Sức khỏe 13/12/2025 09:00
Tình trạng ô nhiễm khiến người dân cảm thấy đau đầu, khô mắt, khó thở hoặc mệt mỏi khi di chuyển ngoài trời. Ở các nhóm nhạy cảm như trẻ nhỏ, NCT, người mắc bệnh hô hấp có nguy cơ cao hơn, đặc biệt vào buổi sáng sớm và ban đêm khi không khí xuống mức tệ nhất.
Tại khu tập thể cũ ở Kim Liên (phường Đống Đa, TP Hà Nội), bà Nguyễn Thu Hòa, 72 tuổi, vốn có bệnh COPD, cho biết: “Chưa năm nào tôi thấy thở khó như năm nay. Sáng mở cửa ra là cay mắt, ngực nặng như có đá đè. Trước tôi vẫn đi bộ 30 phút, giờ đi mấy bước đã thở dốc”.
Ông Trần Văn Hậu, 68 tuổi, ở phường Yên Hoà, TP Hà Nội, mắc tăng huyết áp, chia sẻ: “Khói bụi khiến tôi lúc nào cũng mệt lử. Có hôm đang đi bộ trong công viên, tim tự nhiên đập nhanh, chóng mặt buộc phải dừng lại”.
 |
| Tình trạng ô nhiễm không khí kéo dài ảnh hưởng đến sưc khoẻ của người dân. |
Theo Bộ Y tế, bụi mịn PM2.5 là tác nhân xâm nhập sâu vào phổi, đi thẳng vào máu. NCT, vốn đã suy giảm chức năng hô hấp, tim mạch rất dễ mắc các chứng bệnh: Khó thở, ho kéo dài, đau tức ngực; Tăng nguy cơ đột qụy, nhồi máu cơ tim; Kích phát bệnh nền như hen, viêm phổi tắc nghẽn, suy tim; Mệt mỏi kéo dài, rối loạn giấc ngủ…
Ngành y tế dự báo số ca viêm đường hô hấp, viêm phế quản và hen suyễn có thể tăng, đặc biệt ở NCT, trẻ nhỏ và người có bệnh nền.
Hà Nội và các tỉnh, thành phố lân cận như Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình đang trải qua “mùa ô nhiễm”, thường bắt đầu từ tháng 10 năm trước đến khoảng tháng 3 năm sau. Đây là khoảng thời gian điều kiện thời tiết không thuận lợi dẫn đến việc các chất ô nhiễm, chủ yếu là bụi mịn PM 2,5, không khuếch tán được, tập trung khu vực gần mặt đất gây ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng và kéo dài.
Theo Cục Môi trường, có bốn nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các địa phương lân cận gồm hoạt động giao thông, xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp - làng nghề tái chế và các hoạt động dân sinh (đốt rác, đốt rơm rạ).
Trước tình hình ô nhiễm không khí kéo dài ở các đô thị, ngày 19/11/2025, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lí chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Kế hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030, nồng độ bụi PM2,5 trung bình năm vào năm 2030 của Hà Nội đạt dưới 40µg/m³ (giảm 20% so với mức trung bình năm 2024) tại các điểm đo của các trạm quan trắc chất lượng môi trường không khí quốc gia.
Tỉ lệ số ngày trong năm có chỉ số chất lượng môi trường không khí (VN_AQI) ở mức tốt và trung bình đạt tối thiểu 80%.
 |
| Trời lạnh, người dân đặc biệt người cao tuổi không nên tập thể dục ngoài trời quá sớm (Ảnh minh hoạ) |
Đối với các tỉnh xung quanh TP Hà Nội (gồm Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng, Ninh Bình), nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm vào năm 2030 giảm tối thiểu 10% so với mức trung bình năm 2024.
Kế hoạch cũng đặt ra 9 nhóm giải pháp tổng thể để cải thiện chất lượng không khí đô thị, trong đó nhấn mạnh đến việc kiểm soát các nguồn phát thải lớn từ giao thông, xây dựng, hoạt động sản xuất công nghiệp - làng nghề tái chế và các nguồn phát thải từ đốt rơm rạ, đốt rác.
Trước tình trạng ô nhiễm kéo dài nhiều ngày, Hà Nội đã triển khai hàng loạt biện pháp như tăng giám sát bằng camera, thiết bị bay không người lái và hệ thống quan trắc nhằm phát hiện sớm các hành vi gây ô nhiễm như đốt rác hay đốt rơm rạ.
Các công trường được yêu cầu che chắn, phun sương và rửa xe trước khi ra khỏi công trình. Ngành y tế và giáo dục cũng nâng mức cảnh báo, khuyến cáo trẻ em, NCT và người mắc bệnh hô hấp hạn chế ra ngoài khi chất lượng không khí xuống thấp, đồng thời điều chỉnh lịch học và hoạt động ngoài trời.
Trong bối cảnh các biện pháp kiểm soát nguồn thải cần thời gian để phát huy hiệu quả, người dân vẫn có thể chủ động giảm nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe bằng cách theo dõi chỉ số AQI hằng ngày và hạn chế ra ngoài khi chất lượng không khí thấp. Các chuyên gia đưa ra khuyến cáo người dân, đặc biệt là NCT: Đeo khẩu trang đạt chuẩn lọc bụi mịn khi phải di chuyển ngoài trời.
NCT tránh tập thể dục ngoài trời vào sáng sớm hoặc tối muộn, thời điểm ô nhiễm thường nặng hơn.
Đóng kín cửa sổ khi mức AQI ở ngưỡng xấu, dùng máy lọc không khí tại phòng khách và phòng ngủ.
Uống đủ nước, vệ sinh mũi họng mỗi ngày để giảm kích ứng.
NCT, nhất là người mắc bệnh nền, cần đặc biệt chú ý nếu xuất hiện các triệu chứng: Khó thở tăng dần, thở khò khè. Ho nhiều, ho kéo dài hơn bình thường. Đau tức ngực, cảm giác bó chặt lồng ngực. Tim đập nhanh, hồi hộp. Mệt mỏi bất thường, chóng mặt. Chảy nước mắt, cay mắt liên tục. Thở nhanh, không thể đi lại như ngày thường. Đau ngực lan lên vai hoặc xuống cánh tay; Mệt lả, nói không thành câu… cần đi khám ngay, không nên quá chịu đựng hoặc tự ý dùng thuốc không theo chỉ dẫn của bác sĩ.
