Đằng sau “cú bẻ lái” của Trung Quốc về COC

Các chuyên gia nhận định, việc Trung Quốc thúc giục các bên liên quan hoàn tất COC trong năm 2021, là nhằm lợi dụng vị trí điều phối viên của Philippines để đạt được thỏa thuận có lợi…

Đầu tháng 11, tại Hội nghị Cấp cao các nước ASEAN tổ chức ở Bangkok, Thái Lan, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường kêu gọi các nhà lãnh đạo Đông Nam Á hoàn thành bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) vào năm 2021.

Trước đó, bằng việc xây dựng các cấu trúc và đảo nhân tạo trái phép trên Biển Đông, Trung Quốc được cho đã cố tình trì hoãn quá trình đàm phán xây dựng COC.

Hiện các nhà đàm phán chưa thống nhất về nhiều điểm chính của bộ quy tắc, bao gồm cả tính ràng buộc pháp lí nếu có. COC được cho có thể trở thành khuôn khổ để giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại.

Nước cờ đã thay đổi

ASEAN, với tư cách là một tổ chức, đã hối thúc các nước nhanh chóng hoàn thành COC. Trước khi thay đổi giọng điệu, Trung Quốc vẫn tuyên bố các yêu sách về chủ quyền trên Biển Đông là vấn đề song phương giữa Bắc Kinh với bốn quốc gia thành viên của ASEAN, bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.

Các tàu chiến và máy bay chiến đấu của Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự ở Biển Đông
Các tàu chiến và máy bay chiến đấu của Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự ở Biển Đông

Tại sao Trung Quốc lại dành nhiều sự chú ý hơn cho ASEAN?

Bắc Kinh tuyên bố yêu sách đối với phần lớn diện tích của Biển Đông, được giới hạn bằng “đường 9 đoạn”. Tháng 7/2016, trong vụ kiện từ phía Philippines, tòa trọng tài quốc tế tại Hague, Hà Lan đã bác bỏ yêu sách của Trung Quốc. Theo phán quyết dựa trên Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), đường 9 đoạn không có cơ sở luật pháp quốc tế.

Trung Quốc vẫn phớt lờ phán quyết của tòa án dù nước này là thành viên kí kết UNCLOS. Rõ ràng, Bắc Kinh cho rằng có thể sử dụng COC để “giải thoát” chính mình khỏi phán quyết năm 2016. Tuy Trung Quốc đã thay đổi quan điểm về COC nhưng vẫn còn quá sớm để vui mừng. Thay vào đó, cần cân nhắc động cơ ngầm của Bắc Kinh được phản ánh trong khuôn khổ các cuộc đàm phán.

Chia để trị

Trung Quốc đang đàm phán với 10 quốc gia thành viên riêng lẻ, chứ không làm việc với ASEAN như một tổ chức.

Văn bản thỏa thuận trong giai đoạn đầu tiên được soạn thảo dưới dạng 11 đề xuất riêng biệt, một từ Trung Quốc và một từ mỗi quốc gia thành viên ASEAN (thay vì hai đề xuất, một từ Trung Quốc và một từ ASEAN).

Quan điểm của Bắc Kinh, cho rằng tranh chấp tại Biển Đông là vấn đề song phương giữa Trung Quốc với 4 quốc gia thành viên ASEAN. Cách tiếp cận nói trên giúp Trung Quốc phát huy tối đa sức mạnh và sử dụng biện pháp cứng rắn, nếu cần thiết, để đạt được mục đích của mình.

Bằng cách kêu gọi giải quyết vấn đề song phương với từng quốc gia, Trung Quốc hi vọng có thể sử dụng đòn bẩy kinh tế và chính trị với từng nước riêng lẻ, vốn có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn khi hợp tác cùng nhau.

ASEAN đang hướng tới việc trở thành một cộng đồng chung. Tổ chức này vẫn ra tuyên bố thống nhất trong các cuộc đàm phán đối ngoại ngoài khu vực. Tuy nhiên, hiện nhiều quốc gia đã bị Trung Quốc chi phối, hạn chế khả năng lên tiếng chống lại Bắc Kinh tại ASEAN.

Lợi dụng vai trò điều phối viên của Philippines?

Trung Quốc đơn phương đặt ra thời hạn ba năm để hoàn tất bản thảo COC. Khung thời gian được coi là yếu tố then chốt, bởi các nước thành viên ASEAN luân phiên giữ vị trí điều phối viên, chủ trì các cuộc họp ngoại giao của tổ chức trong nhiệm kì ba năm.

Philippines là điều phối viên của ASEAN để đối thoại với Trung Quốc từ năm 2018. Bắc Kinh dường như muốn hoàn tất soạn thảo COC trước khi Philippines hết nhiệm kì vào năm 2021. Điều này cho thấy Manila có thể mang lại thỏa thuận có lợi hơn cho Bắc Kinh so với các điều phối viên khác. Khác với người tiền nhiệm có quan điểm cứng rắn trong tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tỏ ra mềm mỏng hơn với hi vọng giành được viện trợ kinh tế từ Bắc Kinh.

Dùng COC để “bẻ khóa” UNCLOS?

Trong bối cảnh Trung Quốc đang trỗi dậy, nước này ngày càng mong muốn hoàn tất đàm phán COC và ngăn chặn các bên ngoài khu vực khai thác dầu khí tại châu Á.

Theo nguồn tin ngoại giao, Trung Quốc có ba yêu cầu cơ bản liên quan đến COC. Một là COC không được dựa theo quy định trong UNCLOS. Hai là những cuộc tập trận chung với các quốc gia ngoài khu vực phải có sự thống nhất trước của tất các bên tham gia thỏa thuận. Và cuối cùng, các nước kí kết không được phát triển nguồn tài nguyên với những quốc gia ngoài khu vực.

ASEAN không thể chấp nhận những yêu cầu này bởi chúng sẽ vô hiệu hóa phán quyết của tòa án đối với đường 9 đoạn mà Bắc Kinh tuyên bố. Đồng thời, những yêu cầu này cũng nhằm mục đích ngăn chặn Mỹ và châu Âu gia tăng ảnh hưởng tại khu vực.

“ASEAN không vội vàng và không có ý định hoàn thiện COC bằng việc đưa ra các cam kết kì quặc”, một nguồn tin ngoại giao nói với tờ Nikkei Asian Review

Đ.K (Tổng hợp)

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Đưa vào khuôn khổ

Đưa vào khuôn khổ

Việc Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (ĐHĐ LHQ) lần đầu tiên thông qua nghị quyết mang tính bước ngoặt về thúc đẩy các hệ thống Trí tuệ nhân tạo (AI) "an toàn, bảo mật và đáng tin cậy" được đánh giá là bước đi mang tính lịch sử…
Chia sẻ nguồn “huyết mạch” của nhân loại

Chia sẻ nguồn “huyết mạch” của nhân loại

Như khẳng định của Tổng Thư kí Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres, "nước là huyết mạch của thế giới", đây là nguồn tài nguyên đặc biệt quan trọng, quyết định sự tồn vong và an sinh của nhân loại bởi con người không thể sống thiếu nước quá 3 ngày. Tiếp cận nguồn nước cũng là quyền cơ bản của con người, là điều kiện tiên quyết đối với phát triển bền vững, hòa bình và thịnh vượng…
Diệt trừ “virus” phá hoại sự đoàn kết

Diệt trừ “virus” phá hoại sự đoàn kết

Ngày Quốc tế Xóa bỏ phân biệt chủng tộc hằng năm là dịp gửi đi thông điệp kêu gọi các nước chung tay đẩy lùi "virus" nguy hiểm đang gây chia rẽ thế giới nói chung và bào mòn xã hội của từng quốc gia nói riêng…
Indonesia: Kì vọng chính sách đối ngoại của người tiền nhiệm

Indonesia: Kì vọng chính sách đối ngoại của người tiền nhiệm

Ông Prabowo Subianto, người được Ủy ban bầu cử quốc gia Indonesia (KPU) tuyên bố là người thắng cuộc, được biết đến là nhà lãnh đạo có tư duy chiến lược và là người theo chủ nghĩa dân tộc, chú trọng các khía cạnh quốc phòng. Ông Prabowo cũng được đánh giá cao trong lĩnh vực ngoại giao và quan hệ quốc tế. Bằng chứng có thể thấy từ sự hợp tác giữa các nước về quốc phòng, an ninh, cử lực lượng gìn giữ hòa bình đến một số khu vực xung đột và hỗ trợ nhân đạo...
Ván bài an toàn

Ván bài an toàn

Thị trường, giới đầu tư và không ít người dân Mỹ đang chờ đợi một đợt cắt giảm lãi suất cơ bản của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Ngân hàng trung ương - Fed). Tuy nhiên, nhiều tín hiệu cho thấy Fed sẽ “chơi” ván bài an toàn và không vội vàng nới lỏng chính sách tiền tệ trong ngắn hạn…

Tin khác

Mối đe dọa lâu dài với Gaza

Mối đe dọa lâu dài với Gaza
Trong hơn 5 tháng qua, quân đội Israel đã tấn công Dải Gaza để trả đũa cuộc đột kích của Hamas ngày 7/10 năm ngoái. Ngoài việc pháo kích dữ dội hàng ngày và nạn đói có nguy cơ lan rộng khắp dải đất ven biển đang trải qua một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn, đạn chưa nổ cũng là một mối nguy hiểm chết người không kém đang rình rập người dân Gaza...

Mở thêm nhiều cánh cửa hợp tác

Mở thêm nhiều cánh cửa hợp tác
Lãnh đạo Malaysia, Philippines và Thái Lan - 3 trong số 6 nền kinh tế lớn nhất thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) vừa lần lượt công du các nước châu Âu, trong đó đều thăm Đức, đầu tàu kinh tế của Liên minh châu Âu (EU)…

Tổng thống Putin – lựa chọn của nước Nga

Tổng thống Putin – lựa chọn của nước Nga
Tổng thống Vladimir Putin giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử quan trọng của Nga, chỉ dấu cho thấy sự ủng hộ nhiệt thành của dân chúng Nga với nhà lãnh đạo đất nước.

Nga công bố chiến thắng áp đảo của Tổng thống Vladimir Putin

Nga công bố chiến thắng áp đảo của Tổng thống Vladimir Putin
Ông Putin tái đắc cử Tổng thống Liên bang Nga khi giành được 87,97% số phiếu trong cuộc bầu cử kéo dài ba ngày từ 15-17/3.

Động lực khiến Armenia “xoay trục” khỏi Nga

Động lực khiến Armenia “xoay trục” khỏi Nga
Chính quyền Armenia đang đặt mục tiêu giải quyết các vấn đề trong nước bằng cách tiếp cận chính sách đối ngoại đa chiều thay vì chọn bên giữa phương Tây hoặc Nga…

Cục diện phức tạp

Cục diện phức tạp
Ngày 11/3, quốc kì của Thụy Điển được kéo lên tại trụ sở Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Brussels (Bỉ), đánh dấu quốc gia Bắc Âu chính thức trở thành thành viên thứ 32 của liên minh quân sự lớn và lâu đời nhất thế giới này…

Những thách thức quốc phòng của châu Âu

Những thách thức quốc phòng của châu Âu
Nhìn chung, nhiều người nhất trí rằng, châu Âu cần chi nhiều hơn cho quốc phòng, nhưng vẫn còn câu hỏi về việc có thể đạt được điều này bao nhiêu và nhanh như thế nào…

Tìm chìa khóa mở cánh cổng Nhà Trắng

Tìm chìa khóa mở cánh cổng Nhà Trắng
Thông điệp liên bang của Tổng thống Mỹ Joe Biden năm nay được đánh giá là “cơ hội vàng” để chủ nhân thứ 46 của Nhà Trắng củng cố vị thế, xóa bỏ những lo ngại về vấn đề tuổi tác, đồng thời chứng minh cho cử tri thấy rằng ông xứng đáng được lựa chọn để tiếp tục chèo lái con thuyền nước Mỹ trong 4 năm tiếp theo…

Chủ của các hạng mục giải thưởng của Oscar 2024

Chủ của các hạng mục giải thưởng của Oscar 2024
Sáng 11/3 (giờ Việt Nam), lễ trao giải Oscar 2024 đã được khai mạc tại nhà hát Nhà hát Dolby, TP. Los Angeles, Mỹ. Đây là sự kiện điện ảnh lớn nhất thế giới cũng là giải thưởng danh giá được nhiều người quan tâm, chờ đợi.

Thách thức mới của ông Trump trên đường trở lại Nhà Trắng

Thách thức mới của ông Trump trên đường trở lại Nhà Trắng
Trước những khoản chi phí pháp lí và các khoản thanh toán tăng vọt, cựu Tổng thống Donald Trump đang gấp rút tìm các nhà tài trợ lớn cho chiến dịch tranh cử của mình trong cuộc đua vào Nhà Trắng với Tổng thống đương nhiệm Joe Biden.

Danh tính thủy thủ người Việt thiệt mạng trên tàu bị Houthi tấn công ở Vịnh Aden

Danh tính thủy thủ người Việt thiệt mạng trên tàu bị Houthi tấn công ở Vịnh Aden
Ngày 7/3, hãng thông tấn AP của Mỹ đưa tin, lực lượng Houthi ở Yemen tấn công tên lửa vào tàu chở hàng True Confidence ở Vịnh Aden vào ngày 6/3. Trên tàu có 4 thuyền viên Việt Nam, trong đó 1 người thiệt mạng.

Nga tiếp tục tạo được “tiếng vang” ở Trung Á

Nga tiếp tục tạo được “tiếng vang” ở Trung Á
Bất chấp nỗ lực ngoại giao con thoi của phương Tây ở Trung Á nhằm cô lập Nga, khu vực này vẫn coi trọng mối quan hệ với Moskva vì một số lí do đặc biệt.

Facebook sập toàn cầu, cổ phiếu công ty mẹ bốc hơi gần 3 tỷ USD

Facebook sập toàn cầu, cổ phiếu công ty mẹ bốc hơi gần 3 tỷ USD
Tối muộn 5/3, nhiều người dùng facebook tại Việt Nam cho biết, tài khoản của họ bỗng nhiên mất kết nối, buộc phải đăng nhập lại. Hệ thống chỉ hiển thị thông báo "Phiên làm việc đã kết thúc" trên mọi thiết bị đang đăng nhập và bị thoát không rõ lý do. Khi thử đăng nhập lại cũng không thành công dù nhập đúng thông tin tài khoản.

Mọi ngả đường sẽ dẫn tới kịch bản “tái đấu”?

Mọi ngả đường sẽ dẫn tới kịch bản “tái đấu”?
Tháng 3, cuộc bầu cử Mỹ 2024 bước vào giai đoạn tăng tốc với ngày bầu cử “Siêu thứ Ba” mang ý nghĩa bước ngoặt trong tiến trình hai đảng Dân chủ và Cộng hòa lựa chọn gương mặt đại diện ra tranh cử tổng thống vào ngày 5/11 tới…

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia: Thảo luận về quan hệ đối tác cho tương lai

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Australia: Thảo luận về quan hệ đối tác cho tương lai
Từ ngày 4-6/3, Hội nghị cấp cao đặc biệt kỉ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ASEAN-Australia được tổ chức tại thành phố Melbourne với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Australia và Tổng Thư kí ASEAN. Thủ tướng Timor Leste được mời tham dự hội nghị lần này với tư cách quan sát viên…
Xem thêm
Tổng thống Putin – lựa chọn của nước Nga

Tổng thống Putin – lựa chọn của nước Nga

Tổng thống Vladimir Putin giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử quan trọng của Nga, chỉ dấu cho thấy sự ủng hộ nhiệt thành của dân chúng Nga với nhà lãnh đạo đất nước.
Chủ của các hạng mục giải thưởng của Oscar 2024

Chủ của các hạng mục giải thưởng của Oscar 2024

Sáng 11/3 (giờ Việt Nam), lễ trao giải Oscar 2024 đã được khai mạc tại nhà hát Nhà hát Dolby, TP. Los Angeles, Mỹ. Đây là sự kiện điện ảnh lớn nhất thế giới cũng là giải thưởng danh giá được nhiều người quan tâm, chờ đợi.
Danh tính thủy thủ người Việt thiệt mạng trên tàu bị Houthi tấn công ở Vịnh Aden

Danh tính thủy thủ người Việt thiệt mạng trên tàu bị Houthi tấn công ở Vịnh Aden

Ngày 7/3, hãng thông tấn AP của Mỹ đưa tin, lực lượng Houthi ở Yemen tấn công tên lửa vào tàu chở hàng True Confidence ở Vịnh Aden vào ngày 6/3. Trên tàu có 4 thuyền viên Việt Nam, trong đó 1 người thiệt mạng.
Việt Nam kiên định thực hiện chính sách "một Trung Quốc"

Việt Nam kiên định thực hiện chính sách "một Trung Quốc"

Ngày 14/1, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết quan điểm của Việt Nam về kết quả bầu cử người đứng đầu vùng lãnh thổ Đài Loan ngày 13/1/2024, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết:
Vai trò của 5 nghi can vụ giết người mẫu Hong Kong Abby Choi

Vai trò của 5 nghi can vụ giết người mẫu Hong Kong Abby Choi

Trong vụ giết Abby Choi - người mẫu Hong Kong (Trung Quốc) - có 4 thành viên trong một gia đình cùng một nhân tình - là những nghi phạm chính.
Động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria: WHO cảnh báo số nạn nhân có thể còn tăng

Động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria: WHO cảnh báo số nạn nhân có thể còn tăng

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã bày tỏ quan ngại rằng số người thiệt mạng trong thảm họa động đất xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria sẽ còn tiếp tục tăng cao.
Việt Nam lên tiếng về nội dung trong bộ phim “MH370: Chiếc máy bay biến mất”

Việt Nam lên tiếng về nội dung trong bộ phim “MH370: Chiếc máy bay biến mất”

"Cho tới nay, các cơ quan chức năng chưa hề đưa ra bất cứ một kết luận nào về vụ việc mất tích của máy bay MH370. Do đó, bộ phim tài liệu “MH370: Chiếc máy bay biến mất” đưa ra những nhận định khi chưa có kết luận chính thức của các cơ quan chức năng là s
Phát hiện hố đen có khối lượng lớn gấp 30 tỉ lần Mặt Trời

Phát hiện hố đen có khối lượng lớn gấp 30 tỉ lần Mặt Trời

Các nhà khoa học tại Đại học Durham (Anh) xác nhận hố đen mới được tìm thấy là một trong những hố đen lớn nhất từng được phát hiện.
Phát hiện bất ngờ làm đảo lộn các giả thuyết về bình minh của vũ trụ

Phát hiện bất ngờ làm đảo lộn các giả thuyết về bình minh của vũ trụ

Kính viễn vọng không gian James Webb đã phát hiện hình ảnh được cho là của 6 thiên hà cổ đại khổng lồ; sự tồn tại của chúng có thể làm đảo lộn các lý thuyết vũ trụ học hiện tại.
Phiên bản di động