Để khắc phục tình trạng này, một mặt phải bổ sung thêm canxi cho cơ thể bằng nhiều con đường, mặt khác cần chú ý áp dụng các biện pháp nâng cao tỉ lệ hấp thu canxi như bảo đảm đủ lượng đạm và vitamin D trong khẩu phần ăn uống...
Trong y học cổ truyền, tình trạng thiếu canxi và các bệnh lí còi xương, loãng xương... thuộc phạm vi các chứng bệnh như “cốt nuy”, “cam tích”... với cơ chế bệnh sinh chủ yếu là do tạng thận hư suy nên không sinh được tuỷ, tuỷ thiếu không sinh được xương nên phát sinh các chứng trạng bệnh lí. Về mặt trị liệu, ngoài các biện pháp dùng thuốc theo nguyên tắc “biện chứng luận trị”, người xưa còn rất coi trọng việc sử dụng các món ăn - bài thuốc (dược thiện) có công dụng bổ thận sinh tinh, cường gân tráng cốt, xét về mặt y học hiện đại đó chính là liệu pháp bổ sung canxi, vitamin D và protein cho cơ thể thông qua con đường ăn uống. Bài viết này xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình.
Bài 1: Mộc nhĩ đen 15g, mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ) 15g, đường phèn 10g. Hai loại mộc nhĩ rửa sạch, cho vào nồi nấu nhừ, chế thêm đường phèn, ăn nóng điểm tâm hoặc dùng như một loại chè tráng miệng. Theo dược học cổ truyền, mộc nhĩ đen vị ngọt, tính bình, có công dụng tư âm dưỡng vị, bổ khí cường thân, bổ huyết chỉ huyết; mộc nhĩ trắng vị ngọt, tính bình, có công dụng tư âm nhuận phế, dưỡng vị sinh tân, ích khí bổ não, cường tim. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, cả hai loại mộc nhĩ đều chứa nhiều canxi, trong mỗi 100g mộc nhĩ đen có tới 397mg canxi và mỗi 100g mộc nhĩ trắng có tới 380mg canxi, cao hơn so với đậu tương và đậu xanh.
Bài 2: Quy bản 100g, vỏ trứng gà 100g, hai thứ rửa sạch, để ráo nước rồi sao giòn, nghiền thành bột mịn, đựng trong lọ kín dùng dần. Mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 5g, trộn thêm với một chút đường trắng. Quy bản (mai rùa) và vỏ trứng gà đều chứa rất nhiều canxi, riêng quy bản còn là một vị thuốc đông y có công dụng bổ thận âm, chuyên dùng để điều trị các chứng nhức xương, lưng đau gối mỏi, ho lâu ngày. Món dược thiện này đặc biệt tốt cho người có tuổi bị loãng xương hoặc xương gãy lâu liền.
 |
Bài 3: Ngao 10 con, ngâm trong nước, rửa sạch, cho vào bát, đập 1 quả trứng gà, quấy đều, chế thêm gia vị rồi đem hấp chín ăn. Theo dược học cổ truyền, ngao vị mặn, tính lạnh, có công dụng tư âm lợi thuỷ hoá đàm; trứng gà vị ngọt, tình bình, có công dụng tư âm, nhuận táo, dưỡng huyết. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, thịt ngao và trứng gà đều chứa khá nhiều canxi, trong mỗi 100g thịt ngao có 177mg canxi, mỗi 100g lòng đỏ trứng gà có 134mg canxi. Ngoài ra, trứng gà còn chứa khá nhiều vitamin D có tác dụng thúc đẩy quá trình hấp thu canxi và phốt pho.
Bài 4: Đậu tương 100g, rửa sạch; nấm hương khô 10g, ngâm nước sôi cho nở; xương sườn lợn 500g, rửa sạch, chặt nhỏ. Đem đậu tương và sườn lợn hầm thật nhừ, cho nấm hương vào đun thêm một lát là được, chế đủ gia vị, dùng làm canh ăn. Theo dược học cổ truyền, đậu tương vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tì, bổ huyết, lợi thuỷ; nấm hương vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tì vị, bổ khí huyết. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, thành phần dinh dưỡng của đậu tương hết sức phong phú, rất giàu đạm và các acid amin quý, đồng thời còn chứa nhiều các chất khoáng cần thiết cho cơ thể, trong mỗi 100g đậu tương có chứa tới 165mg canxi. Nấm hương từng được mệnh danh là “vua của các loại rau khô” cũng là một loại thực phẩm có rất nhiều canxi và vitamin D, trong mỗi 100g nấm hương có chứa 180mg canxi. Bởi vậy, đây là món dược thiện rất tốt cho những người bị thiếu canxi máu.
Bài 5: Chân cua tươi 200g, rửa sạch, sao vàng, nghiền thành bột mịn, đựng trong lọ kín dùng dần, mỗi ngày uống 1 - 2 lần, mỗi lần 5g với nước cơm. Theo dược học cổ truyền, cua vị mặn, tính lạnh, có công dụng thanh nhiệt, dưỡng cân hoạt huyết, thông kinh hoạt lạc. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, cua là loại thực phẩm giàu canxi vào bậc nhất, ước tính mỗi 100g cua đồng có tới 5.040mg canxi. Bởi vậy, kinh nghiệm dân gian dùng bột chân cua đồng để chữa chứng bệnh còi xương ở trẻ em là rất có lí.
Bài 6: Bột hải mã 500g, tinh hoàn trâu hoặc bò 500g, đan sâm 500g, hoàng kì 250g, a giao 250g, hạch đào nhân 250g (sấy khô tán bột), đường phèn 250g. Đem hoàng kì và đan sâm sắc kĩ 3 lần, lấy nước bỏ bã rồi cho tinh hoàn trâu bò đã rửa sạch thái lát vào hầm nhỏ lửa cho thật nhừ. Tiếp đó cho a giao đã đun chảy bằng rượu, đường phèn, bột hải mã vào cô đặc thành cao. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: Bổ thận tráng dương, cường gân kiện cốt, dùng rất tốt cho những người có tuổi bị thiếu canxi, loãng xương.
Bài 7: Tôm nõn 50g, trứng gà 1 quả, rau hẹ 200g, dùng dầu thực vật xào ăn. Theo dược học cổ truyền, tôm vị ngọt, tính ấm, có công dụng bổ thận tráng dương, cường gân kiện cốt; rau hẹ vị ngọt, tính ấm, có công dụng ôn thận trợ dương, bồi bổ và làm ấm tì vị. Nghiên cứu hiện đại cho thấy, tôm là một trong những loại thực phẩm rất giàu canxi, trong mỗi 100g tôm đồng có tới 1.120mg canxi, trong mỗi 100g tôm nõn có 882mg canxi.
Ngoài ra, để phòng chống tình trạng thiếu canxi nên ăn nhiều các loại thực phẩm như rạm tươi, tép khô, ốc, mắm tôm, cá dầu, hến, lòng đỏ trứng gà, cá khô (chim, thu, nụ, đé), cá nhám, cá bạc, sữa bò, cá trạch, rau dền cơm, cần tây, rau răm, cần ta, rau dền đỏ, rau dền trắng, lá lốt, rau kinh giới, rau húng, thìa là, tía tô, rau đay, rau rút, rau mồng tơi, rau thơm, rau ngót, vừng, đậu trắng, đậu đen, trám, rau bí, rau muống, củ cải, rong biển...
