Nhân quả ở đời

Đức Khổng Tử có câu: “Tích thiện phùng thiện, tích ác phùng ác”. Đó là nhân quả ở đời, làm điều thiện sẽ gặp được điều thiện, làm điều ác sẽ phải gặp điều ác. Ở đời mỗi người ta phải biết mình, biết người, biết đối nhân xử thế, dành cho nhau những tình cảm yêu thương, tôn trọng và giữ gìn danh dự cho nhau, để cho cuộc sống có ý nghĩa trên cõi đời.

Sống ở đời có vay ắt sẽ phải có trả, phải nhận những gì mình tạo ra, làm điều ác mà cầu bình an thì không thể có, không cho đi mà muốn nhận lại thì không bao giờ được, không chịu giúp người mà lại muốn người khác giúp mình thì không thể, không yêu thương người mà đòi người yêu thương mình thì không có, sống giả dối mà muốn người khác thật thà với mình thì sao được, đời có vay có trả mà, người thiện, người ác dù to dù nhỏ, dù ít dù nhiều cũng đều sẽ bị báo ứng, đừng nghĩ không ai biết việc mình làm, mình không tử tế với người mà đòi người khác tử tế với mình thì không bao giờ có, mình bất hiếu với cha mẹ, mà đòi con cái phải có hiếu với mình là điều vô lí, miệng nói đoàn kết mà không thực lòng đoàn kết, không khác gì nguồn đục lại muốn nước trong, cây cong lại đòi gỗ thẳng.

Trong phương châm xử thế ở đời có dạy rằng, không thích ai đừng quan tâm họ, ghét ai nên tránh xa họ, không cùng quan điểm không nên tranh cãi với họ mất thời gian, ai tốt với mình thì mình phải tốt với họ, ai chân thành với mình mình phải chân thành với họ, người tin tưởng mình không được phụ lòng tin của họ, không được bỏ rơi người đã giúp mình, người mà đâm sau lưng mình cười một tiếng rồi tránh xa, đi đâu rồi cũng phải về nhà, đi muôn nơi rồi cũng phải về tổ ấm, mình hơn người chớ kiêu ngạo, người hơn mình chớ nịnh hót, đối với của người chớ tham lam, đối với của mình chớ bủn xỉn, khi có lỗi phải biết nhận lỗi, biết nhận lỗi để hết tính tự cao, trong đời cái gì mình không muốn, chớ để người khác phải làm “kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân”. Lời dạy của thánh hiền, ba người đi cùng đường hẳn có người là thầy ta, ta phải khiêm tốn mà học họ: “Tam nhân đồng hành, tất hữu ngã sư”.

Cuộc sống là thế, con người phải biết khiêm nhường, coi nhân loại như đại dương, coi bản thân như hạt cát, sống phải biết ơn cha mẹ, ơn thầy, ơn bạn, ơn người yêu thương mình, không được oán trách ai làm cho trong lòng thêm khổ, phải “tiên trách kỉ, hậu trách nhân”.