Có nên thu hồi đất của làng nghề sơn mài Hạ Thái để làm khu đấu giá?

Theo phản ánh, khu đất trên trước đây là làng nghề sơn mài Hạ Thái, tiền thân là phường sơn son thếp vàng Cự Tràng có từ thế kỉ XVII. Lúc đó, làng mới chỉ có nghề sơn đồ nét, được trọng dụng vì nhiều nghệ nhân tài hoa, khéo léo. Chính vì chuyên nghề gia công đồ cho vua quan lúc bấy giờ nên người ta gọi nơi đây là làng nghề “dâng vua”.

Những năm 30 thế kỉ trước, phường sơn son thếp vàng Hạ Thái có nhiều đổi thay lớn trong quá trình giao lưu văn hóa Đông - Tây. Những họa sĩ Việt Nam đầu tiên học trường Mĩ thuật Đông Dương đã tìm tòi, phát hiện thêm các vật liệu màu khác như vỏ trứng, ốc, cật tre,… Đặc biệt là đưa thêm kĩ thuật mài để tạo nên kĩ thuật sơn mài độc đáo. Thuật ngữ sơn mài và tranh sơn mài xuất hiện từ đó.

Làng nghề sơn mài Hạ Thái.

Từ năm 1997-1998 trở lại đây, khách hàng cũng như khách du lịch nước ngoài đến với làng Hạ Thái ngày một nhiều. Thậm chí, nhiều khách hàng nước ngoài còn đưa cả người thân đến tham quan làng nghề, giới thiệu cho con cháu họ về nghề sơn mài. Với họ, Hạ Thái không chỉ còn là nơi để họ làm ăn, mà còn là nơi để họ tìm hiểu về một nét văn hóa đặc trưng của một dân tộc.

Thế nhưng, gần đây một số hộ dân tại thôn Hạ Thái nhận được Thông báo số: 32/2023/TB-UBND về việc công khai danh sách các hộ gia đình, cá nhân có đất thuộc dự án bị thu hồi (101 hộ). Các hộ dân ở đây cho biết: Họ đều không hề biết thông tin gì, không được hỏi ý kiến gì về việc thu hồi đất. Việc thu hồi những thửa đất này gây thiệt hại lớn về kinh tế cho các gia đình, vì đây là một làng nghề đang phát triển sản phẩm sơn mài của làng có tính cạnh tranh cao hơn so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường. Sản phẩm của làng nghề sơn mài Hạ Thái được trưng bày ở những hội chợ thủ công mi nghệ trong và ngoài nước, rất được ưa chuộng tại một số nước trên thế giới, như Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước châu Âu.

Đơn của ông Đỗ Văn Hồng.

Do vậy, việc lấy ý kiến đóng góp của Nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh được thực hiện thông qua hình thức công khai thông tin về nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp tỉnh; việc lấy ý kiến đóng góp của Nhân dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được thực hiện thông qua hình thức tổ chức hội nghị, lấy ý kiến trực tiếp và công khai thông tin về nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện là cần thiết.

Luật sư Trịnh Minh Nghĩa, Trưởng Văn phòng luật sư Phúc Nguyên, thuộc Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng: “Việc không tiến hành tổ chức lấy ý kiến Nhân dân trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” đã vi phạm quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 97 Nghị định số: 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, trước khi cơ quan chức năng quyết định phê duyệt dự án, phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án nêu trên. Cụ thể: Điều 97. Hành vi vi phạm pháp luật về đất đai khi thi hành công vụ trong lĩnh vực đất đai Khoản 2. Vi phạm quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất bao gồm các hành vi sau: Điểm b) Không thực hiện đúng quy định về tổ chức lấy ý kiến Nhân dân trong quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất...”

Như trường hợp ông Đỗ Văn Hồng, ở cụm 6, khiếu nại UBND xã Duyên Thái không họp Nhân dân, tự ý thành lập Hội đồng bồi thường hỗ trợ và tái định cư để thực hiện Dự án xây dựng hạ tầng kĩ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất khu liền kề Duyên Thái I, xã Duyên Thái. Ngày 10/1/2024, ông giật mình khi tên ông lại là Ủy viên trong Hội đồng giải phóng mặt bằng mà ông không hề hay biết. Do đó ông kiên quyết từ chối không tham gia vì không được dân bầu.

Hiện nay, UBND TP Hà Nội đã công nhận làng nghề sơn mài Hạ Thái là điểm du lịch làng nghề của thành phố. Huyện Thường Tín cũng đã hoàn thành hệ thống tư liệu video và ảnh bằng công nghệ hiện đại về tiềm năng du lịch làng nghề sơn mài Hạ Thái. Đồng thời, huyện tổ chức đưa các doanh nghiệp du lịch về khảo sát dịch vụ nhằm xây dựng tour, tuyến du lịch, trong đó có điểm nhấn là làng nghề sơn mài Hạ Thái. Vì vậy việc mở rộng các gian hàng trưng bày các sản phẩm của các nghệ nhân trong làng là cần thiết.