Tỉnh Thanh Hóa: Đại hạn khiến hàng ngàn héc-ta lúa Hè Thu nguy cơ mất trắng

Thiếu nước tưới nghiêm trọng cho sản xuất nông nghiệp

Vụ Hè Thu năm nay, Thanh Hóa dự kiến gieo cấy khoảng 116.000ha lúa, nhưng hạn hán kéo dài nên đến thời điểm này mới chỉ gieo cấy được hơn 9.000ha. Hạn hán không chỉ khiến người dân thiếu nước sản xuất mà còn thiếu nước sinh hoạt trầm trọng. Nhiều giếng khoan cũng trong tình trạng hết nước, người dân phải tìm cách đi mua nước hoặc gánh nước ở nơi khác về sử dụng.

Hiện toàn tỉnh có 610 hồ đập chứa nước, trong đó, 214 hồ đập nhỏ xuống dưới mực nước chết.

Anh Nguyễn Văn Sơn, ở thôn 3, xã Tế Nông, huyện Nông Cống cho biết: Vụ mùa năm nay, gia đình anh gieo cấy 1 mẫu ruộng. Nhưng đến thời điểm hiện tại, 50% trong số này đã bị chết hoàn toàn. Nếu trời cứ tiếp tục nắng nóng kéo dài thế này, thì gần như chắc chắn, toàn bộ diện tích này sẽ bị mất trắng.

Trao đổi với chúng tôi, anh Lê Văn Lợi, cán bộ HTX thủy nông xã Tế Nông cho biết: “Tình hình hạn hán và mặn xâm nhập căng quá! Cứ đà này, xã Tế Nông sẽ có khoảng 20ha lúa mùa bị mất trắng là điều khó tránh khỏi!”.

Anh Nguyễn Văn Sơn cho biết, gia đình anh gieo cấy 1 mẫu nhưng đã có đến 50% diện tích bị chết do hạn hán và mặn xâm thực.

Ông Vũ Thanh Tùng, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Nông Cống cho biết: Vụ mùa năm nay, toàn huyện gieo cấy khoảng 10.500ha, trong đó có tới khoảng trên 300ha có nguy cơ bị hạn nặng. Nếu trong vòng 2 tuần tới, trời vẫn không cho mưa số diện tích này sẽ tăng lên đến con số trên 2.000ha và 50% trong số này có nguy có bị xóa sổ hoàn toàn do thiếu nước. Toàn huyện có 29 hồ đập chứa nước, phục vụ cho tưới tiêu nhưng đến thời điểm hiện tại, toàn bộ nước tại các hồ đập này đã rơi xuống mực nước chết. Để đối phó với tình trạng hạn hán kéo dài, biện pháp duy nhất là yêu cầu các xã tích cực nạo vét kênh mương, lắp đặt thêm các trạm bơm dã chiến, chống hạn cục bộ. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là giải pháp tình thế.

Phòng NN&PTNT huyện Quảng Xương cho biết, vụ mùa năm nay, toàn huyện gieo cấy gần 7.000ha lúa. Đến thời điểm hiện tại đã gieo cấy được 6.700ha, số còn lại không thể gieo cấy vì thiếu nước. Sau gần 2 tháng không có mưa, toàn huyện đã có tới hơn 800ha lúa nằm trong tình trạng bị hạn nặng. Đặc biệt là các xã ven sông Hoàng và sông Lý bị xâm mặn nghiêm trọng, không thể bơm nước vào đồng ruộng. Để chủ động chống hạn cho bà con nông dân, huyện đã lắp đặt 4 máy bơm dã chiến có công suất 350m3/giờ/máy và hỗ trợ tiền dầu cho người dân tại các xã bị hạn nặng như: Quảng Hòa, Quảng Long, Quảng Ninh bơm nước chống hạn. Là địa phương nằm ở cuối nguồn nước của kênh tưới, việc luân phiên được cấp nước từ hồ chứa nước Cửa Đặt cứ 10 được cấp 1 đợt, mỗi đợt chỉ kéo dài 6 ngày, điều này đã khiến tình trạng hạn hán tại địa phương thêm nghiêm trọng. Nếu trong 2 tuần tới vẫn không có mưa, toàn huyện sẽ có 100ha lúa mùa bị mất trắng do hạn và mặn xâm thực.

Huyện Như Thanh có 113 hồ, đập nhưng hiện nay 86 hồ, đập nằm dưới mực nước chết. Điều này đã dẫn tới hệ lụy khoảng 650ha diện tích lúa mùa của huyện chưa thể gieo cấy được.

Nỗ lực chống hạn

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Thanh Hóa, tình trạng thiếu nước, khô hạn đối với diện tích sản xuất nông nghiệp đã và đang xảy ra tại nhiều địa phương. Tính đến ngày 13/7, tổng diện tích bị thiếu nước toàn tỉnh lên tới 8.269 ha. Trong đó, diện tích thiếu nước làm đất, gieo cấy là 1.521 ha, diện tích thiếu nước tưới dưỡng cho lúa đã gieo cấy là 6.384 ha, diện tích thiếu nước không thể trồng lúa mà phải chuyển sang trồng các loại cây khác là 364 ha.

Ông Vũ Quang Trung, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa, cho biết: Toàn tỉnh hiện có khoảng 5.080 ha chưa thể gieo cấy được vì khô hạn. Sở đã có văn bản chỉ đạo các địa phương tận dụng tối đa nguồn nước ở một số nơi có mưa để gieo cấy đúng thời vụ, chăm sóc lúa đã gieo cấy để bảo đảm diện tích. Ngoài ra, Sở cũng khuyến cáo bà con sau ngày 10/7, nếu diện tích nào chưa gieo cấy được thì chuyển đổi sang trồng một số loại cây ngắn ngày khác.

Trước tình hình nắng nóng gay gắt, để bảo đảm nguồn nước gieo cấy hết diện tích theo kế hoạch và chống hạn cho diện tích lúa mới gieo cấy, Sở NN&PTNT đã có văn bản đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn, các HTX phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thủy nông thực hiện nghiêm túc các phương án tưới và chống hạn năm 2020. Tập trung chỉ đạo cấp nước phục vụ tưới dưỡng cho diện tích lúa đã gieo cấy; đồng thời, cấp nước cho diện tích đang chờ nước để bà con nông dân tiến hành làm đất và gieo cấy. Kiểm soát chặt chẽ độ mặn ở vùng bị ảnh hưởng xâm nhập mặn trước khi lấy nước.

Đối với việc thực hiện các giải pháp chống hạn, các địa phương và đơn vị thủy nông tiếp tục triển khai thực hiện nạo vét kênh dẫn, cửa lấy nước và kênh trữ nước trên địa bàn đã trữ nước, duy trì các đập tạm ngăn giữ nước trên kênh tiêu, sông nội địa để dâng nước cho các trạm bơm hoạt động. Đối với vùng tưới bằng bơm điện, căn cứ vào tình hình thực tế nạo vét bể hút và nối dài ống, lắp đặt máy bơm có cột nước cao, duy trì các trạm bơm dã chiến, đắp đập tạm để vận hành các trạm bơm. Đối với vùng tưới bằng hồ đập nhỏ, khi mực nước trong hồ xuống thấp hơn mực nước chết thì huy động máy bơm dầu dã chiến để bơm lượng nước chết trong hồ phục vụ công tác chống hạn.