Tục “cà răng - căng tai” của người Cơ Tu

Người Cơ Tu cũng như các dân tộc khác trên dãy Trường Sơn có tập tục “cà răng, nhuộm răng, căng tai” để làm “đẹp” cơ thể mình. Các bậc cao niên người Cơ Tu cho biết: Ngoài chức năng “thẩm mĩ” ra, tục “cà răng - căng tai” được thực hiện khi con người đã trưởng thành.

Lúc sinh thời, già Đinh Văn Lương, dân tộc Cơ Tu, ở thôn Phú Túc, xã Hoà Phú, huyện Hoà Vang, TP Đà Nẵng cho chúng tôi xem hàm răng đã cà và chỉ người phụ nữ Cơ Tu đang ngồi bên thềm nhà nói: “Đây là vợ tôi, nếu hồi còn trai trẻ, tôi không cà răng thì bả không ưng tui. Cho nên dù đau đớn đến mấy, cánh thanh niên chúng tôi cũng ráng cà răng, để chứng tỏ mình can đảm và trưởng thành…”.

Phụ nữ Cơ Tu nhuộm răng đen.
Phụ nữ Cơ Tu nhuộm răng đen.

Theo quan niệm của người Cơ Tu ngày xưa, trai, gái đến tuổi trưởng thành mà không cà răng, căng tai là “lạc hậu”, bị bộ tộc chê cười, con trai không lấy được vợ, con gái không lấy được chồng. Chính vì vậy, con trai Cơ Tu khi đến tuổi trưởng thành ra bờ suối lấy đá cà hai hàm răng mòn sát với nướu. Khi cà, chân răng bị động nên chảy máu nhiều, hai hàm răng bị sưng khá lâu, lúc bấy giờ chỉ húp cháo loãng.

Già làng Y Kông, 93 tuổi, ở thôn Tống Coói, xã Ba, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết: “Người Cơ Tu xưa kia cũng có tục nhuộm răng. Họ dùng một loại cây lấy trên rừng phơi khô, đem đốt một đầu rồi cạ vào thanh sắt cho ra một ít nhựa màu đen có vị cay. Sau đó dùng nhựa này hòa với tro bếp, rồi dùng que nhỏ đầu có quấn giẻ thấm nhựa cây vào và phết vào răng. Răng vừa cà xong dùng nước muối súc miệng cho sạch và phết thêm nhựa cây vào chân răng. Một tháng chỉ phết nhựa cây ấy một lần, chất nhựa dính chặt vào răng, biến thành một màu đen bóng…”.

Đàn ông Cơ - tu xâu dái tai
Đàn ông Cơ - tu xâu dái tai

Già Đinh Văn Bớt, 77 tuổi, ở thôn Đha Mi, xã Ba cho biết: “Người Cơ Tu cũng có tục “căng tai” để đeo được những đôi bông bằng ngà hoặc bằng nứa, gỗ có tiết diện lớn, họ phải căng lỗ dái tai rộng ra. Họ thường dùng loại gai trên rừng để xỏ lỗ tai. Trước khi xỏ cây gai, họ xoa bóp nước gừng để dái tai cho thật mềm.

Người chuyên “xỏ lỗ tai” là một người đàn bà cao tuổi có uy tín trong làng và có nhiều kinh nghiệm xỏ tai. Nếu xỏ không trúng tâm dái tai, sau này khó đeo các vật trang sức lớn hoặc có đeo nhưng dái tai sẽ bị đứt. Xỏ gai nhọn xuyên qua xong, cứ để nguyên cây gai như vậy, mỗi ngày phải tiếp tục rửa tai bằng nước muối nấu với gừng. Khi vết thương đã khô và lành, họ bắt đầu vặn cây gai vào một chút, mỗi ngày chỉ vặn một lần cho đến khi đầu to cây gai lọt qua được.

Cứ làm như thế, mỗi lần xỏ một cây lớn hơn và lỗ tai ngày càng rộng ra. Nhưng có những trường hợp người có dái tai nhỏ mà đeo những “đôi bông” quá cỡ, hậu quả là đứt dái tai. Đứt dái tai cũng có thể nối lại được. Theo đó, các nữ nghệ nhân nối dái tai đã đứt bằng cách dùng dao thật bén cắt hai đầu "dây tai", đem hai mối dây dái tai đã cắt ghép lại với nhau, lấy sợi chỉ quấn lại, dùng nước muối nấu gừng rửa hằng ngày, cứ để vậy chừng một tháng là lành, và vài tháng sau có thể đeo vòng trở lại được. Tuy nhiên, sau này khó mà đeo những “thứ” quá “cồng kềnh” ở những dái tai “bị nối”.

Già làng Y Kông kể: “Ngày xưa, những người Cơ Tu có vai vế, địa vị trong cộng đồng thường đeo cặp bông tai làm bằng ngà voi. Họ dùng hai mẫu ngà voi làm đôi bông tai kéo đôi tai dài đến tận gò má, thậm chí dài gần đến vai. Đàn ông, đàn bà dân tộc Cơ Tu rất thích đeo bông tai ngà voi. Đặc biệt khi tiếp khách, đi thăm bà con, sui gia, bạn bè, lễ hội... người Cơ Tu phải đeo cặp bông tai bằng ngà voi để cho thêm phần sang trọng, “lịch lãm”. Vì thế, một đôi bông tai bằng ngà voi lúc bấy giờ có thể đổi một con trâu lớn hoặc là một cái ché cổ, hay vài cái nồi đồng lớn. Người nghèo thì chỉ đeo đoạn xương mài nhẵn, ống giang, ống trảy hoặc đeo đôi bông ngà voi giả làm bằng củ khoai, củ sắn phơi khô…”.

Cà răng, căng tai, nhuộm răng là tập tục của một số dân tộc sinh sống ở Trường Sơn - Tây Nguyên. Tuy nhiên, tục này hiện không còn phù hợp nên đã phai nhạt dần theo thời gian. Hiện ở Trường Sơn - Tây Nguyên chỉ còn vài cụ ông, cụ bà cà răng, căng tai hay nhuộm răng.

Lê Văn Kỳ

Tin liên quan

Cùng chuyên mục

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Mới đây Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) đã gửi thông báo tới các liên đoàn bóng đá quốc gia có đội tuyển bóng đá nữ giành quyền tham dự VCK FIFA World Cup nữ 2023 về việc tăng các khoản hỗ trợ và tiền thưởng.
Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Nhà thơ Nguyễn Văn Long hiện là Phó Giám đốc thường trực Trung tâm Truyền thông, Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội. Thơ anh thường cảm tác theo thể lục bát hoặc thất ngôn tứ tuyệt, với âm điệu gần gũi, chất chứa sự hoài niệm về những tình cảm xưa cũ...
Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

"Sisters who make waves - Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" chính thức có mặt tại thị trường gameshow Việt với tên gọi "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng".
Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Rạng sáng 8/6, theo giờ Việt Nam, Lionel Messi chính thức lên tiếng xác nhận sẽ gia nhập CLB Inter Miami ở Mỹ.
Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán đài 5000 chỗ được lấp đầy, dọc bờ sông Hàn cũng đông vui tấp nập, những khách sạn bên sông có vị trí ngắm pháo hoa đẹp cũng gần như kín chỗ. Và cuộc so tài giữa hai đội Việt Nam, Phần Lan đã không phụ sự trông đợi của khán giả.

Tin khác

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup
MU vs Man City - trận chung kết FA Cup được người hâm mộ mong đợi diễn ra lúc 21 giờ ngày 3/6. Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City phục vụ quý độc giả quan tâm.

Bóng chuyền hơi - môn thể thao hấp dẫn của NCT huyện Gio Linh

Bóng chuyền hơi - môn thể thao hấp dẫn của NCT huyện Gio Linh
Hội NCT huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị vừa tổ chức thành công Giải bóng chuyền hơi lần thứ 3 năm 2023.

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok
"Vây hãm: Không lối thoát" - bộ phim hành động, hài hước phá án, đánh dấu sự trở lại của "quái vật" xứ Hàn Ma Dong Seok sau thời gian dài vắng bóng.

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Clermont, 2 giờ ngày 4/6

Lịch sử đối đầu, nhận định PSG vs Clermont, 2 giờ ngày 4/6
PSG vs Clermont sẽ là trận đấu cuối cùng của Lionel Messi trong màu áo PSG. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu PSG vs Clermont, nhận định PSG vs Clermont và đội hình dự kiến hai bên.

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1
Bộ phim truyền hình Việt Nam "Thử thách cuộc đời" xoay quanh cuộc đời đầy oan trái xen lẫn hận thù của cặp Nghĩa và Nhân.

Siêu sao Messi sẽ chia tay đội bóng Thủ đô nước Pháp PSG

Siêu sao Messi sẽ chia tay đội bóng Thủ đô nước Pháp PSG
HLV Christophe Galtier của PSG xác nhận siêu sao Lionel Messi sẽ chia tay đội bóng vào cuối mùa giải này.

Lịch sử đối đầu, nhận định MU vs Man City, chung kết FA Cup

Lịch sử đối đầu, nhận định MU vs Man City, chung kết FA Cup
MU vs Man City - trận chung kết FA Cup diễn ra ngày 3/6/2023 trên sân Wembley. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu MU vs Man City, nhận định MU vs Man City và đội hình dự kiến hai bên...

Link xem trọn bộ "Công tố tinh anh" của Địch Lệ Nhiệt Ba

Link xem trọn bộ "Công tố tinh anh" của Địch Lệ Nhiệt Ba
"Công tố tinh anh" (tên tiếng Anh: Prosecution Elites, tên tiếng Trung: 公诉精英) là bộ phim truyền hình Trung Quốc thuộc thể loại chính kịch, hiện đại, tội phạm, tình cảm.

Những sắc màu văn hóa Mộc Châu

Những sắc màu văn hóa Mộc Châu
Nơi hội tụ những sắc màu văn hóa và sở hữu nhiều danh lam, thắng cảnh nổi tiếng, khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã và đang là điểm du lịch thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước...

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh
Ba loại hình du lịch đặc trưng nhất tại Tây Ninh là du lịch tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch lịch sử. Dưới đây là vài điểm đến bạn nhất định không nên bỏ qua để cảm nhận linh hồn vùng đất này.

Những điểm sáng trong văn hóa, văn nghệ của NCT Đầm Hà

Những điểm sáng trong văn hóa, văn nghệ của NCT Đầm Hà
Mặc dù huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh còn có nhiều xã nằm trong diện đặc biệt khó khăn. Nhưng trong nhiều năm qua, trên địa bàn huyện đã xuất hiện nhiều tấm gương NCT trong xây dựng đời sống kinh tế và phát triển văn hóa.

Link xem trực tiếp gameshow "Hành trình rực rỡ" của Trường Giang

Link xem trực tiếp gameshow "Hành trình rực rỡ" của Trường Giang
"Hành trình rực rỡ" là chương trình truyền hình thực tế chủ đề du lịch, văn hóa tại các tỉnh thành trên cả nước. Gameshow "Hành trình rực rỡ" có sự tham gia của các nghệ sĩ: Trường Giang, Thúy Ngân, Isaac, Lê Dương Bảo Lâm, Bích Phương, Negav.

Nhà văn Đào Ngọc Chung: Nghiệp văn chương đeo đẳng vẫn không rời

Nhà văn Đào Ngọc Chung: Nghiệp văn chương đeo đẳng vẫn không rời
Cụ ông đã đến tuổi 85 mà giọng nói vẫn sang sảng. Hành động kèm theo để minh họa cho câu chuyện cũng dứt khoát, cảm giác có nội lực cao, mặc dù cụ đã phải đặt stent cho trái tim già nua. Cụ là Đào Ngọc Chung, Chi hội trưởng Chi hội Nhà văn khu vực Hà Đông - Sơn Tây, Hội Nhà văn TP Hà Nội…

Lịch sử đối đầu, nhận định Sevilla vs Roma, chung kết cúp C2

Lịch sử đối đầu, nhận định Sevilla vs Roma, chung kết cúp C2
Sevilla vs Roma là chung kết cúp C2 - Europa League diễn ra ngày 1/6. Ngày mới Online thống kê lịch sử đối đầu Sevilla vs Roma, nhận định Sevilla vs Roma và đội hình dự kiến hai bên.

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham, 22h30 ngày 28/5

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham, 22h30 ngày 28/5
Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Fulham diễn ra lúc 22h30 ngày 28/5 phục vụ quý độc giả quan tâm.
Xem thêm
Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Trang thơ "Ngỡ mùa bên em" - Phút suy tư bối rối...

Nhà thơ Nguyễn Văn Long hiện là Phó Giám đốc thường trực Trung tâm Truyền thông, Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội. Thơ anh thường cảm tác theo thể lục bát hoặc thất ngôn tứ tuyệt, với âm điệu gần gũi, chất chứa sự hoài niệm về những tình cảm xưa cũ...
Phong phú, sinh động Liên hoan tiếng hát NCT quận Thanh Xuân năm 2023

Phong phú, sinh động Liên hoan tiếng hát NCT quận Thanh Xuân năm 2023

kỉ niệm 82 năm Ngày truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam (1941 - 2023), Hội NCT quận Thanh Xuân, TP Hà Nội tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT quận năm 2023
Tưng bừng Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023

Tưng bừng Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023

Ngày 6/6, Hội NCT huyện Quốc Oai, TP Hà Nội tổ chức Liên hoan tiếng hát NCT năm 2023
Trái ngọt mùa đầu...

Trái ngọt mùa đầu...

Là một trong hai điểm du lịch cộng đồng của Việt Nam đạt giải thưởng Homestay ASEAN năm 2023, điểm du lịch cộng đồng Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên đã và đang khẳng định thương hiệu du lịch, trở thành điểm đến lí tưởng của du khách mọi miền...
Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán giả đặc biệt ấn tượng với hai màn pháo hoa đêm khai mạc DIFF 2023

Khán đài 5000 chỗ được lấp đầy, dọc bờ sông Hàn cũng đông vui tấp nập, những khách sạn bên sông có vị trí ngắm pháo hoa đẹp cũng gần như kín chỗ. Và cuộc so tài giữa hai đội Việt Nam, Phần Lan đã không phụ sự trông đợi của khán giả.
Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Kinh nghiệm vi vu những điểm đến hấp dẫn nhất Tây Ninh

Ba loại hình du lịch đặc trưng nhất tại Tây Ninh là du lịch tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch lịch sử. Dưới đây là vài điểm đến bạn nhất định không nên bỏ qua để cảm nhận linh hồn vùng đất này.
Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Dự World Cup 2023, mỗi cầu thủ nữ Việt Nam sẽ nhận gần 700 triệu đồng tiền thưởng

Mới đây Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) đã gửi thông báo tới các liên đoàn bóng đá quốc gia có đội tuyển bóng đá nữ giành quyền tham dự VCK FIFA World Cup nữ 2023 về việc tăng các khoản hỗ trợ và tiền thưởng.
Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Messi gia nhập CLB Inter Miami của huyền thoại David Beckham

Rạng sáng 8/6 theo giờ Việt Nam, Lionel Messi chính thức lên tiếng xác nhận sẽ gia nhập CLB Inter Miami ở Mỹ.
Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

Link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City, chung kết FA Cup

MU vs Man City - trận chung kết FA Cup được người hâm mộ mong đợi diễn ra lúc 21h00 ngày 3/6. Ngày mới Online cập nhật link xem trực tiếp bóng đá MU vs Man City phục vụ quý độc giả quan tâm.
Những cánh rừng đều xanh

Những cánh rừng đều xanh

Trở về quê sau bao năm lăn lộn, phóng tầm mắt nhìn quanh, những cánh rừng đã phục sinh. Quê hương vùng lõm, kí ức tuổi thơ là những mảng rừng xám xịt da beo với những đống tro nguội lạnh sau một trận lửa rừng rực.
Đồng đội

Đồng đội

Quyết vừa tới nhà, vứt “phịch” chiếc ba lô lộn ngược một cái nơi hè, vừa thở vừa nói với chị dâu:
Hoa hồng Vu lan...

Hoa hồng Vu lan...

Chị mới dọn về xóm, xây cái nhà nhỏ, định cư luôn. Con trai chị với con tôi chung lớp 5, ngày nào cũng qua nhà chơi. Thằng nhỏ lễ phép, chỉ phải cái hơi… sa đà: Sa vô chơi là quên luôn trời đất; bữa cơm nào mẹ cũng phải vác roi đi kiếm! Vài lần trò chuyện xã giao mới biết: Té ra chị Hân cũng mẹ đơn thân.
Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

Lịch chiếu, kênh phát sóng "Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" phiên bản Việt

"Sisters who make waves - Tỷ tỷ đạp gió rẽ sóng" chính thức có mặt tại thị trường gameshow Việt với tên gọi "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng".
Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

Xem phim "Vây hãm: Không lối thoát" của Ma Dong Seok

"Vây hãm: Không lối thoát" - bộ phim hành động, hài hước phá án, đánh dấu sự trở lại của "quái vật" xứ Hàn Ma Dong Seok sau thời gian dài vắng bóng.
Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Xem trọn bộ "Thử thách cuộc đời" trên THVL1

Bộ phim truyền hình Việt Nam "Thử thách cuộc đời" xoay quanh cuộc đời đầy oan trái xen lẫn hận thù của cặp anh em sinh đôi Nghĩa và Nhân.
Phiên bản di động