tố chủ chốt đóng góp vào thành công của Ukraine.

Cụ thể, cả Nga và Ukraine đều thừa hưởng truyền thống về học thuyết tập trung hóa thời Liên Xô, mọi quyết định tác chiến đều xuất phát từ cấp chỉ huy cao nhất. Quân đội Nga vẫn tiếp tục theo đuổi học thuyết này, dẫn đến thực tế cấp chỉ huy trung cấp trên chiến trường giảm hẳn vai trò, thiếu phương án bổ sung kế hoạch tác chiến.

Xe tăng của Nga gặp tổn thất trên chiến trường Ukraine

Ngược lại, quân đội Ukraine đã chuyển mình từ học thuyết tập trung hóa sang phi tập trung hóa, nhưng không có nghĩa là không có mệnh lệnh từ trên. Quân đội Ukraine vẫn có chiến lược thống nhất, tập trung hóa, nhưng chủ yếu là trên mặt trận lôi kéo, làm tiêu hao lực lượng Nga và mở các đợt phản công.

Ukraine phát huy hiệu quả vai trò của “chỉ huy sứ mệnh”. Đây là chiến thuật tác chiến theo từng nhiệm vụ, tạo cho chỉ huy trung cấp trên chiến trường có sự linh hoạt trong thay đổi kế hoạch chiến đấu, bởi họ là người am hiểu nhất thực tế trên thực địa.

Đây chính là vấn đề linh hoạt trong chiến đấu, điều mà phía Nga bộc lộ điểm yếu. “Khi mà bạn có thể thay đổi kế hoạch còn đối phương thì không, hoặc gặp rất nhiều khó khăn khi thay đổi, thì đó là lúc bạn dễ dàng hơn trong tấn công, bao vây bên sườn và thay đổi kế hoạch vào phút chót để phân tán, tiêu hao lực lượng đối phương”.

Học giả Dostri tin rằng Israel có thể rút ra được bài học quý giá từ việc quân đội Ukraine sử dụng hình thức chiến tranh phi đối xứng, nổi bật là việc phóng tên lửa tiêu diệt xe tăng và sử dụng UAV diệt đoàn xe hậu cần và khu vực tập trung binh lực đối phương. Israel có thể rút ra kinh nghiệm để áp dụng cho cuộc chiến chống quân Hezbollah ở Liban hay lực lượng ở Syria. Trong viễn cảnh này, lực lượng vũ trang Israel có thể phải đối mặt với hình thái chiến tranh phi đối xứng liên quan đến việc sử dụng các chiến thuật quân sự giống với cách Ukraine từng triển khai.

Còn theo giáo sư Orbach, Israel cũng là nước vận dụng thuần thục mô hình “chỉ huy sứ mệnh”, cũng có học thuyết tác chiến linh hoạt tuy không đạt đến mức tự do như Ukraine. Điểm Israel cần cải thiện là khả năng hậu cần, đầu tư nhiều hơn cho bộ binh và cơ giới. Thực tế, Israel thiên quá nhiều về chiến tranh công nghệ cao, với sự tham gia của không quân và các đơn vị đặc nhiệm. Cuộc chiến ở Ukraine cho thấy, chiến tranh quy ước chưa phải là quá khứ, dù nhiều nhà phân tích trước đó nói rằng, chiến tranh hiện đại là chiến tranh công nghệ cao.

Uzi Rubin, cựu giám đốc Cơ quan phòng thủ tên lửa thuộc Bộ Quốc phòng Israel lại cho rằng, còn quá sớm để nói về những bài học cần rút ra từ xung đột Ukraine. Rất khó để ứng dụng kinh nghiệm từ cuộc chiến này vào môi trường an ninh của Israel, bởi đó là hai chiến trường khác biệt, với hình thái chiến tranh khác nhau.

Bài học rút ra nếu có, theo ông Rubin, là từ cả hai phía. Quân đội Ukraine rõ ràng không có sự chuẩn bị kĩ lưỡng, sẵn sàng đối phó với đòn tấn công từ Nga. Khâu chuẩn bị này là chậm trễ, bất chấp việc chính quyền Kyiv liên tục được phương Tây và cộng đồng tình báo cảnh báo khả năng Nga mở chiến dịch quân sự…