Vụ chìm tàu Hải Vân 02 ngày 4/6/2016, tại Cảng Sông Hàn, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP Đà Nẵng đã khởi tố bị can đối với chủ tàu Võ Quốc Hùng, nhân viên bán vé Nguyễn Ngọc Quân về tội “Đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thủy không bảo đảm an toàn”; khởi tố lái tàu Lê Công Chí về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” và khởi tố Lê Sáu, nguyên Giám đốc cảng vụ đường thủy nội địa Đà Nẵng về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Qua quá trình điều tra vụ án, ngày 5/4/2017, TAND TP Đà Nẵng đã xét xử vụ án và ra bản án sơ thẩm tuyên Lê Sáu phạm tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Khoản 2, Điều 285 Bộ luật hình sự với 3 năm 6 tháng tù. Không đồng ý với nội dung bản án trên, Lê Sáu đã kháng cáo toàn bộ bản án với nội dung kêu oan. Ngày 14/8/2017, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã xét xử và ra bản án phúc thẩm với nội dung, tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND TP Đà Nẵng về phần tội danh và hình phạt đối với Lê Sáu để điều tra lại; giao hồ sơ cho Viện KSND TP Đà Nẵng để điều tra lại trách nhiệm hình sự của Lê Sáu và trách nhiệm của các cá nhân thuộc các cơ quan như: Đội quản lý Cảng sông Hàn, Thanh tra Sở Giao thông - Vận tải TP Đà Nẵng, Đội Cảnh sát giao thông đường thủy và Trạm biên phòng cửa khẩu Cảng sông Hàn theo đúng quy định của pháp luật.
Phiên tòa xét xử vụ án chìm tàu Thảo Vân 02
Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Ngày mới, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: Việc giải quyết vụ án và ra bản án phúc thẩm của TAND Cấp cao tại Đà Nẵng là có căn cứ, đúng pháp luật. Cảng vụ đường thủy nội địa là cơ quan hành chính sự nghiệp thuộc sự quản lý của Sở Giao thông Vận tải. Cảng vụ thực hiện nhiệm vụ theo Quyết định số 523/QĐ-SGTVT ngày 14/9/2015 của Giám đốc Sở giao thông vận tải Đà Nẵng, Quyết định số 8215/QĐ-UBND ngày 2/11/2015 của UBND TP Đà Nẵng về việc công bố “Bộ thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Cảng vụ đường thủy nội địa trên địa bàn thành phố Đà Nẵng” và Thông tư số 83/2015/TT-BGTVT ngày 30-12-2015 của Bộ Giao thông Vận tải. Cảng vụ không phải là cơ quan chấp pháp, không có chức năng cưỡng chế, phương tiện, lực lượng, cơ sở pháp lý để xử lý vi phạm… Giám đốc Cảng vụ Đường thủy nội địa thuộc Sở GTVT không có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính.
Trụ sở của Cảng vụ không đặt ở trên cảng. Cơ quan trực tiếp làm việc, chốt tại cảng là Cơ quan khai thác tàu biển, Đội quản lý cảng, Bộ đội Biên phòng, Thanh tra giao thông đường biển… Tại Cầu cảng và trên sông Hàn có các cơ quan chức năng thực hiện công tác phối hợp như sau:
- Đội Quản lý Cầu Cảng Sông Hàn thuộc Công ty Quản lý Cầu Đường quản lý việc sắp xếp, cho phép, thu phí nơi neo đậu của các tàu, phương tiện đường thủy. Cung cấp, thu phí điện nước cho các phương tiện theo qui định.
- Thanh tra Sở GTVT thực hiện việc tuần tra, kiểm tra, xử lý vi phạm theo thẩm quyền với các lực lượng chức năng như: Đội CSGT đường Thủy nội địa và Bộ đội Biên phòng tại Cảng.
- Đội CSGT đường Thủy nội địa thực hiện triển khai nhiệm vụ kiểm tra xử lý và đình chỉ hoặc cưỡng chế ngay khi có dấu hiệu vi phạm xẩy ra, đặc biệt an toàn cho hành khách du lịch.
- Trạm kiểm soát Biên phòng cửa khẩu Cảng Sông Hàn xử lý vi phạm khi kiểm tra các phương tiện quá số khách, mất an toàn chạy tàu, an toàn cháy nổ... Kiểm soát phương tiện hoạt động vận tải khác. Đối với Tàu du lịch trên Sông Hàn, Biên phòng ký, đóng dấu đã kiểm tra sau cùng cho tất cả các phương tiện rời và vào bến Cảng để phục vụ khách du lịch.
- Trách nhiệm của Cảng vụ đường thủy nội địa là phối hợp Công ty quản lý Cảng sắp xếp, ổn định trật tự nơi neo đậu của tàu du lịch; phối hợp Thanh tra đường thủy kiểm tra nhắc nhở các chủ tàu, phương tiện neo đậu tại Cầu Cảng Sông Hàn, thực hiện bảo dưỡng thiết bị phòng cháy, chữa cháy cũng như phòng ngừa ô nhiễm môi trường, bảo đảm các điều kiện an toàn hoạt động tại cảng; Thực hiện công tác cấp giấy phép ra vào Cảng Sông Hàn cho các phương tiện đủ điều kiện.
Cảng vụ đường thủy nội địa không có nhiệm vụ bảo vệ canh gác Cảng bến, cấm các tàu thuyền neo đậu; Cảng vụ cũng không có chức năng, thẩm quyền cưỡng chế, không có lực lượng chuyên môn để thực hiện công tác đảm bảo an ninh trật tự. Mặt khác, Cảng vụ không có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi
gây mất trật tự, an toàn giao thông vận tải đường thủy nội địa. Khi phát hiện vụ việc gây mất trật tự, an toàn giao thông vận tải thủy, Cảng vụ có trách nhiệm báo cáo cho các đơn vị chức năng trực trên Cảng để xử lý ngăn chặn. Theo quy định của pháp luật hiện hành, Giám đốc Cảng vụ đường thủy nội địa thuộc Sở GTVT không có thẩm quyền xử phạt (Giám đốc cảng vụ thuộc Cục mới có thẩm quyền xử phạt, thu giữ tang vật đến 20 triệu đồng). Trong một số văn bản pháp luật hiện nay quy định chung là Cảng vụ có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính “theo quy định pháp luật” nhưng không có văn bản nào quy định Cảng vụ được phép xử phạt những lỗi vi phạm như tàu Thảo Vân 02 nên Cảng vụ không có cơ sở pháp lý để xử phạt mà chỉ có trách nhiệm báo cho các cơ quan chức năng giải quyết. Do đó, khi phát hiện tàu Thảo Vân 02 đón khách tại đầu Cầu cảng sông Hàn, các cảng vụ viên đã kịp thời báo cho chốt biên phòng cửa khẩu Cảng và CSGT đường thủy để phối hợp xử lý. Cảng vụ đã làm hết trách nhiệm mà mình được giao.
Theo Luật sư Cường, Bản án sơ thẩm ngày 5/4/2017 cho rằng Cảng vụ đường thủy nội địa Đà Nẵng “cho phép” tàu ĐNa 0016 hoạt động trái phép trong một thời gian dài dẫn đến tai nạn là không có căn cứ bởi: “Cho phép”, “cấp phép ra – vào cảng” là một thủ tục hành chính, là hành vi hành chính theo quy định pháp luật. Để ra hoặc vào cảng thì các phương tiện đường thủy cần có đầy đủ hồ sơ, giấy tờ theo quy định. Thêm vào đó, phương tiện phải đảm bảo an toàn và được ba cơ quan cho phép là Đội quản lý cảng, Cảng vụ và Biên phòng cửa khẩu thì mới có thể xuất bến hoặc rời bến. Trong trường hợp này, tàu Thảo Vân 02 đón khách vượt quá số người quy định và tự ý rời bến mà không được sự cho phép của các cơ quan chức năng chứ không phải như nhận định của tòa án cấp sơ thẩm là Cảng vụ “cho phép”. Tàu Thảo Vân 02 neo đậu, đón khách tại cảng trong thời gian dài, (thậm chí trước khi thành lập cảng vụ) là do nhiều nguyên nhân, thuộc trách nhiệm của nhiều cơ quan, không do Cảng vụ toàn quyền quyết định.
Như vậy, có thể thấy, việc Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để xem xét lại trách nhiệm của Lê Sáu và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan là có căn cứ, đúng pháp luật.
Báo điện tử Ngày mới sẽ tiếp tục thông tin về vụ án ở những bài viết tiếp theo.
Hải Long
