Số người mắc bệnh tiểu đường trên toàn thế giới đã đạt con số 529 triệu người vào năm 2021, và tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường là 6,1% theo cuộc điều tra tổng thể mới nhất. Số lượng người mắc bệnh tiểu đường đang tăng ở mọi quốc gia và dự kiến sẽ vượt qua con số 1,3 tỉ người trong vòng 30 năm tới. Tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường đối với những người trên 65 tuổi đặc biệt cao, vượt qua 20%, đối với nhóm tuổi từ 75 đến 79 tuổi, tỉ lệ mắc bệnh là 24,4%.
Nghiên cứu này được thực hiện bởi Viện Đánh giá Chỉ số Sức khỏe toàn cầu (IHME) thuộc Đại học Washington, với sự hỗ trợ từ Quỹ Bill & Melinda Gates. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí “The Lancet”.
Số người sống cùng bệnh tiểu đường trên thế giới là 529 triệu người
Tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường trên toàn thế giới là 6,1%. Bệnh tiểu đường có thể xuất hiện ở mọi quốc gia, mọi độ tuổi, nam và nữ, người lớn và trẻ em, nhiều người sống cùng bệnh tiểu đường.
Bệnh tiểu đường là một trong 10 nguyên nhân chính gây tử vong và khuyết tật. Nhóm nghiên cứu dự đoán rằng nếu không áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, số người mắc bệnh tiểu đường sẽ tăng hơn gấp đôi lên 1,3 tỉ người trong vòng 30 năm tới.
96% số ca tiểu đường trên thế giới là tiểu đường tuýp 2
Tiểu đường được chia thành 2 loại chính là tiểu đường tuýp 1 và tiểu đường tuýp 2. Bệnh tiểu đường tuýp 1 phát triển khi các tế bào ß tiết insulin trong tuyến tụy bị phá hủy vì một số lí do. Bệnh phát triển ở nhiều lứa tuổi, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, nguyên nhân và cách điều trị khác biệt đáng kể so với bệnh tiểu đường tuýp 2. Trong khi đó, tiểu đường tuýp 2 liên quan đến lối sống và có nguyên nhân và phương pháp điều trị khác biệt.
Tiểu đường tuýp 2 là kết hợp giữa các yếu tố di truyền mà ta mang từ khi sinh ra và các yếu tố môi trường như lối sống, bao gồm béo phì, thời gian ngồi lâu không vận động và tuổi tác. Tỉ lệ mắc bệnh thường tăng lên khi người ta già đi.
96% số ca tiểu đường trên thế giới là tiểu đường tuýp 2, trong đó, béo phì được xem là nguyên nhân chính, chiếm 52,2% nguyên nhân gây tăng DALY (năm sống có khuyết tật) - chỉ số đo tuổi thọ và mức độ tàn tật.
Hơn nữa, 16 yếu tố nguy cơ, bao gồm chế độ ăn không lành mạnh, nguy cơ từ môi trường và nghề nghiệp, thói quen hút thuốc, thiếu vận động, giảm hoạt động thể chất, và uống quá nhiều rượu, đều có tác động đến sự gia tăng của tiểu đường tuýp 2 trên toàn thế giới.
“Lượng tiểu đường gia tăng nhanh chóng tăng cường nguy cơ các biến chứng như bệnh tắc nghẽn mạch vành, đột quỵ và bệnh thận. Việc gia tăng đột ngột của tiểu đường là một vấn đề đáng lo ngại và trở thành một thách thức nghiêm trọng đối với tất cả các hệ thống y tế trên toàn thế giới”, Giáo sư Lian Wang, Giám đốc nghiên cứu chính tại Bộ môn Y học Đại học Washington và Viện Đánh giá Chỉ số Sức khỏe toàn cầu (IHME) cho biết.
“Các phương pháp phòng ngừa, điều trị và quản lí sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại tiểu đường. Tuy nhiên, với tiểu đường tuýp 2 chiếm số lượng lớn, chúng ta đã có các chiến lược đã được xác định đầy đủ để giảm gánh nặng bệnh bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống”, ông Lian Wang nhấn mạnh.
Tiểu đường là căn bệnh phức tạp mà nhiều người hiểu sai
“Đa số mọi người thường cho rằng tiểu đường tuýp 2 đơn giản là liên quan đến béo phì, chế độ ăn không lành mạnh và thiếu vận động, nhưng thực tế việc phòng ngừa và quản lí tiểu đường có nhiều yếu tố liên quan và tình trạng bệnh rất phức tạp”, ông Lian Wang giải thích.
“Có những yếu tố di truyền khiến những người có cha mẹ hoặc người thân mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 dễ mắc bệnh tiểu đường hơn những người không mắc bệnh, nhưng các yếu tố môi trường như ăn quá nhiều, lười vận động và căng thẳng cũng đóng vai trò quan trọng.
Ngoài ra, những thách thức về cơ cấu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, cũng như các rào cản xã hội và tài chính ở các quốc gia đó, cũng đóng một vai trò nhất định.
Nhìn vào dữ liệu theo khu vực, các khu vực có tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường cao nhất trên thế giới là Bắc Phi và Trung Đông với tỉ lệ 9,3%, dự kiến sẽ tăng lên 16,8% vào năm 2050. Ngoài ra, khu vực châu Mỹ Latinh và Caribê, tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường được dự đoán sẽ tăng lên 11,3%.
Ở tất cả các quốc gia, tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 đặc biệt cao ở những người từ 65 tuổi trở lên, trong đó tỉ lệ mắc bệnh cao nhất ở những người trong độ tuổi 75-79 tuổi. Ở nhóm tuổi này, tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường ở Bắc Phi và Trung Đông cao nhất với 39,4%, trong khi Đông Á và Trung Á có tỉ lệ thấp hơn là 19,8%.
Việc chênh lệch gia tăng trên toàn thế giới cũng ảnh hưởng đến bệnh tiểu đường
“Nhiều người chỉ tập trung vào một hoặc một vài yếu tố nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, nhưng cách tiếp cận đó dẫn đến sự bất bình đẳng ngày càng tăng trên toàn thế giới và khó cải thiện chất lượng cuộc sống. Mọi người không thực sự nghĩ về điều đó,” ông Lorian Stafford, thành viên nghiên cứu của Viện cho biết.
Các quốc gia khác nhau có nền tảng xã hội khác nhau và sự mất cân bằng cản trở việc tiếp cận xét nghiệm và điều trị bệnh tiểu đường và gây khó khăn cho việc tiếp cận các dịch vụ y tế.
Đặc biệt ở các nước có thu nhập thấp và trung bình (LMICs), nơi tập trung 80% các trường hợp đái tháo đường trên thế giới, thực trạng hiện nay là bệnh đái tháo đường không được chi trả đầy đủ. Họ nói rằng hệ thống y tế của họ bị thiếu vốn, thiếu chuẩn bị và bị cản trở bởi những thách thức kinh tế xã hội như suy dinh dưỡng, nghèo đói và thiếu tập thể dục.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ Nghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Thế giới (GBD2021) và khảo sát tỉ lệ mắc bệnh, tỉ lệ bị mắc bệnh và tỉ lệ tử vong do tiểu đường theo độ tuổi và giới tính trong 204 quốc gia và vùng lãnh thổ từ năm 1990 đến 2021, và dự đoán tỉ lệ mắc bệnh tiểu đường đến năm 2050. Nghiên cứu này bao gồm cả tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2.
