Con người dưới cách nhìn của y học cổ truyền (Kì 30)

Trong hai kì trước chúng ta đã cùng tìm hiểu về các đặc điểm chính của mười hai đường kinh chính trong cơ thể. Trước kì này là các đặc điểm của ba đường kinh dương ở tay…

B. Ba đường kinh dương ở tay

1. Kinh thủ dương minh đại trường

a. Cấu trúc đường kinh:

Kinh thủ dương minh đại trường bắt đầu từ huyệt Thương dương ở cạnh ngoài đầu ngón tay trỏ, đi theo cạnh ngoài ngón trỏ vào khe xương bàn 1-2 (Hợp cốc). Tiếp tục đi lên qua cạnh trước ngoài cẳng tay, qua phía ngoài khuỷu tay, đi lên cạnh ngoài cánh tay trên, đến mỏm quạ. Sau đó đi lên phía sau vai giao hội đốc mạch ở huyệt Đại chùy, lại quặt ngược lại hướng về phía hõm ức xuống phổi, rồi đi xuyên qua cơ hoành, tới đại trường.

Mạch nhánh đi từ hõm ức lên đến cạnh cổ, lên mặt, đi vào chân răng hàm dưới rồi vòng lên môi trên. Kinh thủ dương minh đại trường hai bên giao nhau ở Nhân trung, sau đó kinh bên trái tiến về phía cánh mũi bên phải, kinh bên phải tiến về phía cánh mũi bên trái, kết thúc ở huyệt Nghinh hương.

Kinh thủ dương minh đại trường gồm có 20 huyệt, hai bên là 40 huyệt. Các huyệt của kinh đại trường: Thương dương, Nhị gian, Ta gian, Hợp cốc, Dương khê, Thiên lịch, Ôn lưu, Hạ liêm, Thượng liêm, Thủ tam lí, Khúc trì, Trửu liêu, Thủ ngũ lí, Tí nhu, Kiên ngung, Cự cốt, Thiên đảnh, Phù đột, Hòa liêu, Nghinh hương.

Con người dưới cách nhìn của y học cổ truyền (Kì 30)

b. Quan hệ của đường kinh với các tạng phủ:

Đường kinh chính của kinh thủ dương minh đại trường từ tay lên đến đầu, thuộc đại trường, có đường lạc sang phế, cũng có quan hệ trực tiếp với vị.

c. Chủ trị của đường kinh:

Kinh thủ dương minh đại trường được ứng dụng trong điều trị các chứng như đau bụng, sôi bụng, ỉa chảy, lị, răng đau, hầu họng sưng đau, mũi chảy nước trong, chảy máu mũi, đau ngón tay trỏ, đau trước vai, sốt nóng hoặc rét run.

2. Kinh thủ thái dương tiểu trường

a. Cấu trúc đường kinh:

Kinh thủ thái dương tiểu trường bắt đầu từ cạnh trong đầu ngón tay út (huyệt Thiếu trạch), đi theo mặt sau trong bàn tay, đến chỗ cổ tay, qua giữa lồi cầu xương trụ lên đến phía sau cẳng tay, qua khuỷu tay ở chỗ giữa mỏm khuỷu tay và mỏm khớp xương cánh tay, đi ven lên cạnh trong phía sau cánh tay, đến mặt sau khớp vai, đi cả phía trên và dưới gờ xương bả vai, giao hội với mạch Đốc ở huyệt Đại chùy, rồi quay lại phía trước đi vào hõm vai, đi xuống nối với đường lạc của tâm mạch, ven thực quản đến dạ dày, tới tiểu trường.

Mạch nhánh của kinh thủ thái dương tiểu trường tách ra ở hõm vai, từ hõm vai đi lên má đến khóe mắt ngoài giao hội với kinh túc thiếu dương đởm ở huyệt Đồng tử liêu, quay lại đến phía trước tai rồi đi vào trong tai.

Một mạch nhánh khác ở má, tách ra từ góc mắt hướng về phía dưới ổ mắt tới khóe trong mắt chỗ hốc mũi.

Kinh thủ thái dương tiểu trường có 19 huyệt, hai bên là 38 huyệt. Các huyệt của kinh tiểu trường: Thiếu trạch, Tiền cốc, Hậu khê, Uyển cốt, Dương cốc, Dưỡng lão, chi chính, Tiểu hải, Kiên trinh, Nhu du, Thiên tông, Bỉnh phong, Khúc viên, Kiên ngoại du, Kiên trung du, Thiên song, Thiên dung, Quyền liêu, Thính cung.

b. Quan hệ của đường kinh với các tạng phủ:

Kinh thủ thái dương tiểu trường từ tay lên đầu, thuộc tiểu trường, có đường lạc sang tâm, đồng thời có quan hệ trực tiếp với vị.

c. Chủ trị của đường kinh:

Kinh thủ thái dương tiểu trường được ứng dụng trong điều trị các chứng: Điếc tai, ù tai, vàng mắt, cổ sưng, họng đau, bụng dưới đau, đau vai và phía sau cánh tay.

3. Kinh thủ thiếu dương tam tiêu

a. Cấu trúc đường kinh:

Kinh thủ thiếu dương tam tiêu bắt đầu từ đầu cạnh trong ngón tay đeo nhẫn (huyệt Quan xung), đi lên giữa khe xương bàn 4 - 5 trên mu bàn tay, đi lên giữa cổ tay, tiếp tục đi lên phía sau ngoài cẳng tay, đi giữa xương trụ và xương quay, đi lên qua mỏm khuỷu, đi lên theo cạnh sau ngoài cánh tay đến vai, giao hội với kinh túc thiếu dương đở mở mặt sau, phía trước tiến vào hõm vai, đi xuống giữa hai vú, đi vào tâm bào, tiếp tục xuống qua cơ hoành, vào tới thượng tiêu, trung tiêu, hạ tiêu.

Một mạch nhánh ở ngực của kinh thủ thiếu dương tam tiêu phân ra từ chỗ Chiên trung, đi lên qua hõm vai, qua cạnh cổ, phân bố đến sau tai, một hướng đi thẳng ra góc trên tai, lại cong xuống mặt, đến dưới ổ mắt.

Một mạch nhánh ở tai của kinh thủ thiếu dương tam tiêu, từ sau vành tai tiến vào trong tai, lại đi ra phía trước vành tai giao hội với mạch nhánh ngực ở tai tại góc má rồi đi đến cạnh ngoài lông mày, cuối cùng kết thúc ở góc ngoài khóe mắt.

Kinh thủ thiếu dương tam tiêu có 23 huyệt, hai bên là 46 huyệt. Các huyệt của kinh tam tiêu: Quan xung, Dịch môn, Trung chữ, Dương trì, Ngoại quan, Chi câu, Hội tông, Tam dương lạc, Tứ độc, Thiên tỉnh, Thanh lãnh uyên, Tiêu lạc, Nhu hội, Thiên liêu, Kiên liêu, Thiên dũ, Ế phong, Khế mạch, Lư túc, Giác tôn, Nhĩ môn, Hòa liêu, Ti trúc không.

b. Quan hệ của đường kinh với tạng phủ:

Kinh thủ thiếu dương tam tiêu thuộc tam tiêu, có đường lạc sang tâm bào.

c. Chủ trị của đường kinh:

Kinh thủ thiếu dương tam tiêu được ứng dụng trong điều trị các chứng: Trướng bụng, phù nề, tiểu tiện khó, đái dầm,đau đầu, ù tai, đau họng, đau góc ngoài mắt, đau cạnh ngoài vai và cánh tay.

Mời quý độc giả đón đọc kì tiếp theo với nội dung: “3 đường kinh dương ở tay” trong chuyên đề: “Con người dưới góc nhìn của Y học cổ truyền”.

Chuyên mục được sự đồng hành của Công ty CP truyền thông chăm sóc sức khỏe Sao Đại Việt - Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Sao Đại Việt - Sàn thương mại điện tử: alosuckhoe.vn - Thành viên Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam. Địa chỉ: Số 18 Nguyễn Đổng Chi, phường Cầu Diễn, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.

Điện thoại: 0243.207.26.26 - Di động: 084.777.6863.

www.facebook.com/toasangtroiyeuthuong

www.saodaiviet.vn

Email: saodaiviet.vn@gmail.com

Youtube: Sao Đại Việt

Mọi ý kiến về bài viết, xin quý vị vui lòng liên lạc với địa chỉ trên.

BS Đỗ Nam Khánh & BS YHCT Nguyễn Mạnh Linh

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Những lợi ích của bấm huyệt

Những lợi ích của bấm huyệt

Bấm huyệt là một kĩ thuật trị liệu bổ sung bao gồm việc tạo áp lực lên các điểm cụ thể trên cơ thể, được gọi là kinh tuyến, là những điểm giống nhau mà châm cứu được thực hiện và được chỉ định để hỗ trợ điều trị các tình trạng sức khỏe khác nhau như đau đầu, đau bụng kinh, buồn nôn hoặc thậm chí làm giảm bớt cơn đau chuyển dạ...
9 lầm tưởng về chế độ ăn kiêng cho bệnh đái tháo đường

9 lầm tưởng về chế độ ăn kiêng cho bệnh đái tháo đường

Quản lí bệnh đái tháo đường và giữ lượng đường trong máu ở mức ổn định không khó khi chú ý đến chế độ ăn. Bệnh nhân đái tháo đường thường không tuân thủ các khuyến nghị về chế độ ăn uống vì nhiều lí do…
TP. Hồ Chí Minh: Tước giấy phép hoạt động Phòng khám đa khoa Hà Đô

TP. Hồ Chí Minh: Tước giấy phép hoạt động Phòng khám đa khoa Hà Đô

Thanh tra Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh vừa công bố quyết định xử phạt Công ty TNHH Trung tâm y tế Hà Đô (địa chỉ: 35B - 35C đường 3/2, phường 11, quận 10) vì loạt vi phạm trong hoạt động khám chữa bệnh.
Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Ngày 27/3/2024, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024” với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bàng quang tăng hoạt

Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bàng quang tăng hoạt

Hội chứng bàng quang tăng hoạt là tình trạng tiểu gấp, thường đi kèm với tăng số lần tiểu ngày và/hoặc tiểu đêm, có tiểu són hoặc không có tiểu són...

Tin khác

Bộ Y tế thông tin về ca tử vong do mắc cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Bộ Y tế thông tin về ca tử vong do mắc cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa
Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc cúm A (H5N1) tử vong ghi nhận tại tỉnh Khánh Hòa. Đây là trường hợp mắc cúm A (H5N1) thứ 2 kể từ năm 2014 sau nhiều năm không ghi nhận ca bệnh trên người tại Việt Nam.

Các mức độ men gan tăng cao cần biết

Các mức độ men gan tăng cao cần biết
Men gan tăng cao thường là dấu hiệu của tổn thương tế bào gan, có thể xảy ra với nhiều bệnh lí có mức độ nghiêm trọng khác nhau. Vậy các mức độ men gan tăng nguy hiểm như thế nào?...

Bài tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau đột qụy

Bài tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau đột qụy
Nghiên cứu cho rằng, khoảng thời gian trong vòng 6 tháng sau đột qụy là thời điểm mà quá trình phục hồi diễn ra tốt nhất. Vì vậy, áp dụng những bài tập thể dục tại nhà là một trong những cách tốt nhất để người bệnh sau đột qụy phục hồi về thể chất và tinh thần...

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn cấp vụ sản phụ tử vong ở Đồng Tháp

Bộ Y tế chỉ đạo khẩn cấp vụ sản phụ tử vong ở Đồng Tháp
Mới đây, Bộ Y tế đã có công văn gửi Sở Y tế tỉnh Đồng Tháp về việc xác minh và báo cáo trường hợp sự cố y khoa tại Bệnh viện đa khoa khu vực Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp.

Quá nhiều niacin có thể gây hại cho tim

Quá nhiều niacin có thể gây hại cho tim
Hàm lượng niacin (hay vitamin B3) cao, có thể gây viêm và làm hỏng mạch máu, tăng nguy cơ mắc bệnh tim…

Điều gì đã khiến Thọ Xuân Đường giữ được truyền thống cứu người 370 năm

Điều gì đã khiến Thọ Xuân Đường giữ được truyền thống cứu người 370 năm
Trong dòng chảy của truyền thống “giữ lửa nghề y” phải nói đến Nhà thuốc Thọ Xuân Đường ở Hà Nội với 17 đời liên tục làm nghề chữa bệnh cứu người, đến nay đã gần 4 thế kỉ.

Tăng cường công tác phòng, chống bệnh ho gà và các bệnh dự phòng bằng vắc xin

Tăng cường công tác phòng, chống bệnh ho gà và các bệnh dự phòng bằng vắc xin
Theo thông tin ghi nhận từ hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm quốc gia, từ đầu năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận rải rác gần 70 trường hợp mắc bệnh ho gà, chủ yếu tại một số tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc. Ngoài ra, nhiều trường hợp mắc bệnh sởi, sốt phát ban nghi sởi và thủy đậu cũng ghi nhận rải rác ở nhiều nơi.

Buộc thu hồi và tiêu hủy sản phẩm của Công ty La Vo

Buộc thu hồi và tiêu hủy sản phẩm của Công ty La Vo
Thanh tra Sở Y tế TP.Hồ Chí Minh vừa công khai danh sách các cơ sở vi phạm trong lĩnh vực dược, mỹ phẩm, thiết bị y tế, đấu thầu từ ngày 1-15/3.

Công ty cổ phần Huyền Chi Ngọc và Dược phẩm THL bị xử phạt

Công ty cổ phần Huyền Chi Ngọc  và Dược phẩm THL bị xử phạt
Thanh tra Sở Y tế Hà Nội vừa ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Huyền Chi Ngọc và Công ty cổ phần đầu tư và phát triển dược phẩm THL.

Món ăn bài thuốc hỗ trợ điều trị hội chứng thận hư

Món ăn bài thuốc hỗ trợ điều trị hội chứng thận hư
Theo y học cổ truyền, hội chứng thận hư thuộc phạm vi của chứng thủy thũng. Một số món ăn bài thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị hội chứng này...

Cách phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua

Cách phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua
Cơn thiếu máu não thoáng qua với các triệu chứng xuất hiện và biến mất nhanh chóng, có thể sẽ khiến người bệnh chủ quan, không đi khám. Nhưng có đến 1/3 số người đã bị đột qụy trong vòng một năm sau khi bị cơn thiếu máu não thoáng qua...

Cảnh báo tình trạng gia tăng NCT mắc chứng bệnh về hô hấp do thời tiết nồm ẩm

Cảnh báo tình trạng gia tăng NCT mắc chứng bệnh về hô hấp do thời tiết nồm ẩm
Thời tiết nồm ẩm kéo dài tại miền Bắc những ngày qua, khiến độ ẩm trong không khí cao, là nguyên nhân gia tăng các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt với NCT và trẻ em.

Điều ít biết tại Trung tâm Mô phỏng Y khoa hàng đầu Việt Nam

Điều ít biết tại Trung tâm Mô phỏng Y khoa hàng đầu Việt Nam
Ngoài những trang bị hiện đại bậc nhất, Trung Tâm Mô Phỏng Y khoa Trường Đại Học VinUni là nơi học viên được đối mặt với mọi tình huống không khác gì bệnh viện thật, từ những ca cấp cứu giành giật sự sống tới những tình huống phải đối mặt với người nhà bệnh nhân để báo tin xấu. Từng thao tác, lời nói, ánh mắt… sẽ được phân tích, sửa từ “đầu” giúp mang lại kỹ năng, kiến thức và cả sự thấu cảm của người làm ngành y.

Người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nên đi bộ thế nào?

Người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nên đi bộ thế nào?
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh lí hô hấp mạn tính, người bệnh phải lưu ý nhiều vấn đề như nên ăn gì, kiêng gì, nên tập thể dục thế nào, có nên đi bộ không, cần chú ý những gì để hạn chế đợt cấp của bệnh COPD...

Ác mộng của phái mạnh - Ung thư tiền liệt tuyến

Ác mộng của phái mạnh - Ung thư tiền liệt tuyến
Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất. Nhiều bệnh ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm và chỉ giới hạn trong tuyến tiền liệt, nơi chúng có thể không gây hại nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong khi một số loại ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm và có thể cần điều trị tối thiểu hoặc thậm chí không cần điều trị, thì các loại khác lại phát triển mạnh và có thể lây lan nhanh chóng…
Xem thêm
TP. Hồ Chí Minh: Tước giấy phép hoạt động Phòng khám đa khoa Hà Đô

TP. Hồ Chí Minh: Tước giấy phép hoạt động Phòng khám đa khoa Hà Đô

Mới đây, Thanh tra Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh đã công bố quyết định xử phạt Công ty TNHH Trung tâm y tế Hà Đô (địa chỉ: 35B - 35C đường 3/2, phường 11, quận 10) vì loạt vi phạm trong hoạt động khám chữa bệnh.
Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Ngày 27/3/2024, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024” với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Bộ Y tế thông tin về ca tử vong do mắc cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Bộ Y tế thông tin về ca tử vong do mắc cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc cúm A (H5N1) tử vong ghi nhận tại tỉnh Khánh Hòa. Đây là trường hợp mắc cúm A (H5N1) thứ 2 kể từ năm 2014 sau nhiều năm không ghi nhận ca bệnh trên người tại Việt Nam.
NCT cần chủ động phòng bệnh giao mùa Thu Đông

NCT cần chủ động phòng bệnh giao mùa Thu Đông

Thời tiết thay đổi, cơ thể chúng ta cũng chưa kịp thích nghi, dẫn tới đề kháng bị giảm mạnh và đó là nguyên nhân dễ mắc các bệnh giao mùa Thu Đông. Bệnh giao mùa Thu Đông có thể gặp ở mọi đối tượng và lứa tuổi, tuy nhiên một số đối tượng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn như: Trẻ em và NCT.
Khám mắt và sức khỏe miễn phí cho hàng trăm người cao tuổi ở TP Bà Rịa

Khám mắt và sức khỏe miễn phí cho hàng trăm người cao tuổi ở TP Bà Rịa

Ngày 10/8, Ban Đại diện Hội NCT TP Bà Rịa phối hợp Bệnh viện Mắt tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Trung tâm Y tế TP Bà Rịa tổ chức chương trình khám mắt và sức khỏe cho NCT.
Bệnh viện Đa khoa Medic khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho Người có công Cách mạng

Bệnh viện Đa khoa Medic khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho Người có công Cách mạng

Bệnh viện Đa khoa Medic Bình Dương tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí đối với Người có công với Cách mạng
Bí kíp vượt qua hội chứng “chưa ăn đã thấy no” sau Tết

Bí kíp vượt qua hội chứng “chưa ăn đã thấy no” sau Tết

Sau kỳ nghỉ Tết dài ngày với những bữa tiệc mâm cao cỗ đầy liên miên, một “hội chứng” nhiều người gặp là cảm giác ngấy đồ ăn, chưa ăn đã thấy no. Hành trình đưa vị giác trở lại nhịp sống thường nhật và để cơ thể tìm lại cảm giác cân bằng cũng cần những bí
Phương pháp châm cứu chữa bệnh hiệu quả của Lương y Lê Đức Vọng

Phương pháp châm cứu chữa bệnh hiệu quả của Lương y Lê Đức Vọng

Ngoài chữa bệnh theo các bài thuốc đông y gia truyền, lương y đa khoa Lê Đức Vọng (Phòng chẩn trị y học cổ truyền Đức Tùng) ở thôn Đức Quang, xã Đức Hợp, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên còn chữa các bệnh liệt thần kinh 7 ngoại biên, thoái hóa khớp, bệnh đĩa
Bộ Y tế: Hướng dẫn chăm sóc sức khoẻ mùa lạnh cho cộng đồng và người lao động

Bộ Y tế: Hướng dẫn chăm sóc sức khoẻ mùa lạnh cho cộng đồng và người lao động

Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế) vừa có công văn về việc tăng cường hướng dẫn các biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, người lao động trong mùa lạnh.
Phiên bản di động